Wino – śmiercionośny trunek antycznej wojny w relacjach Frontyna

Edyta Gryksa

doi:10.18778/0208-6050.113.02

Autor

Edyta Gryksa Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0001-8947-2490

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.113.02

Słowa kluczowe:

Frontyn, podstępy wojenne, wino, mandragora

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie i analiza trzech passusów dzieła Podstępy wojenne Juliusza Sekstusa Frontyna, w których wino pojawia się jako narzędzie wojny. Doskonale znany starożytnym trunek, który rozpalał zmysły i ciało, rozluźniał, a także stanowił cenny lek o właściwościach rozgrzewających, mógł stać się śmiercionośną bronią. Pity w postaci rozcieńczonej z wodą lub z domieszką mandragory (szczególnie w większych ilościach) osłabiał koncentrację, usypiał czujność, mógł nawet bezpośrednio doprowadzić do śmierci. Uśpienie czujności przeciwnika, upojonego kojącym wszelkie troski trunkiem, pozwalało w stosunkowo łatwy sposób przechylić szalę zwycięstwa. Tym samym chwila zapomnienia czy złudna okazja do świętowania – okazywały się sprytnie zastawioną pułapką, z której często nie było ucieczki.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Edyta Gryksa - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Dr Edyta Gryksa – adiunkt w Instytucie Literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Zainteresowania naukowe: historia i kultura starożytnej Grecji oraz Rzymu, wojskowość starożytna.

Bibliografia

Frontyn, Podstępy wojenne, przekł. B. Burliga, Wrocław 2016.
Google Scholar

Hezjod, Narodziny bogów, Tarcza, Prace i dni, przekł. J. Łanowski, Warszawa 1999.
Google Scholar

Homer, Odyseja, przekł. R. R. Chodkowski, Lublin 2020.
Google Scholar

Pliniusz, Historia naturalna, przekł. I. i T. Zawadzcy, Wrocław 2004.
Google Scholar

Plutarch, Żywoty sławnych mężów, przekł. M. Brożek, Wrocław 1953.
Google Scholar

Salustiusz, Sprzysiężenie Katyliny. Wojna z Jugurtą, przekł. K. Kumaniecki, Wrocław 2006.
Google Scholar

Tacyt, Dzieła, t. I–II, przekł. i wstęp S. Hammer, Warszawa 2004.
Google Scholar

Teofrast, Przyczyny powstawania i rozwoju roślin. Fizjologia roślin, przekł. H. Wójtowicz, Lublin 2002.
Google Scholar

Burliga B., Dziedzictwo Odysa I, [w:] Frontyn, Podstępy wojenne, przekł. B. Burliga, Wrocław 2016, s. 40–43.
Google Scholar

Burliga B., Imperium w tekście, tekst o imperium, [w:] Frontyn, Podstępy wojenne,przekł. B. Burliga, Wrocław 2016, s. 21–36.
Google Scholar

Członkowska-Naumiuk M., Sposobem lub podstępem. O fortelach wojennych starożytnych Greków, „Mówią Wieki: magazyn historyczny” 2018, nr 11, s. 53–56.
Google Scholar

Estreicher S. K., The Beginning of Wine and Viticulture, „Physical Status Solidi. C: Current Topics in Solid State Physics” 2017, vol. XIX, no. 7. https://doi.org/10.1002/pssc.201700008
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/pssc.201700008

Everett N., The Alphabet of Galen: Pharmacy from Antiquity to the Middle Ages. A Critical Commentary of the Latin Text with English Translations and Commentary, Toronto 2012.
Google Scholar

Faszcza M. N., Pijany jak żołnierz? Rozważania o źródłach pewnego rzymskiego stereotypu, [w:] Alkohol w wojsku i na wojnie. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej, red. A. Niewiński, Oświęcim 2018, s. 7–25.
Google Scholar

Gallia A. B., Frontinus, Sextus Iulius, [w:] The Encyclopedia of Ancient History, eds R. S. Bagnall, K. Brodersen, C. B. Champion, A. Erskine, S. R. Huebner, 1st ed., Malden 2012. https://doi.org/10.1002/9781444338386.wbeah21149
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9781444338386.wbeah21149

Graf M., Cieliczko M., Filologia wina – prolegomena, [w:] Język tożsamości. Język. Religia. Tożsamość XI, red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska, Gorzów Wielkopolski 2015, s. 21–38.
Google Scholar

Junkelmann M., Panis Militaris: Die Ernährung des römischen Soldaten oder der Grundstoff der Macht, Mainz 1997.
Google Scholar

Kucz A., Hermeneutyka wina, [w:] Szkice o antyku, t. III (Hermeneutyka wina), red. A. Kucz, P. Matusiak, Katowice 2017, s. 7–12.
Google Scholar

Kucz A., O perswazyjnej funkcji wina w narracjach biblijnych i mitologicznych, „Colloquia Litteraria” 2020, t. XXIX, nr 2, s. 85–96. https://doi.org/10.21697/cl.2020.29.2.4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21697/cl.2020.29.2.4

Lampkowska P., Kilka słów o antidotach stosowanych w starożytności, „Studia Europaea Gnesnensia” 2011, nr 3, s. 211–226.
Google Scholar

Liryka starożytnej Grecji, oprac. J. Danielewicz, Warszawa 2001.
Google Scholar

Myśliwiec R., Uprawa winorośli, Kraków 2013.
Google Scholar

Narloch K., Puchar cięższy od miecza. Alkohol a dyscyplina w armii późnego cesarstwa, [w:] Alkohol w wojsku i na wojnie. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej, red. A. Niewiński, Oświęcim 2018, s. 26–41.
Google Scholar

Nikolova P., Stoyanov Z., Doncheva D., Trendafilova S., Wine as Medicine in Ancient Times, „Scripta Scientifica Pharmaceutica” 2018, vol. V, no. 2, s. 14–21. https://doi.org/10.14748/ssp.v5i2.5610
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14748/ssp.v5i2.5610

Ogórka-Tabiś A., Wina świata antycznego – dziedzictwo kulturowe dzisiaj, [w:] Szkice o antyku, t. III (Hermeneutyka wina), red. A. Kucz, P. Matusiak, Katowice 2017, s. 123–134.
Google Scholar

Oxford Classical Dictionary, eds S. Hornblower, A. Spawforth, E. Eidinow, 4th ed., Oxford 2012.
Google Scholar

Roth J.P., The Logistics of the Roman Army at War (264 B.C. – A.D. 235), Leiden 1999. https://doi.org/10.1163/9789004236325
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/9789004236325

Rybowska J., Sowa J., Kult Dionizosa jako boga wina, „Collectanea Philologica” 1995, nr 1, s. 163–174.
Google Scholar

Toussaint-Samat M., Historia naturalna i moralna jedzenia, przekł. A. B. Matusiak, M. Ochab, Warszawa 2002.
Google Scholar

Waniakowa J., Mandragora and Belladonna – the Names of Two Magic Plants, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 2007, nr 124, s. 161–173.
Google Scholar