Przekształcenia własnościowe i funkcjonalne nieruchomości dworskich i pałacowych w powiecie sieradzkim w latach 1945–2006

Alina Kubiak

doi:10.18778/1508-1117.22.03

Autor

Alina Kubiak Zakład Geoinformacji Instytut Geografii Miast i Turyzmu Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-1117.22.03

Słowa kluczowe:

dwór, pałac, zabytek, powiat sieradzki

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie przemian struktury własnościowej i funkcjonalnej założeń dworskich i pałacowych zlokalizowanych na terenie powiatu sieradzkiego. Na potrzeby pracy przyjęto, iż badaniem objęty zostanie powiat sieradzki wraz z 35 miejscowościami, w których zlokalizowane są dwory i pałace. Badania w mikroskali umożliwiają dokładniejszą analizę danego zagadnienia, pozwalają na zebranie szczegółowych i kompletnych danych zarówno obiektywnych (karta inwentaryzacyjna), jak i subiektywnych (ocena stanu technicznego).

Zadaniem artykułu jest zwrócenie uwagi na wartość dworów i pałaców znajdujących się w obrębie powiatu sieradzkiego, gdyż niewłaściwe ich użytkowanie spowodowało ogromne straty dla dziedzictwa kulturowego regionu. Brakuje nie tylko w powiecie sieradzkim, ale i w całej Polsce świadomości o wartości krajobrazu kulturowego i potrzebie jego utrzymania. Brakuje również środków finansowych na ich utrzymanie, właściwych przepisów prawnych oraz respektowania już istniejących. W obliczu zachodzących przemian funkcjonalnych, niech będzie również ostrzeżeniem przed zagrożeniami i apelem o podjęcie wszystkich możliwych działań ochronnych, dopóki jest jeszcze co chronić.

Bibliografia

Czerner O., 2001, Drogi i bezdroża konserwacji zabytków w Polsce w końcu XX wieku, [w:] Kwiecińska J. (red.), Spotkania w Willi Struvego, wykłady o dziedzictwie kultury, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 227–233.
Google Scholar

Dekret z dnia 6 września 1944 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej, Dz. U., 1944, nr 4, poz. 17.
Google Scholar

Dekret z dnia 6 września 1946 roku o ustroju rolnym i osadnictwie rolnym na obszarach Ziem Zachodnich i byłego Wolnego Miasta Gdańska, Dz. U., 1946, nr 49, poz. 279.
Google Scholar

Duniewska Z., 2013, Odpowiedzialność administracji i w administracji, Wolters Kluwer Polska S.A., Warszawa.
Google Scholar

Jasica P., 2007, Stary dworek w dobrych rękach, „Rzeczpospolita”, nr 37, 13.02.2007.
Google Scholar

Kociubiński P.T., 2013, Powojenne przekształcenia własnościowe w świetle konstytucji, Wolters Kluwer Polska S.A., Warszawa.
Google Scholar

Krzysztofiak M., Luszniewicz A., 1979, Statystyka, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Murzyn-Kupisz M., 2010, Podmioty na rynku dziedzictwa kulturowego, „Studia Regionalne i Lokalne”, 3(41), Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego (EUROREG), s. 61–80.
Google Scholar

Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 18 stycznia 1945 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej, Dz. U., 1945, nr 3, poz. 13.
Google Scholar

Pawlikowska-Piechotka A., 2003, Dwory o funkcjach turystycznych, „Ochrona Zabytków”, 1/2, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 171–181.
Google Scholar

Pruszyński J., 2001, Dziedzictwo kultury Polski, jego straty i ochrona prawna, Wydawnictwo Zakamycze, t. 1–2, Kraków.
Google Scholar

Pruszyński J., 2001, Liberum veto i zabytki, „Rzeczpospolita”, 05.04.2001.
Google Scholar

Psyk-Piotrowska E., 2004, Społeczne konsekwencje przekształceń własnościowych w rolnictwie państwowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Rouba R., Cudny W., 2010, Monitorowanie zabytkowych rezydencji funkcjonujących na rynku usług hotelarskich w Polsce w latach 2002–2011, „Ochrona Zabytków”, 1–4, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 183–198.
Google Scholar

Rydel M., 2002, Powroty, „Spotkania z Zabytkami”, 1, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 21–23.
Google Scholar

Rydel M., 2007, Raport o polskich dworach, „Spotkania z Zabytkami”, 3, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 4–8.
Google Scholar

Sarnik-Konieczna M., 1999, Uratowane, „Cenne, Bezcenne, Utracone”, 4(17).
Google Scholar

Sarnik-Konieczna M., 1999, Zespoły dworskie i pałacowo-parkowe, „Cenne, Bezcenne, Utracone”, 5(17).
Google Scholar

Sobczyk M., 2000, Statystyka, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Steczkowski J., Zeliaś A., 1981, Statystyczne metody analizy cech jakościowych, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Tłoczek I., 1985, Dom mieszkalny na polskiej wsi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Ustawa z dnia 13 lipca 1990 roku o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, Dz. U., 1990, nr 51, poz. 298.
Google Scholar

Ustawa z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Dz. U., 2001, nr 57, poz. 603.
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego, Dz. U., 2003, nr 64, poz. 592.
Google Scholar

Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 roku o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o działach administracji rządowej, Dz. U., 2007, nr 35, poz. 218.
Google Scholar

Wasilkowski J., 1969, Prawo własności w PRL, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Wielka Encyklopedia PWN, 2004, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Wycichowska B., 2002, Właściciele zespołów dworskich – analiza, „Spotkania z Zabytkami”, 1, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 18–20.
Google Scholar