Współpracownicy i stronnicy biskupa poznańskiego oraz kanclerza koronnego Andrzeja Młodziejowskiego (od roku 1777)

Witold Filipczak

doi:10.18778/0208-6050.112.09

Authors

Witold Filipczak Uniwersytet Łódzki / University of Lodz https://orcid.org/0000-0001-5953-2480

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.112.09

Keywords:

Andrzej Młodziejowski, Antoni Onufry Okęcki, royalist party, sejmiks, Poland in 18th century, Permanent Council

Abstract

The article focuses on the circle of associates and supporters of Andrzej Młodziejowski, the Bishop of Poznań and the Great Chancellor of the Crown, in the final period of his activity. The article deals with last years of Młodziejowski’s activity, i.e. the period between 1777–1779. Although the Crown Chancellor died in March 1780, he was not active in public affairs in the last months of his life due to his very bad health. In the circle of clergy associated with the Bishop of Poznań (in relation to political issues), the most important figure was the Bishop of Chełm and coadjutor of Poznań, Antoni Onufry Okęcki. Antoni Felicjan Aleksandrowicz, coadjutor of the abbot of Hebdów, deserves particular attention as in 1778 he was promoted to the office of Great Scribe of the Crown thanks to Młodziejowski. The circle of secular supporters of the Grand Chancellor was much wider. The analysis is made by taking into account the geographical range of Młodziejowski’s influence. Among the secular supporters of the Crown Chancellor, the following key actors deserve attention: Franciszek Ksawery Kęszycki, Józef Brzeziński, Józef Mikorski, Franciszek Leszczyński and Fryderyk Jakub Psarski.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Witold Filipczak, Uniwersytet Łódzki / University of Lodz

Dr hab. Witold Filipczak, prof. UŁ – historyk, pracownik Katedry Historii Nowożytnej Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania naukowe: dzieje polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasach panowania Stanisława Augusta, parlamentaryzm polsko-litewski w XVII–XVIII w.

References

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Radziwiłłów, dział V, sygn. 4506
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi grodzkie nurskie relacje oblaty, sygn. 48
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi grodzkie radziejowskie rekognicje, sygn. 22a
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi grodzkie wieluńskie oblaty, sygn. 33a
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], tzw. Metryka Litewska, dział VII, sygn. 20, 24, 25, 30, 34, 58, 88
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Varia Oddziału I, sygn. 15
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Zbiór Popielów, sygn. 112, 114, 125
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu [APP], Księgi grodzkie kaliskie, sygn. 428 i 430
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu [APP], Księgi grodzkie poznańskie, sygn. 1150
Google Scholar

Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie [BCz], rkps 656, 674, 698, 784, 799 i 919
Google Scholar

Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, rkps 6799
Google Scholar

Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie [BPAU], rkps 1649
Google Scholar

Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, rkps 96
Google Scholar

Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego warszawskiego szescio niedzielnego roku […] 1778 dnia 5. miesiąca października odprawuiącego się, wyd. S. Sokołowski, Warszawa [1779].
Google Scholar

Entretiens du roi Stanislas-Auguste avec Otto Magnus von Stackelberg (1776), oprac. E. Zielińska, Warszawa 2020.
Google Scholar

Lauda ziemi rawskiej i województwa rawskiego 1583–1793, red. M. Nagielski, Warszawa 2017.
Google Scholar

Moszczeński A., Pamiętnik do historyi polskiej w ostatnich latach panowania Augusta III i pierwszych Stanisława Poniatowskiego, wyd. 3, Poznań 1867.
Google Scholar

Stanisław August Poniatowski, Mémoires du roi…, t. II, Leningrad 1924.
Google Scholar

Bednaruk W., Sejmiki lubelskie w okresie stanisławowskim (1764–1794), Lublin 2011.
Google Scholar

Butterwick R., Polska rewolucja a Kościół katolicki, 1788–1792, przekł. M. Ugniewski, Kraków 2012.
Google Scholar

Cywiński R., Sołtyk Maciej, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XL, Warszawa–Kraków 2001, s. 410–413.
Google Scholar

Danilczyk A., W kręgu afery Dogrumowej. Sejm 1786 roku, Warszawa 2010.
Google Scholar

Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794. Spis, cz. 5 (1751–1794), oprac. J. Ternes, Warszawa 2017.
Google Scholar

Dukwicz D., Sekretne wydatki rosyjskiej ambasady w Warszawie w latach 1772–1790, [w:] Gospodarka, społeczeństwo, kultura w dziejach nowożytnych. Studia ofiarowane Pani Profesor Marii Boguckiej, red. A. Karpiński, E. Opaliński, T. Wiślicz, Warszawa 2010, s. 449–465.
Google Scholar

Dukwicz D., Zwierzykowski M., Sułkowski Antoni, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLV, Warszawa–Kraków 2008, s. 531–537.
Google Scholar

Dukwicz D., Zwierzykowski M., Sułkowski August, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLV, Warszawa–Kraków 2008, s. 542–553.
Google Scholar

Dumanowski J., Sumiński Piotr, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLV, Warszawa–Kraków 2008, s. 603–607.
Google Scholar

