Analiza przestrzennego zróżnicowania rozwoju społecznego w Polsce na poziomie NUTS 3 z wykorzystaniem lokalnego indeksu HDI
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.333.08Słowa kluczowe:
rozwój społeczny, rozwój lokalny, eksploracyjna analiza danych przestrzennych, statystyka I Morana, podregionAbstrakt
Istotne miejsce w polityce Unii Europejskiej zajmuje rozwój regionalny. Jednym z priorytetów europejskiej polityki spójności jest wyrównywanie różnic w poziomie rozwoju regionów nie tylko w wymiarze ekonomicznym, ale również społecznym, ponieważ szeroko rozumiany rozwój regionalny uwzględnia oba te wymiary. Do oceny rozwoju społeczno‑ekonomicznego na poziomie krajów powszechnie stosowany jest syntetyczny miernik zwany Wskaźnikiem Rozwoju Społecznego (Human Development Index – HDI), który nie odzwierciedla jednak nierówności między regionami wewnątrz danego kraju. Zasadniczym celem prezentowanych badań jest oszacowanie wartości Lokalnego Wskaźnika Rozwoju Społecznego (LHDI) dla podregionów w Polsce oraz próba identyfikacji czynników warunkujących rozwój społeczny na poziomie lokalnym. Konstrukcja LHDI została zaproponowana przez Biuro Projektowe UNDP w Polsce, a na potrzeby niniejszego badania została tylko nieznacznie zmodyfikowana. Analiza rozwoju społecznego na poziomie lokalnym jest istotna, ponieważ może stanowić narzędzie służące zrozumieniu przyczyn już istniejących i przyszłych problemów społecznych. Kolejny ważny cel badań stanowi analiza zależności przestrzennych wskaźników rozwoju społecznego, pozwalająca na stwierdzenie, czy silne ośrodki, będące lokalnymi centrami gospodarczymi, oddziałują prorozwojowo na regiony sąsiadujące.
Pobrania
Bibliografia
Amin A. (1999), An Institutionalist Perspective on Regional Economic Development, „International Journal of Urban and Regional Research”, t. 23, nr 2, s. 365–378.
Google Scholar
Anselin L. (1995), Local Indicators of Spatial Association‑LISA, „Geographical Analysis”, t. 27, nr 2, s. 93–115.
Google Scholar
Bank Danych Lokalnych GUS, www.stat.gov.pl [dostęp: 20.05.2016].
Google Scholar
Beckerman W., Bacon R. (1966), International Comparison of Income Levels: A Suggested New Measure, „Economic Journal”, t. 176, nr 303, s. 521–525.
Google Scholar
Chłoń‑Domińczak A. (red.) (2015), Regionalne uwarunkowania decyzji edukacyjnych – wybrane aspekty, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
Google Scholar
Churski P. (2016), Polityka spójności a przemiany przestrzeni społeczno‑ekonomicznej Polski w wynikach badań regionalnych, [w:] Ewaluacja RPO WK‑P, Nowe wyzwania dla ewaluacji Programów Operacyjnych w perspektywie 2014–2020, Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko‑Pomorskiego w Toruniu, Toruń, http://www.mojregion.eu/files/dokumenty%20rpo/ewaluacja/szkolenia_konferencje/Ewaluacja_www.pdf [dostęp: 15.02.2017].
Google Scholar
Cieślik E. (2008), Wybrane alternatywne sposoby mierzenia poziomu rozwoju gospodarczego, „Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy”, nr 1(1–2), s. 145–160.
Google Scholar
Czapiński J., Panek T. (red.) (2015), Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
Google Scholar
Drewnowski J., Scott W. (1966), The Level of Living Index, United Nations Research Institute for Social Development Report nr 66.4, United Nations Research Institute for Social Development, Geneva.
Google Scholar
Godlewska‑Majkowska H. (2011), Przedsiębiorczość regionalna i atrakcyjność inwestycyjna regionów jako zjawisko ekonomiczno‑społeczne, [w:] Studia i Analizy Instytutu Przedsiębiorstwa, tom: Atrakcyjność inwestycyjna a przedsiębiorczość regionalna w Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Google Scholar
Godlewska‑Majkowska H. (2012), Polskie regiony na mapie atrakcyjności inwestycyjnej, [w:] I. Lichniak (red.), Kryzys i co dalej, SGH, Warszawa.
