„Twarda kobieta w męskim świecie” czy wrażliwa romantyczka? Helena Anna z Weilów Geyer w świetle swoich spisanych wspomnień

Aleksandra Staniszewska

doi:10.18778/2080-8313.24.05

Autor

Aleksandra Staniszewska Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-3362-3031

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.24.05

Słowa kluczowe:

Geyerowie, Łódź, burżuazja, ziemiaństwo, romantyzm, bohater romantyczny

Abstrakt

Celem artykułu jest próba ukazania prywatnego życia Heleny Anny z Weilów Geyer (1855–1935) w świetle jej wspomnień oraz znalezienie odpowiedzi na tytułowe pytanie. Kobieta, która urodziła się w ziemiańskiej rodzinie Weilów, w młodym wieku obdarzyła, początkowo nieodwzajemnionym, uczuciem szwagra swojej siostry – Gustawa Geyera, członka zamożnej rodziny burżuazyjnej. Po latach nieszczęśliwej miłości zbliżyła się do ukochanego, który wkrótce został jej mężem. Małżeństwo z synem Ludwika Geyera wymogło na Helenie zmianę otoczenia. Przenosiny z rodzinnego majątku do rozwijającej się przemysłowej Łodzi spowodowały, że musiała przywyknąć do wielkomiejskiej rzeczywistości. O tym, jak (i czy w ogóle) odnajdowała się w nowej sytuacji, opowiedziała w spisanych po latach wspomnieniach.

Wspomnienia H.A. Geyer są świadectwem osoby, która doświadczyła zarówno życia ziemiańskiego, jak i życia bogatej burżuazji. Zderzenie obu światów unaocznia czytelnikowi, jak wymagające dla jednostki było życie w XIX-wiecznej metropolii. Niestety, świat łódzkiej burżuazji okazał się również bardzo brutalny dla wrażliwej H.A. Geyer.

Biogram autora

Aleksandra Staniszewska - Uniwersytet Łódzki

Mgr Aleksandra Staniszewska – absolwentka studiów historycznych w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego w 2021 r. Obecnie doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UŁ i adiunkt w Muzeum Miasta Zgierza.

Zainteresowania naukowe: dzieje ziemiaństwa polskiego, kwestia kobieca, historia społeczna XIX w., muzealnictwo, dydaktyka historii.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta stanu cywilnego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Ozorkowie, sygn. 39/1611/0/-/1, nr 106.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta urodzeń, małżeństw i zgonów, Akta stanu cywilnego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Hucie Bardzyńskiej, sygn. 39/1491/0/-/18, nr 2.
Google Scholar

Geyer H.A., Z mojego życia. Wspomnienia z lat 1855–1914, red. K.P. Woźniak, komentarz językoznawczy J. Riecke, Łódź 2002.
Google Scholar

Geyer M.E., Koniec łódzkiej Belle Époque. Wspomnienia emigrantki, tłum. A. Musiałowicz, Łódź 2022.
Google Scholar

„Ilustrowana Republika” 1935, nr 101.
Google Scholar

Kamińska M., Ścieżkami wspomnień, Warszawa 1960.
Google Scholar

Berkowicz A., Geyerowska legenda, Łódź 1961.
Google Scholar

Ihnatowicz I., Przemysł łódzki w latach 1860–1900, Wrocław 1965.
Google Scholar

Jaworski P., Geyerowie: pionierzy Łodzi przemysłowej, Łódź 2020.
Google Scholar

Jaworski P., Synowie Ludwika Geyera, „Łódzki Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny – Kalejdoskop” 1993, z. 10.
Google Scholar

Pytlas S., Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864–1914, Łódź 1994.
Google Scholar

Riecke J., Język w środowisku burżuazji na przełomie XIX i XX wieku. Kilka uwag o języku wspomnień Heleny Geyer, [w:] H.A. Geyer, Z mojego życia. Wspomnienia z lat 1855–1914, red. K.P. Woźniak, komentarz językoznawczy J. Riecke, Łódź 2002, s. 117–160.
Google Scholar

Sikorska-Kowalska M., Czy Łódź w XIX wieku była miastem kobiet?, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku” 2013, t. 11, s. 19–28.
Google Scholar

Stefański K., Wielkie rody fabrykanckie Łodzi i ich rola w ukształtowaniu oblicza miasta: Geyerowie, Scheiblerowie, Poznańscy, Heinzlowie, Kindermannowie, Łódź 2014.
Google Scholar

Szymański M.J., Helena Geyer. Twarda kobieta w męskim świecie łódzkiego biznesu przełomu XIX i XX wieku, [w:] Kobiety w dziejach od nowożytności do współczesności, Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego, red. M. Franz, Z. Pilarczyk., Toruń 2018, s. 150–165.
Google Scholar

Szymański M.J., Torański B., Fabrykanci. Burzliwe losy łódzkich bogaczy, Warszawa 2016.
Google Scholar

Waingertner P., Ostatni lodzermensch: Robert Geyer 1888–1939, Łódź 2014.
Google Scholar

Woźniak K.P., Z ziemiańskiego dworu w cień kominów, [w:] H.A. Geyer, Z mojego życia. Wspomnienia z lat 1855–1914, red. K.P. Woźniak, komentarz językoznawczy J. Riecke, Łódź 2002, s. 97–105.
Google Scholar

Geyer/Beyer. Spacer szlakiem rodziny Geyerów, https://www.facebook.com/events/686067136072112/(dostęp: 4.12.2022).
Google Scholar

Odcienie buntu. Romantyczny indywidualizm w postawach i twórczości Polaków w XIX i początkach XX wieku, http://wh.uwm.edu.pl/instytut-historii/dzialalnosc-naukowa/konferencje-naukowe/aktualnosci/odcienie-buntu-romantyczny (dostęp: 4.12.2022).
Google Scholar