Biblioteki szkolne w Łodzi w dwudziestoleciu międzywojennym. Przegląd działalności

Iwona Kaczmarek

doi:10.18778/0860-7435.20.02

Autor

Iwona Kaczmarek Uniwersytet Łódzki, Biblioteka Geograficzna UŁ, Wydział Nauk Geograficznych https://orcid.org/0000-0002-4580-8180

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-7435.20.02

Słowa kluczowe:

biblioteki szkolne, szkolnictwo łódzkie, nauczyciele–bibliotekarze, promocja czytelnictwa

Abstrakt

Lata międzywojenne to okres intensywnych działań władz niepodległego Państwa także na polu oświaty i szkolnictwa. Prace legislacyjne dotyczyły również spraw rozwoju bibliotekarstwa, w tym szkolnego. Władze ministerialne przygotowywały akty prawne mające na celu m. in. unormowanie pracy nauczycieli–bibliotekarzy. Także władze samorządowe dążyły, by w podległych im placówkach tworzone były biblioteki. Łódź nie należała do czołówki miast z najlepiej zaopatrzonymi bibliotekami szkolnymi; jednak potrzebę gromadzenia w szkołach księgozbiorów dostrzegali nie tylko nauczyciele, ale także władze miasta. Biblioteki uznane zostały za nierozłączną część szkoły, niezbędną w realizacji procesów dydaktyczno–wychowawczych. Łódzkie gimnazja dysponowały dość zasobnymi księgozbiorami W procesie formowania księgozbiorów szkół znaczną rolę odegrało łódzkie nauczycielstwo, które wspierało wszelkie przedsięwzięcia mające na celu rozwój bibliotek szkolnych i upowszechnianie czytelnictwa wśród młodzieży szkolnej.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Araszkiewicz, F. (1978). Ideały wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe.
Google Scholar

(APŁ, Państwowe Gimnazjum Żeńskie). Archiwum Państwowe w Łodzi. Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. E. Szczanieckiej w Łodzi, 1920–39, (1945–49) 252/0, sygn. 12.
Google Scholar

(APŁ, Państwowe Seminarium Nauczycielskie). Archiwum Państwowe w Łodzi. Państwowe Seminarium Nauczycielskie z językiem wykładowym niemieckim w Łodzi w latach 1919–1939, nr zespołu 258, Biblioteka szkoły, sygn. 22.
Google Scholar

(APŁ, Państwowe Seminarium Nauczycielskie). Archiwum Państwowe w Łodzi. Archiwum Miasta Łodzi. Wydział Oświaty i Kultury. „Polskie Seminarium Nauczycielskie”, sygn. 16691.
Google Scholar

(APŁ, Państwowe Seminarium Nauczycielskie. Inwentarz). Archiwum Państwowe w Łodzi. Państwowe Seminarium Nauczycielskie z językiem wykładowym niemieckim w Łodzi w latach 1919–1939. Inwentarz Biblioteki Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Łodzi, sygn. 21.
Google Scholar

(APŁ, PSP nr 25). Archiwum Państwowe w Łodzi. Publiczna Szkoła Powszechna nr 25 w Łodzi, ul. Drewnowska 88, (1903–1939), 234/0, sygn. 66.
Google Scholar

(APŁ, PSP nr 76). Archiwum Państwowe w Łodzi. Publiczna Szkoła Powszechna nr 76 w Łodzi, ul. Targowa 79, (1930–1939), 267/16, sygn. 6.
Google Scholar

(APŁ, Sprawozdania). Archiwum Państwowe w Łodzi. Sprawozdania Publicznej Szkoły Powszechnej 7 klasowej Męskiej nr 25 im. Kr. B. Chrobrego za rok szkolny 1927/1928 oraz 1937/1938.
Google Scholar

(APŁ, WWP). Archiwum Państwowe w Łodzi. Wolna Wszechnica Polska. Oddział w Łodzi 245/0, sygn. 370.
Google Scholar

Augustyniak, J. (1933). Życie naukowe Łodzi. Łódź: Wydawnictwa Kasy im. Mianowskiego.
Google Scholar

Augustyniak, J. (1937). Biblioteki miejskie w Łodzi w świetle działalności ostatnich trzech lat. Prace Polonistyczne, 407–410.
Google Scholar

Augustyniak, J. (1938). Dwadzieścia lat istnienia Biblioteki Publicznej w Łodzi. W: W służbie idei. Księga zbiorowa ku uczczeniu 35–lecia pracy Aleksego Rżewskiego 1902–1937 (s. 359–372). Łódź: Nakł. Komitetu Uczczenia Pracy Aleksego Rżewskiego.
Google Scholar

Augustyniakowa, I. (1934/35). Biblioteki dziecięce w Łodzi. Historia i stan obecny. Bibliotekarz, 3–4, 29–33.
Google Scholar

Baranowski, K. (1981). Żydowskie średnie szkoły ogólnokształcące w Łodzi. Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego, 3, 21–36.
Google Scholar

Baranowski, K. (1993). Początki Łodzi akademickiej. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Google Scholar

