Młyn czy papiernia? Właściciele podczęstochowskiej wsi Łojki na drodze do uprzemysłowienia majątku rolnego

Dariusz Złotkowski

doi:10.18778/2080-8313.25.01

Autor

Dariusz Złotkowski Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.25.01

Słowa kluczowe:

młyn, papiernia, folwark, manufaktura

Abstrakt

Historia papiernictwa na ziemiach polskich w makroskali ma rozległą i wieloaspektową literaturę, gorzej jest z badaniami analitycznymi. W niniejszym artykule przedmiotem analizy będzie papiernia w podczęstochowskiej wsi Łojki, w połowie XIX w. Niniejszy tekst jest próbą zwrócenia uwagi historyków zajmujących się gospodarką XIX stulecia na akta notarialne i księgi wieczyste. Dziedzic Otto Kunert, poszukując nowych źródeł dochodów dla coraz bardziej zadłużonego majątku, założył w swych dobrach papiernię. Zadowalał się mniejszymi, ale pewnymi dochodami z jej wydzierżawiania. Kooperantami byli w coraz większym stopniu miejscowi Żydzi. Dochody z papierni nie uratowały jednak dóbr przed groźbą licytacji. Produkcja papieru ustała tu najprawdopodobniej w latach siedemdziesiątych XIX w., kończąc okres produkcji manufakturowej.

Biogram autora

Dariusz Złotkowski - Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

zatrudniony na stanowisku profesora w Instytucie Historii Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie.

Zainteresowania naukowe: historia gospodarcza XIX w., w tym dzieje miast i majątków ziemskich, biografistyka, historia regionalna.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Częstochowie, Akta notariuszy częstochowskich: I. Budrewicza, A. Makarowskiego, A. Mazurkiewicza, J. Leśniewskiego.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Częstochowie, ASC Częstochowa, Parafia Ewangelicka. Akta małżeństw z lat 1846–1858.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Częstochowie, Wydział Hipoteczny Powiatu Częstochowskiego, Ks. Hip. nr 7/469, Łojki.
Google Scholar

Budka W., Papiernie w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w latach (1810–1830), „Przegląd Papierniczy” 1953, nr 9, s. 121–123.
Google Scholar

Eldsner M., Papiernie w Królestwie Polskim w r. 1858. Antologia prac historyka papiernictwa W. Budki, Duszniki Zdrój 2009.
Google Scholar

Górska T., Jubileusz Fabryki Papieru w Myszkowie, „Przegląd Papierniczy” 1965, nr 6, s. 183.
Google Scholar

Karski J., Małyski J., 100 lat Częstochowskiej Fabryki Papieru, „Przegląd Papierniczy” 1968, nr 1, s. 27.
Google Scholar

Nita M., Fabryka Papieru w Myszkowie w latach 1894–1939, „Przegląd Papierniczy” 1978, nr 5, s. 189.
Google Scholar

Rydygier H., Historia Fabryki Papieru w Myszkowie oraz „S.A. Steinhagen i Saenger, Fabryki Papieru i Celulozy”, „Przegląd Papierniczy” 1998, nr 8, s. 491.
Google Scholar

Siniarska-Czaplicka J., Papiernia w Kopcu koło Białej, „Przegląd Papierniczy” 1969, nr 9, s. 296–297.
Google Scholar

Sobalski F., Dzieje Częstochowskiej Papierni (do roku 1914), „Przegląd Papierniczy” 1969, nr 4, s. 131–133.
Google Scholar

Sobalski F., Papiernia w Łojkach koło Częstochowy, „Przegląd Papierniczy” 1963, nr 10, s. 331.
Google Scholar

Sobalski F., Przemysł papierniczy w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku. „Przegląd Papierniczy” 1968, nr 11, s. 397–401.
Google Scholar

Sobalski F., Przemysł papierniczy w Polsce w 1921 r. „Przegląd Papierniczy” 1972, nr 6, s. 199.
Google Scholar

Sobalski F., Z dziejów fabryki obić papierowych w Częstochowie, „Przegląd Papierniczy” 1964, nr 5, s. 166.
Google Scholar

Wykaz fabryk papieru w Królestwie Polskim z r. 1823, „Przegląd Papierniczy” 1956, nr 8, s. 248–252.
Google Scholar

Złotkowski D., Akta notarialne i księgi wieczyste niedocenianym źródłem w badaniu historii gospodarczej XIX–XX wieku (na przykładzie guberni piotrkowskiej), [w:] Nie zamyka się w „skorupie” uczonego. Studia ofiarowane Profesorowi Wiesławowi Pusiowi w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. J. Kita, Łódź 2020, s. 93–112.
Google Scholar

Złotkowski D., Częstochowa u progu niepodległości w 1918 roku, [w:] Listopad 1918 roku w Zagłębiu Dąbrowskim, red. D. Nawrot, Sosnowiec 2019, s. 79–96.
Google Scholar

Złotkowski D., Gospodarka w Dominium Kłobuckim w XIX i na początku XX wieku, Radomsko 2018.
Google Scholar

Złotkowski D., Właściciele dóbr Łojki wobec problemów gospodarczych XIX–XX wieku. (Próba zarysowania podstawowych problemów badawczych), „Ziemia Częstochowska” 2021, t. 47, s. 71–193.
Google Scholar

Złotkowski D., „Wiedząc dobrze to z wyroków Boga Najwyższego, iż kto się rodzi, umierać musi…”. Testamenty z pierwszej połowy XIX wieku w świetle akt notariuszy częstochowskich, cz. 1, Częstochowa 2005.
Google Scholar