Julian Dunajewski jako polityk
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.98.07Słowa kluczowe:
Julian Dunajewski, deficyt, minister skarbu, Galicja, Imperium Habsburgów, AustriaAbstrakt
Artykuł opisuje życie Juliana Dunajewskiego, jednego z najważniejszych polskich polityków drugiej połowy XIX w. Autor przedstawia skrócony życiorys profesora, jego karierę naukową i najważniejsze dzieła. Następnie skupia się na działalność Dunajewskiego jako ministra. Punkt ciężkości artykułu postawiony został bowiem na zaprezentowaniu kariery politycznej i jego dokonań. W związku z tym opisany został pokrótce stan finansów Monarchii Habsburgów w dniu objęcia funkcji ministra skarbu. Następnie przestawiony zostaje proces przeprowadzania reformy budżetowej, dzięki której udało się usunąć deficyt budżetowy. Autor prezentuje również myśl polityczną Dunajewskiego, jaka przyświecała mu w trakcie dokonywania reform. Dogłębnie opisana została austriacka myśl państwowa w rozumieniu Dunajewskiego. Opisane zostały także realnie podjęte działania profesora na rzecz Królestwa Galicji i Lodomerii oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Spotykał się on bowiem z zarzutem braku realnych działań na rzecz swojego narodu i byciu bardziej austriackim niż polskim politykiem. Szczególnie wnikliwie autor przyjrzał się więc pracom Dunajewskiego, których celem była reforma opodatkowania wódki, a także umorzenia długu indemnizacyjnego. Ten ostatni obciążał budżet Galicji i uniemożliwiał jej prawidłowy rozwój. W pracy opisane również zostały zdolności oratorskie profesora, który uważany był za jednego z najwybitniejszych mówców w ówczesnej monarchii. Pracę podsumowują rozważania na temat roli, jaką Dunajewski odegrał w monarchii, m.in. po nim wielu Polaków piastowało zaszczytną funkcję ministra skarbu. Na zakończenie autor przywołał określenia, jakimi obdarzyli Dunajewskiego współcześni mu autorzy. Jego życiorys zasługuje na szczególną uwagę, gdyż był on wybitnym politykiem, który dokonał imponujących reform, a także pokazał, że pejoratywne określenie „Polnische Wirtschaf” było nie tylko krzywdzące, lecz także niesprawiedliwe i nieprawdziwe.
Pobrania
Bibliografia
Chłędowski K., Pamiętniki. Wiedeń (1881–1901), Wrocław 2006.
Google Scholar
Kalendarz krakowski Józefa Czecha na r. 1909, [R.] LXXVIII.
Google Scholar
„Czas” (wydanie poranne), 29 XII 1907, nr 299.
Google Scholar
Buszko J., Od niewoli do niepodległości (1864–1918), Kraków 2001.
Google Scholar
Buszko J., Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918, Warszawa 1996.
Google Scholar
Gaul J., Polonika w Archiwum Parlamentu w Wiedniu. Archiwum Izby Posłów Rady Państwa, Warszawa 2014.
Google Scholar
Grzybek D., Polityczne konsekwencje idei ekonomicznych w myśli polskiej 1869–1939, Kraków 2012.
Google Scholar
Kowalik T., Historia ekonomii w Polsce 1864–1950, Wrocław 1992.
Google Scholar
Litwin-Lewandowska D., O Polską rację stanu w Austrii. Polacy w życiu politycznym Austrii w okresie monarchii dualistycznej (1867–1918), Lublin 2008.
Google Scholar
Łazuga W., „Garibaldi”, „Cavour” i polski Piemont, „Galicja Studia i Materiały” 2015, nr 1, s. 11–20.
Google Scholar
Łazuga W., Jedna czy trzy historie Polski?, [w:] Między polityką, historią a pamięcią historyczną. Studia z dziejów Polski okresu porozbiorowego, red. W. Łazuga, S. Paczos, Poznań 2015.
Google Scholar
Łazuga W., Kalkulować… Polacy na szczytach monarchii, Poznań 2013.
Google Scholar
Łazuga W., Rządy polskie w Austrii. Gabinet Kazimierza hr. Badeniego 1895–1897, Poznań 1991.
Google Scholar
Piniński L., Wspomnienia o Julianie Dunajewskim, „Przegląd Współczesny” 1925, R. IV, t. XV, s. 317–330.
Google Scholar
Pol K., Poczet prawników polskich. XIX i XX w., Warszawa 2011.
Google Scholar
Pol K., Z dziejów nauki prawa administracyjnego i nauki o samorządzie terytorialnym. Julian Dunajewski (1822–1907), „Samorząd Terytorialny” 2011, nr 6, s. 72–79.
Google Scholar
Szlachta B., Julian Dunajewski jako „stańczyk”, [w:] idem, Szkice o konserwatyzmie, Kraków 2008.
Google Scholar
Szymusik F., Julian Dunajewski. Jego poglądy ekonomiczne i skarbowe i działalność ministerialna, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 1910 (dodatek miesięczny do „Gazety Lwowskiej”).
Google Scholar
Zoll F., Julian Dunajewski wspomnienia pośmiertne, „Czasopismo Prawnicze i Ekonomiczne” 1907, R. VIII, s. V–XXII.
Google Scholar
Zweig F., Liberalizm polskiej myśli ekonomicznej, Warszawa 1985.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.