„Gdyby opatrzność dała mi kilka lat czasu, bezsprzecznie uczyniłbym z Paryża stolicę świata”. Paryż w czasach Napoleona
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.108.04Słowa kluczowe:
Napoleon, Paryż, Francja, stolica, epoka napoleońskaAbstrakt
Celem artykułu jest przeanalizowanie zmian, które zaszły w tkance miejskiej Paryża w czasach Napoleona (konsulatu i cesarstwa). Będą to więc budynki, pomniki wzniesione przez samego Bonapartego, które służyć miały chwale jego Wielkiej Armii, jego własnej, ale także paryżanom, czyli jego poddanym. Omawiane będą słynne paryskie budynki, takie jak: Łuk Triumfalny na Place de l’Étoile, Łuk Triumfalny na Place du Carrousel, kościół pw. św. Marii Magdaleny, Luwr, Kolumna na Place Vendôme, Rue de Rivoli, trzy mosty wzniesione za jego rządów itd. Artykuł podzielony jest na dwie zasadnicze części, z których pierwsza skupia się na wspomnianym omówieniu budynków i ich krótkiej charakterystyce, druga część poświęcona jest paryżanom – ich liczebności, wykonywanym przez nich zawodom itd. Epilog porusza dwa inne ważne miejsca związane czy raczej powiązane z Napoleonem, a są nimi Château de Malmaison oraz Les Invalides, które miały i mają oczywisty związek z cesarzem.
Pobrania
Bibliografia
Archives nationales de France [ANF], Archives du ministère de la Maison de l’Empereur (Premier Empire), Dépenses pour la Malmaison, O/2/1207.
Google Scholar
Archives nationales de France [ANF], Bâtiments civils, Arc de Triomphe de l’Étoile, F/13/1027-F/13/1033; F/13/1352.
Google Scholar
Archives nationales de France [ANF], Bâtiments civils, Colonne Vendôme, F/13/691; F/13/881.
Google Scholar
Archives nationales de France [ANF], Beaux-arts, Publication du «Musée français», puis «Musée de Napoléon», puis «Musée royal», F/21/564.
Google Scholar
Correspondance de Napoléon Ier, t. I–XXXII, Paris 1866.
Google Scholar
Étiquette du Palais Impérial, Paris 1808.
Google Scholar
Las Cases E. de, Memoriał ze św. Heleny, t. I, Gdańsk 2008.
Google Scholar
Las Cases E. de, Memoriał ze św. Heleny, t. II, Gdańsk 2011.
Google Scholar
Las Cases E. de, Memoriał ze św. Heleny, t. III, Gdańsk 2012.
Google Scholar
Lettres de Napoléon à Joséphine, pendant la premiére campagne d’Italie, le consulat et l’empire, et lettres de Joséphine à Napoléon et à sa fille, t. I–II, Paris 1833.
Google Scholar
Lettres inédites de Napoléon Ier, Paris 1898.
Google Scholar
Lettres inédites de Napoléon Ier, collationnées sur les textes et publiées par L. de Brotonne, Paris 1898.
Google Scholar
Lucien Bonaparte et ses mémoires 1775–1840, t. I–III, Paris 1882–1883.
Google Scholar
Mémoires d’un ancien ministre du Trésor public [F.-N. Mollien], de 1800 à 1814, t. I–IV, Paris 1837.
Google Scholar
Mémoires de Constant, premier valet de l’empereur, sur la vie privée de Napoléon, sa famille et sa cour, t. I–VI, Paris 1830.
Google Scholar
Mémoires de m. Bourrienne, ministre d’état; sur Napoléon, le directoire, le consulat, l’empire, et la restauration, t. I–X, Paris 1829.
Google Scholar
Mémorial de Sainte-Hélène ou journal ou se trouve consigné, jour par jour, ce qu’a dit et fait Napoléon durant dix-huit mois, par Le Comte de Las Cases, t. I–VIII, Paris 1822–1823.
