Logistyka zaopatrzenia, przygotowania militarne i podział łupów na Półwyspie Iberyjskim w XIII wieku (na podstawie regulacji prawnych zawartych w kodeksie Siete Partidas oraz przykładów zaczerpniętych z kampanii militarnych)

Andrzej Niewiński

doi:10.18778/0208-6050.99.03

Autor

Andrzej Niewiński Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Historii, Pracownia Wojskowo-Historyczna

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.99.03

Słowa kluczowe:

Las Siete Partidas, średniowiecze, wojna, logistyka wojskowa, XIII–XIV wiek

Abstrakt

Logistyka jest nieodzowna dla powodzenia działań militarnych, aczkolwiek jej rola często bywa lekceważona. Transport zaopatrzenia, zapewnienie prowiantu dla wojsk i garnizonów oraz administracja wojskowa to niezbędne elementy każdej kampanii militarnej. Artykuł ten traktuje o średniowiecznej logistyce wojskowej na podstawie regulacji zawartych w Siete Partidas – zbiorze praw skodyfikowanych w Kastylii w latach 1251–1265. Kodeks ten, autorstwa Alfonsa X Mądrego, reguluje wszystkie formy ludzkiej działalności oraz interakcji społecznych. W tekście omówiono fragment drugiej Partidy poświęcony zagadnieniom związanym z wojną, m.in. takim jak: działania wojenne na lądzie, kwalifikacje i zakres odpowiedzialności dowódców wojska, broń, machiny oblężnicze i inne niezbędne narzędzia, zarządzanie wojskiem w trakcie przemarszu, rozbijanie obozu, plądrowanie, wypady rabunkowe i inne metody zdobywania prowiantu, utrzymanie dyscypliny w wojsku. Przedstawione również zostały regulacje dotyczące odszkodowań za straty poniesione wskutek działań wojennych oraz zasady gromadzenia i podziału łupów wojennych. Ponadto przytoczone przykłady aprowizacji wojsk w trakcie pierwszych wypraw krzyżowych oraz podczas rozlicznych kampanii na Półwyspie Iberyjskim, w Anglii i Francji XIII–XIV w. dostarczają lepszego wglądu w funkcjonowanie i skuteczność ówczesnych sieci zaopatrzenia.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bouvet H., L’arbre de batailles, ed. E. Nys, Bruxelles 1883.
Google Scholar

Froissart, Chronicles, transl., ed. G. Brereton, London 1978.
Google Scholar

Las Siete Partidas, transl. S. Scott, ed. R. Burns, vol. II (The World of Kings and Warriors), Philadelphia 2000.
Google Scholar

Pizan Ch. de, The Book of Deeds of Arms and of Chivalry, transl. S. Willard, ed. C.C. Willard, Pennsylvania 1999.
Google Scholar

The Book of Chivalry of Geoffroi de Charny, transl., ed. R.W. Kaeuper, E. Kennedy, Philadelphia 1996.
Google Scholar

Alban J.R., Allmand C.T., Spies and Spying in the Fourteenth Century, [w:] War, Literature and Politics in the Late Middle Ages, ed. C.T. Allmand, Liverpool 1976, s. 73–101.
Google Scholar

Alcantara Valle J.M., La guerra y la paz en la frontera de Granada durante el reinado de Alfonso X, „Historia, Instituciones, Documentos” 2015, no 42, s. 11–58.
Google Scholar

Allmand C., Spionage und Geheimdienst im Hundertjährigen Krieg, [w:] Geheimdienste in der Weltgeschichte. Spionage und verdeckte Aktionen von der Antike bis zur Gegenwart, hrsg.von W. Krieger, München 2003, s. 97–110.
Google Scholar

Bachrach D., Medieval Logistics during the Reign of Edward I of England, 1272–1307, „War in History” 2006, No. 13, s. 423–440.
Google Scholar

Contamine Ph., Guerre, État et Société à la fin du Moyen Âge, Paris 1972.
Google Scholar

De Vries K., Infantry warfare in the early fourteenth century: discipline, tactics, and technology, Woodbridge 1996.
Google Scholar

Dudziński R., Wozy taborowe i organizacja przemarszów wojsk polskich w drugiej połowie XV wieku, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 72, 2001, s. 83–93.
Google Scholar

Ferrer i Mallol T., Entre la paz y la guerra: la Corona catalono-aragonesa y Castilla en la baja edad media, Barcelona 2005.
Google Scholar

Fitz F.G., Las Navas de Tolosa, Barcelona 2005.
Google Scholar

García Fitz F., Alfonso y sus relaciones con el emirato granadino: política y guerra, „Revista de Estudios Alfonsies” 2004–2005, no 4, s. 35–78.
Google Scholar

