Walczyć czy odstąpić? Postawy i dylematy oficerów Obszarów Warownych „Grodno” i „Wilno” we wrześniu 1939 roku

Agnieszka Jędrzejewska

doi:10.18778/0208-6050.103.09

Autor

Agnieszka Jędrzejewska Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi https://orcid.org/0000-0002-7748-2066

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.103.09

Słowa kluczowe:

wrzesień 1939, Obszar Warowny, Grodno, Wilno, Wojsko Polskie, ewakuacja

Abstrakt

W sierpniu 1939 r. wszystkie jednostki Wojska Polskiego stacjonujące w Grodnie i w Wilnie zostały zmobilizowane do walki z Niemcami i odesłane na granicę zachodnią. W ten sposób oba miasta zostały pozbawione regularnych oddziałów wojska i stały się bezbronne w obliczu najazdu sowieckiego. W tej sytuacji walka i obrona obu miast skazana była na niepowodzenie, a ewakuacja na Litwę była jedynym możliwym wyjściem dla pozostałych w Grodnie i Wilnie jednostek wojska. Wielu oficerów Obszarów Warownych „Grodno” i Wilno” musiało dokonać trudnego wyboru, co niejednokrotnie wpłynęło na ich postawę w tym trudnym czasie.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Centralne Archiwum Wojskowe – Wojskowe Biuro Historyczne w Warszawie [CAW-WBH], Opinia płk. Józefa Werobeja, dowódcy PD 13 DP o płk. dypl. Benedykcie Chłusewiczu za rok 1935; Opinia płk. dypl. Aleksandra Myszkowskiego o płk. dypl. Benedykcie Chłusewiczu za rok 1935, Płk dypl. Benedykt Chłusewicz, AP I.481.C.1238.
Google Scholar

Centralne Archiwum Wojskowe – Wojskowe Biuro Historyczne w Warszawie [CAW-WBH], Opinia gen. bryg. Wiktora Thommé z 18 kwietnia 1938 r., Płk. dypl. Bohdan Hulewicz, AP, 1769/89/1798.
Google Scholar

Centralne Archiwum Wojskowe – Wojskowe Biuro Historyczne w Warszawie [CAW-WBH], Opinia Inspektora Armii gen. dyw. Leona Berbeckiego o gen. bryg. Wacławie Przeździeckim za rok 1935, Biuro Personalne MSWojsk, sygn. I.300.18.213.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Sprawozdanie mjr. Karola Miałkowskiego z prac organizacyjnych „Grupy Grodno” stworzonej z rozkazu Naczelnego Wodza 1 IX 1939 r., sygn.B.I.70.D.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Kwestionariusz mjr. Benedykta Władysława Serafina, sygn. B.I.70/4.
Google Scholar

Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku [IJPNY], Opinia gen. J. Rómmla o płk. Jarosławie Okulicz-Kozarynie, 18 X 1938 r., Archiwum Józefa Piłsudskiego, sygn. 701/1/120, www.pilsudski.org/archiwa/ (dostęp: 4 VI 2018).
Google Scholar

Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku [IJPNY], Opinia inspektora armii gen. M. Norwid-Neugebauera o ppłk. T. Podwysockim, 18 III 1936, Archiwum Józefa Piłsudskiego, sygn. 701/1/120, www. pilsudski.org./archiwa/ (dostęp: 4 VI 2018).
Google Scholar

Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku [IJPNY], Zbiory Przemysława Wilczyńskiego, bratanka gen. bryg. J. Olszyny-Wilczyńskiego.
Google Scholar

Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku [IJPNY], Wiadomości zebrane z ostatnich dni życia ś.p. gen. bryg. Józefa Olszyny-Wilczyńskiego, D-cy OK Nr III, Relacja mjr. Karola Miałkowskiego, Kalwaria Suwalska, 22 IV 1940, rkps, s. 7–8.
Google Scholar

Hulewicz B., Wielkie wczoraj w małym kręgu, Warszawa 1973.
Google Scholar

Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. I (Kampania wrześniowa 1939), cz. 3 (Przebieg działań od 9 do 14 września), Londyn 1959.
Google Scholar

Relacja dowódcy 20 baterii artylerii przeciwlotniczej podporucznika Witolda Barancewicza, [w:] Wrzesień 1939 na Kresach w relacjach, wybór i oprac. C.K. Grzelak, Warszawa 1999, s. 125–128.
Google Scholar

Relacja podpułkownika piechoty Kazimierza Kardaszewicza, dowódcy pułku KOP „Wilno” (jednocześnie dowódcy granicznego odcinka litewskiego), [w:] Wrzesień 1939 na Kresach w relacjach, wybór i oprac. C.K. Grzelak, Warszawa 1999, s. 82–94.
Google Scholar

Relacja pułkownika Kazimierza Rybickiego z wydarzeń w Wilnie i na pograniczu polsko-litewskim, [w:] Wrzesień 1939 na Kresach w relacjach, wybór i oprac. C.K. Grzelak, Warszawa 1999, s. 152–170.
Google Scholar

Relacja szefa sztabu Dowództwa Obszaru Warownego Wilno, majora dyplomowanego Aleksandra Mariana Romiszowskiego z wydarzeń w Wilnie, Paryż 12 października 1939 r., [w:] Wrzesień 1939 na Kresach relacjach, wybór i oprac. C.K. Grzelak, Warszawa 1999, s. 145–152.
Google Scholar

Rybka R., Stepan K., Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.
Google Scholar

Siemiński J., Walczące Grodno. Wspomnienia harcerza, Białystok 1990.
Google Scholar

Sprawozdanie gen. bryg. Wacława Przeździeckiego, dowódcy Obrony Rejonu Wołkowysk, następnie Grupy Operacyjnej, [w:] R. Szawłowski, Wojna polsko-sowiecka 1939, t. II (Dokumenty), Warszawa 1997, s. 41–49.
Google Scholar

Grzelak C., Kresy w czerwieni. Agresja Związku Radzieckiego na Polskę w 1939 roku, Warszawa 2001.
Google Scholar

Grzelak C., Wilno–Grodno–Kodziowce 1939, Warszawa 2002.
Google Scholar

Kościński P., Obrońca Grodna. Zapomniany bohater, Warszawa 2017.
Google Scholar

Kucharski S., Obszar Warowny „Wilno”, Warszawa 2015.
Google Scholar

Wodzyński A., 1 Dywizja Piechoty Legionów, Warszawa 2016.
Google Scholar

Wróblewski J., Armia „Prusy”1939, Warszawa 1986.
Google Scholar