Google Scholar
Napoléon inconnu, papiers inédits, 1786–1793, publiés par F. Masson, G. Biagi, t. I–II, Paris 1895.
Google Scholar
Napoléon. Manuscrits inédits 1786–1791, publiés d’après les originaux autographes par Frédéric Masson et Guido Biagi, Paris 1908.
Google Scholar
Raza R., Souvenirs de Roustam Mamelouck de Napoléon Ier, Paris 1911.
Google Scholar
Aubry O., The Private Life of Napoleon, Philadelphia–New York 1947.
Google Scholar
Baszkiewicz J., Henryk IV Wielki, Warszawa 1995.
Google Scholar
Baszkiewicz J., Historia Francji, Warszawa 1999.
Google Scholar
Bergeron L., France under Napoleon, Princeton 1981.
Google Scholar
Bertaud J-P., La Vie quotidienne en France au temps de la Révolution, Paris 1983.
Google Scholar
Bertaud J-P., Le France de Napoléon, Paris 1987.
Google Scholar
Biver M. L., La Paris de Napoléon, Paris 1963.
Google Scholar
Boudon J-O., Histoire du Consulat et de l’Empire (1799–1815), Paris 2000.
Google Scholar
Boudon J. O., La cour impériale sous le Premier et le Second Empire, Paris 2016.
Google Scholar
Boudon J-O., La France et l’Europe de Napoléon, Paris 2006.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14375/NP.9782200265335
Boudon J-O., Napoléon Ier et son temps, Paris 2004.
Google Scholar
Boulant A., Un palais pour l’Empereur. Napoléon aux Tuileries, Paris 2019.
Google Scholar
Branda P., Le prix de la gloire, Paris 2007.
Google Scholar
Branda P., Napoléon à Sainte-Hélène, Paris 2021.
Google Scholar
Branda P., Napoléon et ses hommes. La maison de l’Empereur (1804–1815), Paris 2011.
Google Scholar
Bresc-Bautier G., Henri IV au Pont-Neuf, „In Situ. Revue des patrimoines. Le cavalier du Pont-Neuf: histoire, restauration et secret de la statue équestre de Henri IV” 2010, no. 14, s. 12–19.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4000/insitu.6971
Broc H. de, La vie en France sous Napoléon, Paris 1895.
Google Scholar
Buttery D., Napoleon’s Paris, Yorkshire 2020.
Google Scholar
Carbonnières P. de, Paris sous la révolution et l’empire, Paris 2015.
Google Scholar
Castelot A., Joséphine, Paris 1964.
Google Scholar
Chardigny L., L’Homme Napoléon, Paris 1986.
Google Scholar
Charle C., Verger J., Histoire des universités XIIe–XXIe siècle, Paris 2012.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3917/puf.charl.2012.01
Combeau Y., Histoire de Paris, Paris 2013.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3917/puf.combe.2013.01
D’Abrantes L., At the Court of Napoleon, London 1991.
Google Scholar
Dard E., Dans l’Entourage de Napoléon, Paris 2018.
Google Scholar
Dictionnaire Napoléon, t. I, éd. J. Tulard, Paris 2011.
Google Scholar
Dwyer P., Napoleon. Citizen Emperor. Napoleon in power 1799–1815, London 2014.
Google Scholar
Dwyer P., Napoleon. Passion, Death and Resurrection 1815–1840, London 2019.
Google Scholar
Dwyer P., Napoleon. The path to power 1769–1799, London 2007.
Google Scholar
Ellis G., The Napoleonic Empire, New York 2003.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4039-4401-6
Europa i świat w epoce napoleońskiej, red. M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1977.
Google Scholar
Favier J., Paris. Deux mille ans d’historie, Paris 1997.
Google Scholar
Fierro A., Histoire et dictionnaire de Paris, Paris 1996.
Google Scholar
Fierro A., La vie des Parisiens sous Napoléon, Paris 2003.
