Aspekty kulturowe, kompozycyjne i percepcyjne w opracowaniach dotyczących identyfikacji charakteru krajobrazu na poziomie lokalnym

Anna Gałecka-Drozda; Magdalena Szczepańska; Agnieszka Wilkaniec; Ewa de Mezer

doi:10.18778/1508-1117.33.04

Autor

Anna Gałecka-Drozda Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Katedra Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu
Magdalena Szczepańska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
Agnieszka Wilkaniec Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Katedra Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu
Ewa de Mezer Stowarzyszenie Polskich Architektów Krajobrazu Oddział Wielkopolski

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-1117.33.04

Słowa kluczowe:

percepcja krajobrazu, krajobraz Wielkopolski, krajobraz „codzienny”, audyt krajobrazowy

Abstrakt

Zapisany w ustawie krajobrazowej obowiązek sporządzania audytów krajobrazowych jest efektem wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Ograniczenie audytu do skali regionalnej (mezoregionów) nie sprzyja identyfikacji lokalnej specyfiki krajobrazu, zwłaszcza w odniesieniu do jego aspektów kulturowych, kompozycyjnych i percepcyjnych. Jeżeli audyt krajobrazowy ma być rzeczywistym narzędziem służącym ochronie krajobrazu w planowaniu przestrzennym, niezbędne jest sporządzanie go również dla jednostek niższego rzędu (mikroregionów), kompatybilnych ze skalą planowania miejscowego, uwzględniając perspektywę człowieka – obserwatora. Aspekty kulturowe, kompozycyjne i percepcyjne w znacznym stopniu decydują o przywiązaniu do miejsca oraz społecznej akceptacji krajobrazu. Powinny one stanowić podstawę prawidłowej jego ochrony i kształtowania na poziomie lokalnym, zwłaszcza w odniesieniu do krajobrazu nie uznawanego za „priorytetowy”, lecz „zwyczajny”, „codzienny”. Artykuł stanowi przegląd przykładów zastosowania metod z zakresu architektury krajobrazu, uwzględniających lokalną specyfikę przestrzeni i wykazujących możliwość jej uwzględnienia w planowaniu miejscowym.

Bibliografia

Badora K., Jakubiec U., 2018, Zastosowanie metodyki audytu krajobrazowego do identyfikacji krajobrazów w skali lokalnej na przykładzie gminy Szczyrk, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”.
Google Scholar

Barełkowski R., Wojtyra B., 2018, Programowanie sanacji przestrzeni wiejskiej. Autorskie mechanizmy planistyczne na rzecz zrównoważonego kształtowania obszarów wiejskich, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 32: 31–49.
Google Scholar

Bogdanowski J., 1990, Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych (JARK WAK) w studiach i projektowaniu, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Kraków.
Google Scholar

Bogdanowski J., Łuczyńska-Bruzda M., Novak Z., 1973, Architektura krajobrazu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków.
Google Scholar

Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Solon J., 2015, Typologia aktualnych krajobrazów Polski, „Przegląd Geograficzny”, 87 (3): 377–408.
Google Scholar

Dankowska M., Koter M., Saciuk M., Tomczak A., 2016, Czytelność dawnych układów ruralistycznych w planie współczesnego miasta na przykładzie Łodzi, „Topiarius”, 1: 176–192.
Google Scholar

de Mezer E., Gałecka-Drozda A., 2013, Popular culture in the contemporary city spatial structure – view analysis of the Municipal Stadium in Poznań, Poster prezentowany podczas konferencji LE: NOTRE Landscape Forum 2013 Rome.
Google Scholar

Kłosek-Kozłowska D., 2007, Ochrona wartości kulturowych miast a urbanistyka, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Google Scholar

Krzyk P., 2009, Obszary rolne jako element systemu przyrodniczego miasta Krakowa, „Problemy Rozwoju Miast”, 3: 47–61.
Google Scholar

Majchrowska A., 2013, Doświadczenia innych krajów w identyfikowaniu typów krajobrazowych, [w:] Identyfikacja i waloryzacja krajobrazów – wdrażanie Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, Referaty konferencyjne, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Google Scholar

Myga-Piątek U., 2007, Kryteria i metody oceny krajobrazu kulturowego w procesie planowania przestrzennego na tle obowiązujących procedur prawnych, [w:] Waloryzacja środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym „Problemy Ekologii Krajobrazu”, 19: 101–110.
Google Scholar

Myga-Piątek U., 2012, Krajobrazy kulturowe – aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar

Niedźwiedzka-Filipiak I., 2009, Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo-zachodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
Google Scholar

Plit F., Plit J., 2015, Hierarchiczna regionalizacja krajobrazów kulturowych. Założenia wstępne, Poziomy 1 i 2: Cywilizacje i domeny kulturowe, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, 30: 19–34.
Google Scholar

Plit F., Plit J., 2016, Hierarchia regionów krajobrazów kulturowych, Poziomy 3–10: Państwa krajobrazowe i regiony krajobrazowe niższych szczebli, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, 31: 9–24.
Google Scholar

Projekt Rozporządzenia w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych z dnia 28 września 2016 roku (Dz.U., 2016, poz. 778).
Google Scholar

Rylke J., 2017, Teoria i zasady projektowania dla architektów krajobrazu, „Sztuka Ogrodu, Sztuka Krajobrazu”, 1 (17).
Google Scholar

Senetra A., 2017, Zmiany przestrzenno-czasowe wartości estetycznych krajobrazów obszarów pojeziernych na potrzeby ich audytu i ochrony na przykładzie gminy Pozezdrze, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”.
Google Scholar

Solon J., 2008, Typy krajobrazu kulturowego Polski, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, 20.
Google Scholar

Solon J., 2014, Przegląd wybranych podejść do typologii krajobrazu, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, 20: 25–33.
Google Scholar

Sroka W., 2014, Definicje oraz formy miejskiej agrokultury, „Wieś i Rolnictwo”, 3 (164): 85–103.
Google Scholar

Stahlschmidt P., Nellemann V., Primdahl J., Swaffield S., 2017, Landscape Analysis: Investigating the potentials of space and place, Routledge, New York.
Google Scholar

Swanwick C., 2002, Landscape Character Assessment. Guidance for England and Scotland, The Countryside Agency, Scottish Natural Heritage.
Google Scholar

Wilkaniec A., Gałecka-Drozda A., de Mezer E., 2014, Lokalizacja turbin wiatrowych w Witkowicach – ocena wpływu przedsięwzięcia na krajobraz, Opracowanie wykonane na zlecenie inwestora w związku z koniecznością spełnienia wymogów RDOŚ (maszynopis).
Google Scholar

Wiśniewska W., 2002, Krajobrazy codzienne, „Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej”, 903, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź.
Google Scholar

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica, Załącznik nr 1 do Uchwały nr XVIII/181/2016 Rady Gminy Rokietnica z dnia 29 lutego 2016 roku, http://bip.rokietnica.pl/public/get_file_contents.php?id=353550.
Google Scholar

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała nr LXXII/1137/VI/2014 z dnia 23 września 2014 roku, http://bip.poznan.pl/bip/uchwaly/uchwala-nr-lxxii-1137-vi-2014-z-dnia-2014-09-23,53822/.
Google Scholar

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U., 2015, poz. 774).
Google Scholar