Braun, J. (1928). Dziesięciolecie szkoły powszechnej w Łodzi od 1918 r. do 1928 r. W: Jednodniówka z okazji dziesięciolecia szkoły powszechnej 1918–1928. Dla starszych (s. 4–10). Łódź: b. w.
Google Scholar

Budżet dodatkowy Zarządu miasta Łodzi na rok 1927/1928 (1927). Łódź: Magistrat m. Łodzi.
Google Scholar

(Dekret, 1919). Dekret z dnia 7 lutego 1919 roku o obowiązku szkolnym. (Dz. Urz. Min. WRiOP 1919, nr 2, poz. 2).
Google Scholar

Drzewiecki, M. (1977). Polskie biblioteki szkolne w okresie międzywojennym (zarys problematyki). Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi, 3, 180–194.
Google Scholar

Drzewiecki, M. (1980). Współczesna biblioteka szkolna. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Google Scholar

Dzienisiewicz, H. (1938). Oświata pozaszkolna na terenie miasta Łodzi w latach 1919–1938. Łódź: Drukarnia R. Tylko.
Google Scholar

Falkowska, H. (1966). Z dziejów bibliotek szkolnych. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydaw. Szkolnych.
Google Scholar

Holcgreber, J. (red.) (1930). Księga pamiątkowa dziesięciolecia Samorządu Miasta Łodzi 1919–1929. Łódź: nakł. Magistratu Łódzkiego.
Google Scholar

(Instrukcja, 1923). Instrukcja w sprawie bibliotek dla młodzieży szkół powszechnych. (Dz. Urz. MWRiOP 1925, nr 11, poz. 103).
Google Scholar

Jednodniówka wydana z okazji dziesięciolecia istnienia szkół powszechnych w Łodzi. Pisemko poświęcone młodzieży szkolnej, 1918–1928 (1928). Łódź: b. w.
Google Scholar

Koliński, M. (2007). Łódź między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918–1939. Łódź: „Księży Młyn” Dom Wydawniczy Michał Koliński.
Google Scholar

Konieczna, J. (1988). Biblioteki. W: R. Rosin (red.), Łódź. Dzieje miasta. T. 1: Do 1918 r. (s. 562–571). Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe.
Google Scholar

Konieczna, J. (1991). Biblioteki szkół łódzkich w początkach XX wieku (do 1918r.). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, 2, 97–112.
Google Scholar

Konieczna, J. (2005). Kultura książki polskiej w Łodzi przemysłowej (1820–1918). Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Kronika miejska. Z Rady Szkolnej Miasta Łodzi (1926). Dziennik Zarządu Miasta Łodzi, 8, 26,11–12.
Google Scholar

Mały Rocznik Statystyczny (1939). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Google Scholar

Nagórska, I. (1972). Początki czytelnictwa dzieci i młodzieży w Łodzi. Bibliotekarz, 11–12, 350–357.
Google Scholar

Naszej szkole i naszemu miastu w hołdzie: jednodniówka uczennic klasy ósmej Gimnazjum Zofii Pętkowskiej i Wiktorii Macińskiej w Łodzi (1934). Łódź: Wyd. Gimn. Zofii Pętkowskiej i Wiktorii Macińskiej.
Google Scholar

Niemierowska–Szczepańczyk, B. J. (1995). Niezapomniana szkoła łódzka Z. Pętkowskiej (1901–1950). Łódź: nakł. autora.
Google Scholar

(Okólnik, 1919). Okólnik No 8950/19 S II do Dyrekcji wszystkich państwowych szkół średnich w sprawie uporządkowania księgozbiorów (Dz. Urz. MWRiOP 1919, nr 9, poz. 28).
Google Scholar

(Okólnik, 1924). Okólnik MWRiOP w sprawie wykonania postanowień roz. 4, działu F Ustawy z dn. 9 X 1923 roku o uposażeniu funkcjonariuszy państwowych i wojska (Dz. U. 1924, nr 8, poz. 74).
Google Scholar

Olbrych, J. (1928). Nasza czytelnia. W: Jednodniówka wydana z okazji dziesięciolecia istnienia szkół powszechnych w Łodzi 1918–1928. Pisemko poświęcone młodzieży szkolnej (s. 11). Łódź: Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych.
Google Scholar

Ostrowiecka, E. (1930). Czytelnia. W: Sprawozdanie Gimnazjum Żeńskiego Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich w Łodzi 1929/30. (s. 82-83). Łódź: nakł. Gimnazjum.
Google Scholar

Petrykowski, R. (1961). Szkoła eksperymentalna w Łodzi 1923–1929. Łódź: Państwowe Zakłady Wydaw. Szkolnych.
Google Scholar

Radlińska, H. (1961). Zagadnienia bibliotekarstwa i czytelnictwa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Radziszewska, K. & Woźniak, K. (red.) (2000). Pod jednym dachem. Niemcy oraz ich polscy i żydowscy sąsiedzi w Łodzi w XIX i XX wieku. Łódź: Wydaw. Literatura.
Google Scholar