Google Scholar
Grimaud R., Paris et ses alentours au temps de Napoléon, Paris 2006.
Google Scholar
Hazareesingh S., La légende de Napoléon, Paris 2008.
Google Scholar
Héron de Villefosse R., Histoire de Paris, Paris 1959.
Google Scholar
Higonnet P., Paris: Capital of the World, London 2002.
Google Scholar
Hillairet J., Dictionnaire historique des rues de Paris, t. I, Paris 1997.
Google Scholar
Histoire du Louvre, éd. G. Bresc-Bautier, t. I–III, Paris 2016.
Google Scholar
Lanzac de Laborie L. de, Paris sous Napoléon, t. I–VIII, Paris 1905–1911.
Google Scholar
Le Sacre de Napoléon, éd. T. Lentz, Paris 2003.
Google Scholar
Leggiere M. V., Blücher. Scourge of Napoleon, Norman, Oklahoma 2014.
Google Scholar
Lentz T., La France et L’Europe de Napoléon 1804–1814, t. I–III, Paris 2007.
Google Scholar
Lentz T., Le Grand Consulat, Paris 2014.
Google Scholar
Mansel Ph., La Cour sous la Révolution, l’exil et la Restauration, 1789–1830, Paris 1989.
Google Scholar
Mansel Ph., Paris Between Empires 1814–1852, London 2001.
Google Scholar
Mansel Ph., The Eagle in Splendor. Inside the Court of Napoleon, London–New York 2015.
Google Scholar
Masson F., Le Sacre et couronnement de Napoléon, Paris 1908.
Google Scholar
Masson F., Napoléon chez lui: la journée de l’empereur aux Tuileries, Paris 1894.
Google Scholar
Muratori-Philip A., Histoire des Invalides, Paris 2001.
Google Scholar
Poisson G., La Grande histoire du Louvre, Paris 2013.
Google Scholar
Poisson G., Napoléon Ier et Paris, Paris 2002.
Google Scholar
Roberts A., Napoleon The Great, London 2015.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/03071847.2015.1054740
Roberts A., Napoleon Wielki, Warszawa 2015.
Google Scholar
Sarmant T., Meunier F., Duvette C., de Carbonnières P., Napoléon et Paris, Paris 2015.
Google Scholar
Solnon J. F., La Cour de France, Paris 1987.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3917/perri.rials.1987.01.0164
Thiers A., Histoire du Consulat et l’Empire faisant suite à l’Histoire de la Révolution française, t. I–XX, Paris 1845–1862.
Google Scholar
Tulard J., Le Sacre de l’empereur Napoléon. Histoire et légende, Paris 2004.
Google Scholar
Tulard J., Les Français sous Napoléon, Paris [b.r.w.].
Google Scholar
Tulard J., Napoléon ou le mythe du sauveur, Paris 1977.
Google Scholar
Tulard J., Nouvelle histoire de Paris. Le Consulat et l’Empire (1800–1815), Paris 1970.
Google Scholar
Tulard J., Garros L., Itinéraire de Napoléon au jour de jour, Paris 1992.
Google Scholar
Wagener F., L’Impératrice Joséphine (1763–1814), Paris 1999.
Google Scholar
Zieseniss C. O., Napoléon et la cour impériale, Paris 1980.
Google Scholar
https://www.napoleon.org/histoire-des-2-empires/articles/document-commente-letestament-de-napoleon-ier/ (dostęp: 20 XI 2021).
Google Scholar
Callard A. M., La Madeleine de Napoléon, https://www.attitude-luxe.com/article/00330/sortir/balades%20culturelles/la-madeleine-de-napoleon.html (dostęp: 20 XI 2021).
Google Scholar
Le pouvoir d’achat sous le Consulat et Empire, https://vivelempereur67.skyrock.com/2222586781-Le-pouvoir-d-achat-sous-le-Consulat-et-l-Empire.html (dostęp: 20 XI 2021).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