Google Scholar
Godlewska‑Majkowska H. (red.) (2013), Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski na tle Unii Europejskiej, Studia i Analizy Instytutu Przedsiębiorstwa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Google Scholar
Gorzelak G. (1989), Rozwój regionalny Polski w warunkach kryzysu i reformy, seria: Rozwój regionalny, rozwój lokalny, samorząd terytorialny, nr 14, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Instytut Gospodarki Przestrzennej, Warszawa.
Google Scholar
Gorzelak G. (2014), Wykorzystanie środków Unii Europejskiej dla rozwoju kraju, [w:] M. Gorynia, S. Rudolf (red.), Polska w Unii Europejskiej i globalnej gospodarce, PTE, Warszawa.
Google Scholar
Gorzelak G., Smętkowski M., Płoszaj A., Rok J. (2015), Powiaty zagrożone deprywacją: stan, trendy i prognoza, Raporty i analizy EUROREG 7/2015.
Google Scholar
Grosse T.G. (2002), Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 1(8), s. 25–48.
Google Scholar
Hardeman S., Dijkstra L. (2014), The EU Regional Human Development Index (EU‑RHDI), European Commission Joint Research Centre Science and Policy Reports, Publications Office of the European Union, Luxembourg, http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC90538/online%20version%20a4.pdf [dostęp: 15.02.17].
Google Scholar
Herbst M., Wójcik P. (2013), Delimitacja dyfuzji rozwoju z miast metropolitalnych z wykorzystaniem korelacji przestrzennej, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 4(54) s. 5–21, http://www.studreg.uw.edu.pl/pdf/2013_4_herbst_wojcik.pdf [dostęp: 1.02.2017].
Google Scholar
Human Development Index (HDI), United Nations Development Programme (UNDP), http://hdr.undp.org/en/content/human‑development‑index‑hdi [dostęp: 10.01.2017].
Google Scholar
Human Development Report. Work for Human Development (2015), United Nations Development Programme (UNDP), http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr15_standalone_overview_en.pdf [dostęp: 30.01.2017].
Google Scholar
Kopczewska K., Churski P., Ochojski A., Polko A. (2017), Measuring regional specialization. New Approach, Palgrave Macmillan, Cham.
Google Scholar
Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2012. Rozwój regionalny i lokalny (2012), Biuro Projektowe UNDP w Polsce, Warszawa, http://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/2859/raport_undp–2012_www.pdf [dostęp: 19.01.2017].
Google Scholar
Malizia E.E., Feser E.J. (1999), Understanding Local Economic Development, Center for Urban Policy Research, New Brunswick.
Google Scholar
Nelson A.C. (2013), Theories of regional development, [w:] R.D. Bingham, R. Mier (red.), Theories of Local Economic Development: Perspectives from Across the Disciplines, Sage Publications, London.
Google Scholar
Noga M. (1996), Społeczeństwo – Gospodarka – Środowisko, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
Google Scholar
Parysek J.J. (2001), Podstawy gospodarki lokalnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Google Scholar
Polska 2030. Wyzwania Rozwojowe (2009), raport Zespołu Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów, https://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/1_NOWA%20STRONA/Aktualnosci/seniorzy/badania%20aktywne%20starzenie/pl_2030_wyzwania_rozwojowe.pdf [dostęp: 30.01.17].
Google Scholar
Strahl D. (red.) (2006), Metody oceny rozwoju regionalnego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
Google Scholar
Suchecki B. (red.) (2010), Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Google Scholar
Talberth J., Cobb C., Slattery N. (2007), The Genuine Progress Indicator 2006. A Tool for Sustainable Development, Redefining Progress, Oakland, http://rprogress.org/publications/2007/GPI%202006.pdf [dostęp: 8.02.2017].
Google Scholar
United Nations Development Programme, Human Development Reports 1990–2015 (2015), http://hdr.undp.org/en/global‑reports [dostęp: 20.01.2017].
Google Scholar
Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski (2011), GUS, US w Katowicach, Katowice, http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/oz_wskazniki_zrownowazonego_rozwoju_Polski_us_kat.pdf [dostęp: 4.02.2017].
Google Scholar
Zajdel M. (2011), Wybrane teorie rozwoju regionalnego oraz lokalnego a rynek pracy, „Studia Prawno‑Ekonomiczne”, t. LXXXIII, s. 397–421.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