Ginter K., Rycerskie łupy wojenne i ich podział w średniowiecznej Polsce, [w:] Szlachta, starostowie, zaciężni, red. B. Śliwiński, Gdańsk–Koszalin 1988, Gdańskie studia z dziejów średniowiecza, nr 5, s. 83–102.
Google Scholar

González Jiménez M., Alfonso X el Sabio, 1252–1284, Barcelona 2004.
Google Scholar

González Jiménez M., La frontera de Granada: tres siglos de paz y de guerra, „Revista Murgetana” 2014, Ańo LXV, no 130, s. 17–29.
Google Scholar

Haldon J., Roads and communications in the Byzantine Empire: wagons, horses, and supplies, [w:] Logistics of Warfare in the Age of the Crusades, ed. J. Pryor, Brookfield 2006, s. 131–159.
Google Scholar

Jóźwiak S., Na tropie średniowiecznych szpiegów. Wywiad i kontrwywiad w polsko-litewsko-krzyżackich stosunkach politycznych w XIV i pierwszej połowie XV wieku, Inowrocław 2005.
Google Scholar

Kagay D.J., Villalon L.A., The Circle of War in the Middle Ages: Essays on Medieval Military and Naval History, Woodbridge 1999.
Google Scholar

Larráyoz F.S., Aproximación a la alimentación del ejército navarro durante la guerra castellano-navarra (1429), „Príncipe de Viana” 1997, vol. LVIII, s. 567–588.
Google Scholar

Madden T.F., Food and the Fourth Crusade: a new approach to the „Diversion Question”, [w:] Logistics of Warfare in the Age of the Crusades, ed. J. Pryor, Brookfield 2006, s. 209–228.
Google Scholar

Malinowski M., Najnowsza historiografia hiszpańska na temat pogranicza chrześcijańsko-muzułmańskiego na Półwyspie Iberyjskim w XIII–XV wieku, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 72, 2001, s. 27–41.
Google Scholar

Melo Carrasco D., Las treguas entre Granada y Castilla durante los siglos XIII a XV, „Revista de Estudios Histórico-Jurídicos” 2012, no 34, s. 237–275.
Google Scholar

Murray A., Finance and Logistics of the Crusade of Frederick Barbarossa, [w:] In Laudem Hierosolymitani: Studies in Crusades and Medieval Culture in honour of Beniamin Z. Kedar,eds I. Shagrir, R. Ellenblum, J. Riley-Smith, Ashgate 2007, s. 357–368.
Google Scholar

Muslim and Christian Contact in the Middle Ages, ed. J. Rodriguez, Toronto 2015.
Google Scholar

Niewiński A., Aspekty prawne zobowiązań z tytułu niewoli militarnej. Wybrane przykłady z okresu wojny stuletniej, [w:] Przysięga wojskowa. Idea i praktyka. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej,red. idem, Oświęcim 2016, Homo Militans IV, s. 26–40.
Google Scholar

Niewiński A., Sztuka oblężnicza w okresie późnego średniowiecza w świetle dzieła Le Livre des Fais d’Armes et de Chevalerie Christine de Pizan, [w:] „Mieczem i szczytem”. Broń na polu walki. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej, red. idem, Oświęcim 2016, Homo Militans III,s. 43–63.
Google Scholar

Niewiński A., Zadośćuczynienie z tytułu utraty wierzchowca na wojnie jako element podejmowanej przez władcę rekompensaty kosztów działań wojennych w średniowieczu, [w:] Animus Belli. Historia sztuki wojennej: Zwierzęta na polu walki, t. II, red. J. Lasota, M. Palczewska, Warszawa 2017.
Google Scholar

O’Callaghan J.F., The Learned King: The Reign of Alfonso X of Castile, Philadelphia 1993.
Google Scholar

Pryor J., Introduction: modelling Bohemond’s march to Thessalonikē, [w:] Logistics of Warfare in the Age of the Crusades, ed. J. Pryor, Brookfield 2006, s. 1–24.
Google Scholar

Torres Fontes J., El adalid en la frontera de Granada, „Anuario de Estudios Medievales” 1985, no 15, s. 345–366.
Google Scholar

Torres Fontes J., Notas sobre los fieles del rastro y alfaqueques murcianos, „Miscelánea de Estudios Árabes y Hebraicos” 1961, no 10, s. 89–105.
Google Scholar

Valdeón Baruque J., Alfonso X el Sabio. La forja de la Espaňa Moderna, Madrid 2003.
Google Scholar

Vela i Aulesa C., Per ço com gran fretura és de vianda en la nostra host. L’avituallament de l’exèrcit de Jaume II en la campanya de Múrcia (1296), „Anales de la Universidad de Alicante. Historia Medieval” 1996–1997, no 11, s. 599–630.
Google Scholar

Wojciechowski L., Wyprawy łupieskie w Słowiańszczyźnie Zachodniej w X–XII w., „Roczniki Humanistyczne” 1983, R. XXXI, z. 2, s. 19–83.
Google Scholar