Wydawcy polskich książek dla dzieci i młodzieży w zaborze pruskim w XIX wieku

Elżbieta Boczar

doi:10.18778/0860-7435.20.01

Autor

Elżbieta Boczar Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-7435.20.01

Słowa kluczowe:

wydawcy, edytorstwo, polska literatura dla dzieci i młodzieży, zabór pruski, XIX wiek

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja firm wydawniczych publikujących w zaborze pruskim polskie książki adresowane do młodych czytelników, jak również przedstawienie danych o liczbie wydrukowanych pozycji oraz przykładowych tytułów utworów, jakie wówczas były najczęściej dostępne dla młodocianych odbiorców. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza zawiera omówienie środowiska wydawniczego w Poznaniu i we Wrocławiu; przedstawia ilościowy i jakościowy wymiar istotnej dla poruszanego tematu produkcji edytorskiej w tych dwóch głównych ośrodkach. Część druga dotyczy polskich książek dla dzieci wydawanych przez oficyny z siedzibą w miastach prowincjonalnych, znajdujących się w innych regionach zaboru pruskiego. Natomiast część trzecia zajmuje się losem wydawców w ośrodkach emigracyjnych (Lipsk, Drezno) i publikowaną tam literaturą dziecięcą. Mimo restrykcyjnej cenzury, dotkliwych represji i wymuszanej germanizacji, dziewiętnastowieczni edytorzy polskich książek i czasopism podejmowali jednak trud podnoszenia poziomu wykształcenia i rozbudzania świadomości narodowej wśród młodych Polaków żyjących pod pruskim zaborem.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Andrzejewski, S. (1988). Drukarnia Deckera i Kompanii w Poznaniu w latach 1784–1819. Studia o Książce, 17, 329–353.
Google Scholar

Babnis, M. (1989). Książka polska w Gdańsku w okresie zaboru pruskiego 1793–1919. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Batorowska, H. (1992). Jan Nepomucen Bobrowicz, polski wydawca i księgarz w Saksonii w czasach Wielkiej Emigracji. Kraków: Wydaw. Naukowe WSP.
Google Scholar

Bieńkowska, B. (2005). Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa: Wydaw. Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej.
Google Scholar

Boczar, E. (2010). Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX. Warszawa: Wydaw. Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323518389

Boczar, E. (2014). Dziewiętnastowieczni wydawcy polskich książek dla dzieci i młodzieży w zaborze rosyjskim. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, 18, 53–70.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0860-7435.18.03

Chocieszyński, A. (1933). Z dziejów księgarstwa wielkopolskiego. Przegląd Księgarski, 19, 192–197.
Google Scholar

Czerniakowska, E. (2010). Bernard Zygmunt Milski (1856–1926). Zasłużony dziennikarz, wydawca i działacz społeczny w Wielkopolsce, na Pomorzu i Mazurach. Pruszcz Gdański: Wydaw. Jasne.
Google Scholar

Dedecius, K. (1973). Polacy i Niemcy. Posłannictwo książek. Kraków: Wydaw. Literackie.
Google Scholar

Dippel, S. (1976). O księgarzach, którzy przeminęli. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Dunin, J. (1991). Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Fiszer, L. (1959). Wspomnienia starego księgarza. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.
Google Scholar

Foć, M. & Romanowska, M. (1996). Jan Konstanty Żupański. Życie i dzieło. Poznań: Antykwariat Naukowy im. Jana Konstantego Żupańskiego.
Google Scholar

Gondek, E. (2001). Rynek książki na Śląsku pod panowaniem pruskim w XIX wieku. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Google Scholar

Gospodarek, J. (1968). Walka o kulturę narodową ludu na Śląsku (1815–1863). Wrocław: Państwowe Wydaw. Naukowe. Oddział Wrocławski.
Google Scholar

Günther i Lange. Wielkopolskie oficyny wydawnicze. Katalog wystawy. (2006). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Google Scholar

Jazdon, A. (1984). Działalność wydawnicza Walentego Macieja Stefańskiego. Studia o Książce, 14, 81–129.
Google Scholar

Jazdon, A. (1985). Walenty Maciej Stefański jako redaktor, wydawca i drukarz prasy poznańskiej. Studia o Książce, 15, 211–240.
Google Scholar

Jazdon, A. (2012). Wydawcy poznańscy 1815–1914. Kształtowanie środowiska i repertuaru wydawniczego. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM.
Google Scholar

Kandulska, I. (1977). Mieczysław Leitgeber – poznański księgarz, wydawca i działacz oświatowy. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 13, 83–114.
Google Scholar

Kandulska, I. (1980). Działalność Jarosława Leitgebera – drukarza, księgarza, wydawcy i pisarza ludowego w latach 1873–1914. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 15, 107–136.
Google Scholar

