Gossips, Misunderstandings and Conflicts Among the Ladies-in-waiting of King Sigismund Augustus’ Wives
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.116.04Keywords:
queen’s court, ladies-in-waiting, gossip, Elizabeth of Austria (1526–1545), Barbara Radziwiłł (1523–1551), Catherine of Austria (1533–1572), Sigismund II Augustus (1520–1572)Abstract
Ladies-in-waiting environment which constituted the queen’s closest circle, is usually a group of a dozen or so women – matrons, ladies-in-waiting, servants and female servants. Source records relating to the everyday, less official life of this group occurring in women’s chambers are extremely sparse not only for the Middle Ages, but also for the 16th century. By its nature, information about it remained on the walls of women’s rooms – the women involved, including queens, did not usually leave written testimonies of everyday life of ladies-in-waiting environment. The issue of internal relations the ladies-in-waiting of King Sigismund Augustus’ wives is illuminated primarily because in the case of these women, we have invaluable sources, namely epistolary sources. The ladies-in-waitingwas the environment that was particularly associated with spreading rumors, and the conflicts there were primarily characterological and competence-based. An important source were also the unmet matrimonial expectations of queen’s ladies. Women’s misunderstandings and gossip – unlike those spread by men – were usually considered a natural and inevit-able element of courtly life, which should be disregarded and passed over in silence rather than given excessive importance.
Downloads
References
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Królewskiego, Rachunki Królewskie 162a, 162b
Google Scholar
Dudithius A., Epistulae, pars 1 (1554–1567), eds. L. Szczucki, T. Szepessy, Budapest 1992.
Google Scholar
Jagiellonki polskie w XVI wieku, t. V (Uzupełnienia, rozprawy materyały głównie z Ces. tajnego Archiwum Wiedeńskiego czerpane przez Alexandra hr. Przezdzieckiego), wyd. J. Szujski, Kraków 1878.
Google Scholar
Kromer M., Polska, czyli o położeniu, ludności, obyczajach, urzędach i sprawach publicznych Królestwa Polskiego księgi dwie, przekł. S. Kazikowski, wstęp i oprac. R. Marchwiński, Olsztyn 1984, Literatura Warmii i Mazur w Dawnych Wiekach.
Google Scholar
Listy króla Zygmunta Augusta do Radziwiłłów, oprac., wstęp i komentarz I. Kaniewska, Kraków 1999.
Google Scholar
Listy polskie XVI wieku, red. K. Rymut, t. I (Listy z lat 1525–1548 ze zbiorów Władysława Pociechy, Witolda Taszyckiego i Adama Turasiewicza), Kraków 1998.
Google Scholar
Listy polskie XVI wieku, red. K. Rymut, t. II (Listy z lat 1548–1550 ze zbiorów Władysława Pociechy, Witolda Taszyckiego i Adama Turasiewicza), Kraków 2001.
Google Scholar
Boksa E., Kołodziejczyk J., Plotka z perspektywy interakcji językowej, „Studia Filologiczne” 2019, t. XXXII, s. 291–305.
Google Scholar
Cynarski S., Zygmunt August, wyd. 3, Warszawa 2004.
Google Scholar
Czwojdrak B., Fraucymer na dworach królowych w późnośredniowiecznej Polsce, „Studia z Dziejów Średniowiecza” 2016, t. XX, s. 17–28.
Google Scholar
Dvořáková D., Ženy ako obete dvorských intríg, [w:] Ženy a děti ve dvorské společnosti, eds. D. Dvořáčková-Malá, J. Zelenka a kol., Praha 2015, s. 67–77.
Google Scholar
Fabiani B., Warszawski dwór Ludwiki Marii, Warszawa 1976.
Google Scholar
Ferenc M., Kobiety w życiu króla Zygmunta Augusta, [w:] Kobiety i władza w czasach dawnych, red. B. Czwojdrak, A. A. Kluczek, Katowice 2014, s. 301–323.
Google Scholar
Gluckman M., Gossip and Scandal, „Current Anthropology” 1963, vol. IV, no. 3,s. 307–316. https://doi.org/10.1086/200378
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1086/200378
Grabarczyk T., Dwór królowej Katarzyny Habsburżanki w Wieluniu (1566), [w:] Tractu temporis. Ludzie, regiony, fakty. Księga dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Nowakowi, red. T. Grabarczyk, A. Kowalska-Pietrzak, Łódź–Wieluń 2018, Biblioteka Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego, t. XXV, s. 259–285.
