Wojenne losy Wacława Policzkiewicza (1896–1920)

Małgorzata Surmacz

doi:10.18778/2080-8313.23.02

Autor

Małgorzata Surmacz Muzeum Narodowe w Lublinie; Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie https://orcid.org/0000-0001-7695-663X

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.23.02

Słowa kluczowe:

Wacław Policzkiewicz, organizacja harcerska, edukacja, POW, wojna polsko-sowiecka, groby żołnierzy

Abstrakt

Wacław Policzkiewicz (1896–1920), syn lubelskiego przemysłowca, uczeń prywatnego gimnazjum męskiego zwanego Szkołą Lubelską, student Politechniki Warszawskiej, harcerz i członek POW oraz Narodowej Organizacji Młodzieży, żołnierz Wojska Polskiego. Podczas służby w 1. Pułku Piechoty Legionów brał udział we wszystkich walkach oddziału. Zginął podczas ofensywy kijowskiej 13 czerwca 1920 r. w Borodiance koło Żytomierza. Mimo starań najbliższej rodziny jego prochy nie zostały sprowadzone do Lublina. Został pośmiertnie awansowany do stopnia porucznika i odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy. Rodzina przechowywała pamiątki po młodym żołnierzu, uczestniku walk o niepodległość i granice odrodzonego państwa polskiego.

Biogram autora

Małgorzata Surmacz - Muzeum Narodowe w Lublinie; Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie

Mgr Małgorzata Surmacz – kustosz w Muzeum Historii Miasta Lublina oddział Muzeum Lubelskiego. Doktorantka w Katedrze XVI–XIX w. i Europy Wschodniej Instytutu Historii na Wydziale Historii i Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zainteresowania naukowe: historia społeczno-polityczna XX w. walki niepodległościowe Polaków w latach 1914–1920, biografistyka, regionalistyka, muzealnictwo.

Bibliografia

Akta stanu cywilnego Parafii Rzymsko-Katolickiej w Krasnymstawie, zespół nr 1849: księgi wtóropisowe urodzeń, małżeństw i zgonów (duplikaty), seria nr 2.4: akta metrykalne za rok 1896.
Google Scholar

Spuścizna Kazimierza Wyszyńskiego, zespół nr 1004.
Google Scholar

Akta metrykalne za lata 1933–1940 oraz 1914–1944.
Google Scholar

Pocztówka z reprodukcją fotografii uczestników kursu Szkoły Oficerskiej Polskiej Organizacji Wojskowej z 1916 r., Warszawa, lata 30. XX w., nr inw. ML/H/2177/5.
Google Scholar

Album maturzystów Szkoły Lubelskiej z 1914 r., sygn. 2161/III, nr inw. 13724.
Google Scholar

Korespondencja Wiktora Ziółkowskiego z lat 1904–1978 w sprawach osobistych i zawodowych, sygn. 2273/9.
Google Scholar

Dokumenty Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości dotyczące Wacława Policzkiewicza, sygn. KN 29.12.33.
Google Scholar

Dokumentacja służby Wacława Policzkiewicza w Polskiej Organizacji Wojskowej i Wojsku Polskim z lat 1916–1919.
Google Scholar

Dokumentacja w sprawie sprowadzenia zwłok Wacława Policzkiewicza do Polski z lat 1921–1922.
Google Scholar

Dokumenty osobiste Henryka Policzkiewicza z lat 1889–1933.
Google Scholar

Korespondencja Wacława Policzkiewicza z rodziną z lat 1918–1920.
Google Scholar

Lepecki M., Pamiętnik adiutanta Marszałka Piłsudskiego, Warszawa 1987.
Google Scholar

Lepecki M. B., W blaskach wojny. Wspomnienia z wojny polsko-bolszewickiej, red. B. Gołkowska, Łomianki 2017.
Google Scholar

Stawarz A., Pierwsze dni wolności: Warszawa od 10 do 18 listopada 1918 r. (wybór materiałów prasowych), „Niepodległość i Pamięć” 1998, nr 5/4, s. 245–339.
Google Scholar

Strzembosz-Pieńkowski S., Peowiacy. Wspomnienia o ludziach z okresu walk o niepodległość 1918–1921, oprac. M. Andrzejczyk, K. Dziuda, Łódź 2013.
Google Scholar

„Głos Lubelski”, nr 181, 1920.
Google Scholar

„Monitor Polski”, nr 27, 1934.
Google Scholar

„Ziemia Lubelska”, nr 310, 1920.
Google Scholar

„Żołnierz Polski”, nr 23, 1922; nr 48, 1923.
Google Scholar

Archiwum Pawła Jerzego Policzkiewicza, [w:] Lubelskie Archiwa Rodzinne Niepodległej, oprac. A. Kostankiewicz, Lublin 2020, s. 159–172.
Google Scholar

Borkiewicz A. J., Dzieje 1-go Pułku Piechoty Legionów (lata wojny polsko-rosyjskiej 1918–1920), Warszawa 1929.
Google Scholar

Chwalba A., Przegrane zwycięstwo. Wojna polsko-bolszewicka 1918–1920, Wołowiec 2020.
Google Scholar

Dąbrowski S. J., Tryczyński S. A., Juszczakowski Kazimierz, [w:] Słownik biograficzny lubelskiego harcerstwa 1911–2001, red. S. J. Dąbrowski, S. A. Tryczyński, Lublin 2001, s. 84.
Google Scholar