Dygdała J., Raczyński Kazimierz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIX, Wrocław 1987, s. 644–653.
Google Scholar

Dymnicka-Wołoszyńska, Okęcki Antoni Onufry, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIII, Wrocław 1978, s. 458–461.
Google Scholar

Dymnicka-Wołoszyńska, Rey Jan Michał, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXI, Wrocław 1988–1989, s. 191–192.
Google Scholar

Filipczak W., Aktywność sejmikowa regalistów w województwie rawskim w latach 1780–1786, „Rocznik Łódzki” 2010, t. LVII, s. 11–39.
Google Scholar

Filipczak W., Chronologia sejmów z lat 1764–1793, [w:] Chronologia sejmów Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1793), red. L. A. Wierzbicki, D. Kupisz, Warszawa 2021, s. 281–312.
Google Scholar

Filipczak W., Sejm 1778 roku, Warszawa 2000.
Google Scholar

Filipczak W., Sejmiki ziemi nurskiej 1780–1786, „Przegląd Nauk Historycznych” 2014, R. XIII, nr 1, s. 23–62.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1644-857X.14.02.03

Filipczak W., Wybory Rady Nieustającej na sejmie 1778 roku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1999, z. 64, s. 117–132.
Google Scholar

Filipczak W., Ziemskie urzędy sądowe w życiu politycznym województwa sandomierskiego w latach 1777–1783, „Przegląd Nauk Historycznych” 2016, R. XV, nr 2, s. 191–214.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1644-857X.15.02.06

Filipczak W., Życie sejmikowe prowincji wielkopolskiej w latach 1780–1786, Łódź 2012.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-763-2

Glabisz G., Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793, Poznań 2022.
Google Scholar

Grabski W. M., U podstaw wielkiej reformy. Karta z dziejów Komisji Edukacji Narodowej, Łódź 1984.
Google Scholar

Kociszewski A., Mikorski Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 163–164.
Google Scholar

Konopczyński W., Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej, Kraków 1917.
Google Scholar

Krakowski B., Karśnicki (Karsznicki) Ludwik, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966, s. 142–143.
Google Scholar

Krakowski B., Kęszycki Franciszek Ksawery, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966, s. 372–373.
Google Scholar

Krzymkowski M., Wybory członków Rady Nieustającej (aspekty organizacyjno-prawne), „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2013, t. XVI, s. 119–129.
Google Scholar

Michalski J., Polska wobec wojny o sukcesję bawarską, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964.
Google Scholar

Müller W., Szczygielski W., Młodziejowski Andrzej Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 428–432.
Google Scholar

Neumann OCD P. F., Diecezja poznańska u schyłku Rzeczypospolitej Obojga Narodów, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2018, t. XXXIII, s. 163–175.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pst.2018.33.09

Prokop K. R., Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729–1795), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2006, t. LXXXVI, s. 287–329.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.10078

Rolnik D., Portret szlachty czasów stanisławowskich, Katowice 2009.
Google Scholar

Rostworowski E., Mikorski Franciszek Ksawery, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 161–163.
Google Scholar

Rostworowski E., Popiel Paweł, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 565–568.
Google Scholar

Skowroński P. W., Reforma Rady Nieustającej na sejmie 1776 r., Warszawa 2022, [maszynopis rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dra hab. W. Kriegseisena i obronionej w Instytucie Historii PAN w 2022 r.].
Google Scholar

Stroynowski A., Opozycja sejmowa w dobie rządów Rady Nieustającej. Studium z dziejów kultury politycznej, Łódź 2005.
Google Scholar

Szczygielski W[acław], Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768–1770, Warszawa 1970.
Google Scholar

Szczygielski W[acław], Kraszewski Jan Aleksander, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XV, Wrocław 1970, s. 219–221.
Google Scholar

Szczygielski W[acław], Psarski Fryderyk Jakub, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIX, Wrocław 1986, s. 251–254.
Google Scholar

Szczygielski W[ojciech], Referendum trzeciomajowe. Sejmiki lutowe 1792 roku, Łódź 1994.
Google Scholar

Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, S. Ciara, Ł. Kądziela, T. Nowakowski, E. Opaliński, G. Rutkowska, T. Zielińska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
Google Scholar

Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, W. Stanek, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
Google Scholar

Urzędnicy wielkopolscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. A. Bieniaszewski, Wrocław 1987.
Google Scholar

Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Google Scholar

Zając P., Biskup poznański Andrzej Stanisław Kostka Młodziejowski w obronie Stanisława Konarskiego i polskich pijarów – nieznany list z grudnia 1769 roku, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2021, t. XXXIX, s. 61–83.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pst.2021.39.04

Zielińska Z., Polska w okowach „systemu północnego” 1763–1766, Kraków 2012.
Google Scholar

Zielińska Z., Poniatowski Michał Jerzy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 455–471.
Google Scholar

Ziółek E. M., Biskupi senatorowie wobec reform Sejmu Czteroletniego, Lublin 2002.
Google Scholar

Żerek-Kleszcz H., Stokowski Jan Sariusz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLIV, Warszawa–Kraków 2006, s. 47–50.
Google Scholar