Google Scholar
Janicki K., Wawel. Biografia, Kraków 2022.
Google Scholar
Januszek-Sieradzka A., Królowa Barbara Radziwiłłówna w dworskim mikroświecie, Lublin 2017.
Google Scholar
Kägler B., Rückzugsort oder Anlaufstelle? Das ›Frauenzimmer‹ als Institution und Handlungsraum am Münchner Hof der Frühen Neuzeit, [w:] Raumkonzepte – Raum-wahrnehmungen – Raumnutzungen (Mittelalter – Frühe Neuzeit) = Espaces: concepts – perceptions – usages (Moyen Âge – époque moderne). Discussions: Colloquien undTagungen des Deutschen Historischen Instituts Paris und seiner Partner, ed. S. Rau, Paris 2010, https://www.perspectivia.net/publikationen/discussions/5-2010/kaegler_frauenzimmer (dostęp: 30 XII 2023).
Google Scholar
Kolk C. zum, La naissance de la «cour des Dames»: la maison de la reine de France et son personnel féminin (Moyen Âge – XVIe siècle), [w:] Femmes à la cour de France. Charges et fonctions (XVe–XIXe siècle), dir. C. zum Kolk, K. Wilson-Chevalier, Villeneuve d’Ascq 2018, s. 23–47. https://doi.org/10.4000/books.septentrion.132809
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4000/books.septentrion.132809
Krasiński W., Przyczynek do historyi dyplomacyi w Polsce 1566–1572, Kraków 1872.
Google Scholar
Kuchowicz Z., Barbara Radziwiłłówna, wyd. 4, Łódź 1976.
Google Scholar
Marchwińska A., Instrukcje Zygmunta Augusta około urządzenia dworu Katarzyny Habsburżanki z 1553 roli, [w:] Homo doctus in se semper divitas habet. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Januszowi Małłkowi z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin i pięćdziesiątej rocznicy rozpoczęcia pracy naukowej, red. W. Polak, Toruń 2008, s. 171–184.
Google Scholar
Marchwińska A., Królewskie dwory żon Zygmunta Augusta. Organizacja i składy osobowe, Toruń 2008, Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, t. XCII, z. 1.
Google Scholar
Marchwińska A., Pogrzeb Barbary Radziwiłłówny i odprawa jej królewskiego dworu (1551), „Studia Waweliana” 2007, t. XIII, s. 105–113.
Google Scholar
Matarasso P., Queen’s Mate: Three Women of Power in France on the Eve of Renaissance, Farnham 2001.
Google Scholar
Merry S. E., Rethinking gossip and scandal, [w:] Toward a General Theory of SocialControl, ed. D. Black, New York 1984, s. 271–302. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-102801-5.50016-9
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-102801-5.50016-9
Mossakowski S., Rezydencja królewska na Wawelu w czasach Zygmunta Starego. Program użytkowy i ceremonialny, Warszawa 2013.
Google Scholar
Ragauskiene R., Barbora Radvilaite, Vilnius 1999.
Google Scholar
Ratajczak T., Podróże władcy i architektura. Przebudowa królewskich rezydencji za panowania Zygmunta Starego, „Artium Quaestiones” 2006, t. XVII, s. 5–37.
Google Scholar
Szczucki L., Ars dissimulandi (Andrzeja Dudycza rozstanie z Kościołem), [w:] Kultura polska a kultura europejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Bogucka, J. Kowecki, Warszawa 1987, s. 189–204.
Google Scholar
Thiele-Dohrmann K., Psychologia plotki, przekł. i wstęp A. Krzemiński, Warszawa 1980.
Google Scholar
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. III, Warszawa 2003.
Google Scholar
Wagner A., Calomnier les saints: la rumeur mèdisante dans l’historiographie, [w:] La Rumeur au Moyen Âge. De mèpris á la manipulation (Ve–XVe siècle), dir. M. Billoré, M. Soria, Rennes 2011, s. 301–310. https://doi.org/10.4000/books.pur.119715
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4000/books.pur.119715
Wickham Ch., Gossip and Renaissance Among the Medieval Peasantry, „Past and Present” 1998, vol. CLX, s. 3–24.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/past/1998.160.3
Woodacre E., Queens and Courtiers. Authority, networks and patronage, [w:] The Routledge History of Women in Early Modern Europe, London 2021, s. 219–237. https://doi.org/10.4324/9780429355783-10
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780429355783-10
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Funding data
-
Narodowe Centrum Nauki
Grant numbers 2021/43/B/HS3/01490