Doroszewski J., Arlitewicz Józef, [w:] J. Doroszewski, Słownik biograficzny nauczycieli miasta Lublina w latach 1918–1939, Lublin 2007, s. 26–27.
Google Scholar

Dulewicz S., Józef Zbigniew Arlitewicz, [w:] Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego („Szkoła Lubelska”) w XXX-lecie, Lublin 1936, s. 309–312.
Google Scholar

Gałęzowski M., Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, Warszawa 2010.
Google Scholar

Godziszewski W., Juszczakowski K., Historia Zakładu (1906–1936), [w:] Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego („Szkoła Lubelska”) w XXX-lecie, Lublin 1936, s. 1–53.
Google Scholar

Juszczakowski K., Historia II L. D.H., [w:] Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego („Szkoła Lubelska”) w XXX-lecie, Lublin 1936, s. 67–102 https://doi.org/10.1017/S00202681000346
Google Scholar

Juszczakowski K., Wacław Policzkiewicz, [w:] Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego („Szkoła Lubelska”) w XXX-lecie, Lublin 1936, s. 286–289.
Google Scholar

Kowalski W., Spis uczniów z lat 1906–1936, [w:] Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego („Szkoła Lubelska”) w XXX-lecie, Lublin 1936, s. 344–380.
Google Scholar

Krasuski F., Kazimierz Juszczakowski, [w:] Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego („Szkoła Lubelska”) w XXX-lecie, Lublin 1936, s. 315–331.
Google Scholar

Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991.
Google Scholar

Księga Pamiątkowa 25-lecia harcerstwa w Lubelszczyźnie. Wspomnienia i dokumenty 1911–1936, Lublin (reprint wydawnictwa z 1936 roku).
Google Scholar

Lewandowski J., Początki skautingu i harcerstwa na Lubelszczyźnie (1911–1914), „Rocznik Lubelski” 1989/1990, t. 31/32, s. 145–159 https://doi.org/10.1016/0020-7403(90)90115-Y
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0020-7403(90)90115-Y

Lista poległych w walkach o Niepodległość uczniów szkół lubelskich wywołanych na apelu dnia 10 listopada 1933 r. na Placu Litewskim w Lublinie opodal płyty Nieznanego Żołnierza, „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego”, Lublin, grudzień 1933, R. 6, nr 4 (58).
Google Scholar

Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920, Warszawa 1934.
Google Scholar

Lubelska lista katyńska, oprac. A. Winiarz, Lublin 1997.
Google Scholar

Marczuk J., Kazimierz Marian Wyszyński jako działacz młodzieżowy, polityk i dyplomata (1890–1935), „Annales UMCS”, Sec. F, vol. LIX, Lublin 2004, s. 53–69.
Google Scholar

Nałęcz T., Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918, Warszawa 1984.
Google Scholar

Przegaliński A., Z historii lubelskiej oświaty. Zarys dziejów Prywatnej Ośmioklasowej Filologicznej Szkoły Męskiej S. Śliwińskiego (tzw. „Szkoły Lubelskiej”) w latach 1906–1914, „Rocznik Łódzki” 2018, t. 68, s. 109–134.
Google Scholar

„Rocznik Oficerski Rezerw”, Warszawa 1934.
Google Scholar

Satora K., Opowieści wrześniowych sztandarów, Warszawa 1990.
Google Scholar

Surmacz M., Arnsztajn Jan Karol, [w:] Słownik biograficzny miasta Lublina, t. 4, red. P. Jusiak, M. Sioma, J. Ternes, Lublin 2014, s. 13–15.
Google Scholar

Surmacz M., Kazimierz Wyszyński (1890–1935) – od legionisty do dyplomaty, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy”, t. 20, Wilno 2020, s. 155–187.
Google Scholar

Surmacz M., Spotkania towarzyszące wystawie o wychowankach Szkoły Lubelskiej, „Studia i Materiały Lubelskie” 2017, t. 19, s. 123–125 https://doi.org/10.1080/15294145.2017.1384645
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/15294145.2017.1384645

Surmacz M., Uczniowie Szkoły Lubelskiej w walkach o niepodległość i granice państwa polskiego w okresie I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej, „Studia i Materiały Lubelskie” 2015, t. 18, s. 121–154.
Google Scholar

Surmacz M., Uczniowie szkół lubelskich w walkach w okresie I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej. Szkoła Lubelska. Informator do wystawy w Muzeum Historii Miasta Lublina, Lublin 2015.
Google Scholar

Surmacz M., Wspólny nekrolog. Wychowankowie szkół lubelskich w walce o niepodległość, [w:] W drugim szeregu. Bohaterowie walk o niepodległość, red. A. Kosecki, T. Skoczek, J. Załęczny, Warszawa–Pułtusk 2019, s. 182–186.
Google Scholar

Surmacz M., Gładyszewski G., Kazimierz Juszczakowski – zapomniany pedagog, „Annales UMCS”, sec. F, vol. LXXIII, Lublin 2018, s. 163–178.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/f.2018.73.163-178

Zbiory Pawła J. Policzkiewicza na wystawie „Lubelskie Archiwa Rodzinne Niepodległej” w Archiwum Państwowym w Lublinie http://lac.lublin.pl/archiwarodzinne/archiwa/paweljerzy-policzkiewicz/ (dostęp: 8.03.2021).
Google Scholar