Kozłowski, J. (2004). Wielkopolska pod zaborem pruskim w latach 1815–1918. Poznań: Wydaw. Poznańskie.
Google Scholar

Leitgeber, J. (1927). Sześćdziesięciolecie pracy zawodowej oraz istnienia księgarni pod firmą J. Leitgeber i Sp. w Poznaniu. Warszawa: Red. „Przeglądu Księgarskiego”.
Google Scholar

Łapeta–Golachowska, B. (1998). Książka popularnonaukowa dla dzieci i młodzieży do roku 1918. W: K. Heska–Kwaśniewicz, I. Socha (red.), Książka dla dziecka – dziś – jutro (s. 126–147). Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Majkowski, H. (1933). Władysław Simon. Przyczynek do życia i dzieła zapomnianego nazarecisty wielkopolskiego. Polska Gazeta Introligatorska, 6, 136–137, 151–153, 168–169.
Google Scholar

Mańkowski, A. (1906). Dzieje drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Prusiech Zachodnich wraz ze szczegółową bibliografią druków polskich zachodnio–pruskich. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 13, 260–299.
Google Scholar

Mańkowski, A. (1911). Dzieje drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Prusiech Zachodnich wraz ze szczegółową bibliografią druków polskich zachodnio–pruskich. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 18, 79-152.
Google Scholar

Mańkowski, A. (1922). Ruch wydawniczy polski w Grudziądzu 1829–1873. Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 5, 197–202.
Google Scholar

Mańkowski, A. (1924). Z porozbiorowych dziejów drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Toruniu. Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 6, 97–104.
Google Scholar

Mendykowa, A. (1980). Kornowie. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar

Mierzwa, I. (1976). Działalność wydawnicza Karola Miarki młodszego. Opole: Instytut Śląski.
Google Scholar

Mikulski, K. (red.) (1998). Toruński Słownik Biograficzny. T. 1. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia; Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Motty, M. (1957). Przechadzki po mieście. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Ogrodziński, W. (1965). Dzieje piśmiennictwa śląskiego. Katowice: „Śląsk”.
Google Scholar

Olesiński, J. (1980). I nie ustali w walce… Warszawa: „Nasza Księgarnia”.
Google Scholar

Piechowiak, A. (1966). Jędrzej Moraczewski jako księgarz i wydawca. Roczniki Biblioteczne, 10, 141–182.
Google Scholar

Pieścikowski, E. (1959). Józef Chociszewski. W: W. Jakóbczyk (red.), Wybitni Wielkopolanie XIX wieku (s. 357–378). Poznań: Wydaw. Poznańskie.
Google Scholar

Pietrykowski, T. (1929). Walenty Fiałek, senjor bibljofilów pomorskich. Toruń: Tow. Bibljofilów im. Lelewela.
Google Scholar

Piróg, I. (1983). Książka popularnonaukowa dla dzieci i młodzieży na ziemiach polskich w latach 1830–1863. Studia o Książce, 13, 77–110.
Google Scholar

Prus, K. (1992). Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy. Mikołów: staraniem Parafii Św. Wojciecha.
Google Scholar

Przybylski, T. (1979). Bobrowicz Jan Nepomucen. W: E. Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM. T. 1 (s. 343). Kraków: Polskie Wydaw. Muzyczne.
Google Scholar

Rajch, M. (2004). Cenzura pruska w Wielkopolsce w latach 1848–1918. Poznań: Wydaw. Poznańskie.
Google Scholar

Rotterowa, M. (1956). Księgarnia i wydawnictwo Zygmunta Schlettera we Wrocławiu 1833–1855. Wrocław: Państwowe Wydaw. Naukowe.
Google Scholar

Skotnicka, G. (1974). Pozytywistyczne powieści z dziejów narodu dla dzieci i młodzieży. Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Słodkowska, E. (1982). Wybrane problemy ruchu wydawniczego pod zaborami. Studia o Książce, 12, 33–46.
Google Scholar

Sobkowiak, W. (1937). Józef Chociszewski 1837-1914. Gniezno: [b. w.].
Google Scholar

Socha, I. (2001). „Przykładne, użyteczne i zabawne”. O polskich książkach dla młodego odbiorcy na Śląsku w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Trzeciakowski, L. (1973). Pod pruskim zaborem: 1850–1918. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Urbaniak, E. (2013). Gnieźnieńska oficyna wydawnicza Jana Bernarda Langego. Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Google Scholar

Zarzycka, M. (1976). Dzieje drukarni Józefa Ignacego Kraszewskiego. Studia o Książce, 6, 81–99.
Google Scholar

Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego z okresu zaboru pruskiego. Szkice biograficzne. (1979). Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar