Jakość życia osób starszych w województwie małopolskim
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.340.03Słowa kluczowe:
jakość życia, osoby starsze, subiektywna jakość życia, marginalizacja osób starszychAbstrakt
Starzenie się ludności jest jednym z najważniejszych problemów społeczeństw współczesnej Europy. Zakłada się, że w ciągu najbliższych dwóch dekad udział ludzi w wieku 65 lat i więcej w całej populacji Unii Europejskiej wzrośnie do 20%, a około 2060 roku niemal jedna trzecia mieszkańców Wspólnoty osiągnie ten wiek. Dlatego też ważne jest, aby osoby starsze miały zapewnione odpowiednie warunki do życia, szczególnie w takich krajach jak Polska, w których seniorzy nadal są marginalizowani i wykluczani z wielu sfer życia społecznego.
Jakość życia osób w wieku poprodukcyjnym można określić, uwzględniając wiele czynników. Zaliczyć do nich należy przede wszystkim: względy finansowe, warunki bytowe, stan zdrowia, poczucie własnej wartości oraz odgrywanie istotnej roli w rodzinie i społeczeństwie.
Celem artykułu jest ocena jakości życia osób starszych z województwa małopolskiego. W trakcie analizy materiału badawczego uwzględniono różne aspekty tej szczególnej kategorii, jaką jest jakość życia, z wyraźnym wskazaniem na tzw. subiektywną jakość życia. Podstawę wnioskowania stanowią wyniki badań przeprowadzonych w 2015 roku na grupie 150 osób w wieku 60+ z terenu powiatów myślenickiego i nowotarskiego z województwa małopolskiego. Spośród wielu elementów, na podstawie których można dokonać oceny jakości życia, decydujące znaczenie ma określenie stopnia satysfakcji seniorów na kilku płaszczyznach: w zakresie relacji z członkami rodziny, stanu zdrowia oraz sytuacji mieszkaniowej. Ponadto za istotne uznano określenie stosunku otoczenia do seniorów, a także wskazanie na potrzeby i oczekiwania osób starszych w zakresie kierowanych do nich usług i produktów, których brakuje na polskim rynku.
Wyniki badań wskazują, że subiektywna jakość życia badanych osób starszych z terenu dwóch powiatów jest na średnim poziomie. Wniosek taki można wysnuć na podstawie opinii respondentów raczej zadowolonych z kontaktów z otoczeniem i równocześnie umiarkowanie usatysfakcjonowanych swoim stanem zdrowia. Ponadto badani seniorzy dostrzegają wyraźne braki na polskim rynku w zakresie oferty usług i produktów kierowanych specjalnie do nich.
Pobrania
Bibliografia
Balandynowicz‑Panfil K. (2010), Znaczenie aktywności zawodowej dla jakości życia osób starszych, [in:] D. Kałuża, P. Szukalski (eds.), Jakość życia seniorów w XXI wieku. Ku aktywności, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, pp. 112–121.
Google Scholar
Borys T., Rogala P. (eds.) (2008), Jakość życia na poziomie lokalnym – ujęcie wskaźnikowe, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) w Polsce, Warszawa.
Google Scholar
Bywalec Cz., Rudnicki L. (1999), Podstawy ekonomiki konsumpcji, Akademia Ekonomiczna, Kraków.
Google Scholar
Campos A. C., Ferreira e Ferreira E., Vargas A. M., Albala C. (2014), Aging, Gender and Quality of Life (AGEQOL) study: factors associated with good quality of life in older Brazilian community‑dwelling adults, “Health Quality Life Outcomes”, no. 12, pp. 2–11.
Google Scholar
CBOS (2009), Sytuacja ludzi starszych w społeczeństwie – plany z rzeczywistość, BS/160/2009, Warszawa.
Google Scholar
Czapiński J. (2001), Diagnoza społeczna 2000, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Warszawa.
Google Scholar
Czapiński J. (2015), Jakość życia w Polsce – wygrani i przegrani, [in:] Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, “Quarterly of University of Finance and Management in Warsaw”,vol. 9, issue 4, pp. 433–461.
Google Scholar
Daszykowska J. (2010), Jakość życia dziecka w perspektywie pedagogicznej, [in:] I. Nowosad, I. Mortag. J. Ondráková (eds.), Jakość życia i jakość szkoły. Wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, pp. 15–35.
Google Scholar
GUS (2015), Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2014 roku, Warszawa.
Google Scholar
GUS (2017), Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy, Warszawa.
Google Scholar
https://stat.gov.pl/ [accessed: 4.12.2017].
Google Scholar
Klimczuk A. (2012), Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok, Wiedza i Edukacja, Lublin.
Google Scholar
Kolman R. (2000), Zespoły badawcze jakości życia, „Problemy Jakości”, no. 2, pp. 2–5.
Google Scholar
Kusterka‑Jefmańska M. (2010), Wysoka jakość życia jako cel nadrzędny lokalnych strategii zrównoważonego rozwoju, “Zarządzanie Publiczne. Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego”, vol. 4(12), pp. 115–123.
Google Scholar
Lubrańska A., Wochna K. (2015), Jakość życia w okresie późnej dorosłości, “Edukacja Dorosłych”, no. 1, pp. 145–160.
Google Scholar
Marcysiak T., Prus P. (2017), Life strategies of rural inhabitants of unfixed economic function, Proceedings of the 26th International Scientific Conference Agrarian Perspectives XXVI “Competitiveness of European Agriculture and Food Sectors”, Czech University of Life Sciences Prague, Faculty of Economics and Management, Prague.
Google Scholar
Miranda L. C.V., Soares S. A., Silva P. A.B. (2016), Quality of life and associated factors in elderly people at a Reference Center, Ciência & Saúde Coletiva, Brasil.
Google Scholar
Nordenfelt L. (1993), Quality of Life, Health and Happiness, Ashgate Publishing Limited, Avebury.
Google Scholar
Owsiński J. W., Tarchalski T. (2008), Pomiar jakości życia. Uwagi na marginesie pewnego rankingu, “Zeszyty Naukowe Wydziału Informatycznych Technik Zarządzania Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania – Współczesne Problemy Zarządzania”, no. 1, pp. 59–95.
Google Scholar
Sander A. (2010), Poziom i jakość życia jako kategoria polityki społecznej, [in:] I. Nowosad, I. Mortag. J. Ondráková (eds.), Jakość życia i jakość szkoły. Wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra, pp. 76–87.
Google Scholar
Satoła Ł. (2017), Risk of overinvestment in municipalities, “Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia”, no. 16(3), pp. 63–71, http://dx.doi.org/10.22630/ASPE.2017.16.3.34.
Google Scholar
Tavares D. M.S., Bolina A. F., Dias F. A., Ferreira P. C.S., Haas V. J. (2014), Quality of life of elderly. Comparisonbetween urban and rural areas, “Investigación y Educación en Enfermería”,vol. 32(3), pp. 401–413.
Google Scholar
Trzebiatowski J. (2011), Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych – systematyzacja ujęć definicyjnych, “Hygeia Public Health”, vol. 46(1), pp. 25–31.
Google Scholar
Van Dyck D., Teychenne M., McNaughton S. A., De Bourdeaudhuij I., Salmon J. (2015), Relationship of the perceived social and physical environment with mental health‑related quality of life in middle‑aged and older adults: mediating effects of physical activity, “Public Library of Science” (“PLoS One”), pp. 1–16.
Google Scholar
Zaninotto P., Falaschetti E., Sacker A. (2009), Age trajectories of quality of life among older adults: results from English Longitudinal Study of Ageing, “Quality of Life Research”, vol. 18(10), pp. 1301–1309.
Google Scholar