(Rozporządzenie, 1937). Rozporządzenie MWRiOP z dn. 24 maja 1937 roku o organizacji szkolnictwa dokształcającego zawodowego (Dz. Urz. MRiOP 1937, nr 3, poz. 169).
Google Scholar

Sachadyniuk, A. (oprac.) (1957). Kronika I Liceum Mikołaja Kopernika (b. Gimnazjum Towarzystwa „Uczelnia”) w Łodzi, 17 X 1906 – 17 X 1956. Łódź: Komitet Obchodu Jubileuszu 50–lecia Szkoły im. M. Kopernika.
Google Scholar

Skorek, H. W. (oprac.) (1987). Gimnazjum i Liceum im. Kopernika w Łodzi 1906–1986. Łódź: b. w.
Google Scholar

Sosnowska, J. (2013a). Wydział Oświaty i Kultury Zarządu Miasta Łodzi w upowszechnianiu edukacji dziecka w dwudziestoleciu międzywojennym. Kultura i Wychowanie, 5, 66–79.
Google Scholar

Sosnowska, J. (2013b). Miejska Szkoła Pracy jako przykład nowatorstwa pedagogicznego w szkolnictwie powszechnym międzywojennej Łodzi. W: J. Bonar (red.), Poznać – zrozumieć – doświadczyć: konstruowanie wiedzy nauczyciela wczesnej edukacji (s. 187–208). Kraków: Impuls.
Google Scholar

Spodenkiewicz, P. (1999). Zaginiona dzielnica. Łódź żydowska – ludzie miejsca. Łódź: Łódzka Księgarnia Niezależna.
Google Scholar

Sprawozdanie Gimnazjum Żeńskiego Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich w Łodzi 1929/30. (1930). Łódź: nakł. Gimnazjum.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Wydziału Oświaty i Kultury Magistratu m. Łodzi za rok 1924. (1925). Łódź: Wydział Oświaty i Kultury Magistratu Miasta Łodzi.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Wydziału Oświaty i Kultury w roku 1925. (1926). Łódź: Wydział Oświaty i Kultury Magistratu Miasta Łodzi.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Wydziału Oświaty i Kultury za rok 1928. (1929). Łódź: Wydział Oświaty i Kultury Magistratu Miasta Łodzi.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Wydziału Oświaty i Kultury za rok 1929. (1930). Łódź: Wydział Oświaty i Kultury Magistratu Miasta Łodzi.
Google Scholar

Stowarzyszenie Topografie. Szkoła. (b. d.). Pobrane 1 grudnia 2014, z: http://topografie.pl/art-wypowiedzi/art-szkola.html
Google Scholar

Szczepańska, B. (2002). Działalność łódzkiego samorządu miejskiego w dziedzinie oświaty powszechnej i pozaszkolnej w latach 1919–1939. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Szkolnictwo chlubą Łodzi. Nowy wzorowy budynek szkoły powszechnej przy ul. Rokicińskiej (1934). Kurier Łódzki, 7 sierpnia, 8.
Google Scholar

Szocki, J. (1988). Biblioteki szkolne w II Rzeczypospolitej. Chowanna, 4, 447–463.
Google Scholar

Świderski, S. (1931). Stowarzyszenie słuchaczów i absolwentów Wyższej Szkoły Nauk Społecznych i Ekonomicznych w Łodzi „Bratnia Pomoc”. W: J. Augustyniak (red.), Pamiętnik Wyższej Szkoły Nauk Społecznych i Ekonomicznych w Łodzi (s. 30–38). Łódź: Koło b. Słuchaczów i Absolwentów.
Google Scholar

Truchin, S. (1930). Szkice z dziejów szkolnictwa i kultury. Poznań: Druk. Mieszczańska.
Google Scholar

(Ustawa, 1922). Ustawa z dnia 17 lutego 1922 roku o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół powszechnych. (Dz. U. 1922, nr 18, poz. 143).
Google Scholar

(Ustawa, 1932). Ustawa z dnia 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa. (Dz. U. 1932, nr 38, poz. 389).
Google Scholar

Walczak, K. & Olszycka, B. & Patora, J. (b. d.). Z historii szkół na Księżym Młynie. Pobrane 1 grudnia 2014, z: www.zsp11.edu.lodz.pl/hist_karty.htm
Google Scholar

Walicki, J. (1997). Żydzi i Niemcy w samorządzie Łodzi lat 1917–1939. W: P. Samuś (red.), Polacy – Niemcy – Żydzi w Łodzi w XIX–XX w. Sąsiedzi dalecy i bliscy (s. 359–377). Łódź: Ibidem.
Google Scholar

Z Komisji Powszechnego Nauczania (1919). Dziennik Zarządu Miasta Łodzi, 1, 9, s. 5.
Google Scholar

Zawadzki, W. (b. d.). Szkolnictwo powszechne w powiecie łódzkim (1918–1928). W: Jednodniówka z okazji dziesięciolecia szkolnictwa powszechnego wydana przez Komitet Szkolnictwa Powszechnego w powiecie łódzkim. (b. m. w).
Google Scholar