Transformacja Państwowych Gospodarstw Rolnych Sarnów i Bełdów w województwie łódzkim w prywatne przedsiębiorstwa. Konsekwencje społeczne
DOI:
https://doi.org/10.18778/1508-1117.29.01Słowa kluczowe:
Państwowe Gospodarstwo Rolne, transformacja społeczno-gospodarcza, obszary wiejskieAbstrakt
Lata 90. ubiegłego wieku były okresem znacznych przemian w polskiej gospodarce. Objęły one także polskie rolnictwo, w którym zlikwidowano funkcjonujące przez ponad 40 lat PGR-y, a w ich miejsce utworzono nowe podmioty prywatne, działające na zupełnie nowych, nieznanych wcześniej zasadach. Wraz z tym, niemal z dnia na dzień, zasadniczo zmieniło się życie tysięcy ludzi, dla których PGR-y były nie tylko miejscem codziennej pracy, ale nierzadko także miejscem i sensem życia, wyznaczającym jego codzienny rytm. Artykuł podejmuje próbę wyjaśnienia procesu upadku i przejścia dwóch byłych PGR-ów – Bełdowa i Sarnowa, położonych w województwie łódzkim, w prywatne przedsiębiorstwa rolne oraz ukazania najważniejszych skutków społecznych tego procesu. W szczególności w tekście skupiono się na trzech problemach: charakterystyce i roli PGR-ów Sarnów i Bełdów w środowisku lokalnym, procesie ich przejścia w prywatne gospodarstwa rolne oraz społecznych skutkach procesu zmiany.
Bibliografia
Berndt-Kostyrzewska J., 1999, Warunki życia ludności związanej z rolnictwem państwowym – przed likwidacją i po likwidacji PGR, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Google Scholar
Błąd M., 2004, Czynniki i symptomy marginalizacji na obszarach wiejskich w Polsce, „Zagadnienia Doradztwa Rolniczego”, 1.
Google Scholar
Brożek L., Suszyński A., 1999, Problemy aktywizacji gospodarczej obszarów wiejskich województwa koszalińskiego, „Koszalińskie Studia i Materiały”, 1.
Google Scholar
Bryl B., Deryło M., 1998, Gospodarka lokalami mieszkaniowymi AWRSP na terenie województwa wrocławskiego, „Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu”, 338.
Google Scholar
Cholewa R., Ostrowski T., 1976, Państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej, zarys rozwoju organizacyjno-ekonomicznego, PWRiL, Warszawa.
Google Scholar
Czapiewska G., 2005, Stypendia Agencji Nieruchomości Rolnych jako istotna forma pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży z rodzin popegeerowskich (na przykładzie subregionu słupskiego), [w:] Dutkowski M. (red.), Zagospodarowanie przestrzenne i rozwój obszarów nadmorskich w Polsce, Oficyna In Plus, Szczecin.
Google Scholar
Czapiewska G., 2012, Ekonomiczno-społeczne skutki restrukturyzacji PGR na Pomorzu Środkowym, Słupsk.
Google Scholar
Czapka E., 2001, Radzenie sobie pracowników byłych PGR-ów i ich rodzin w codziennym życiu, [w:] Warzywoda-Kruszyńska W., Kośmicki E., Januszek H. (red.), Bieda na wsi na tle globalnych przemian społeczno-gospodarczych w Polsce. Socjologiczne, ekonomiczne i polityczne aspekty problemu, Akademia Rolnicza, Poznań.
Google Scholar
Czyszkiewicz R., 1993, Bezrobocie wśród byłych pracowników PGR, „Polityka Społeczna”, 5–6.
Google Scholar
Czyżewski A., Grzelak A., Jankowiak J., 2001, Transformacja państwowego sektora rolnego w Wielkopolsce na tle sytuacji ogólnej, Akademia Ekonomiczna, Poznań.
Google Scholar
Dramowicz E., 1986, Przestrzenne zróżnicowanie państwowej gospodarki rolnej w Polsce, „Studia KPZK PAN”, 84, Warszawa.
Google Scholar
Dzun W., 1991, PGR w rolnictwie polskim w latach 1944–1990, IRWiR PAN, Warszawa.
Google Scholar
Fedyszak-Radziejowska B., 1997, Nowi gospodarze dawnych PGR i ich pracownicy, [w:] Nowi gospodarze dawnych PGR. Przekształcenia państwowego rolnictwa, IRWiR PAN, Warszawa.
Google Scholar
Gawłowski K., 1985, Państwowe gospodarstwa rolne w Polsce Ludowej – etapy rozwoju ANS, Warszawa.
Google Scholar
Gawłowski K., 1998, Państwowe gospodarstwa rolne w warunkach reformy gospodarczej (lata 1981–1986), ANS, Warszawa.
Google Scholar
Głębocki B., 1998, Przestrzenna transformacja struktury agrarnej a wielofunkcyjny rozwój wsi w Polsce, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Górecki J., 1993, Doświadczenia polskiego rolnictwa w warunkach gospodarki rynkowej, „Wieś i Państwo”, 2.
Google Scholar
Grykień S., 2004, Przekształcenia w rolnictwie Europy w Europie Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar
Guzewicz W., 1997, Kierunki rozwoju i efektywności gospodarstw wielkoobszarowych powstałych w wyniku przekształceń własnościowych w rolnictwie, [w:] Ziętara W. (red.), Gospodarstwo rolnicze wobec wymogów współczesnego rynku i UE, SGGW, Warszawa.
Google Scholar
Halamska M., 1999, Procesy marginalizacji na wsi popegeerowskiej, „Wieś i Rolnictwo”, 2.
Google Scholar
Halamska M., 2001, Wieś popegeerowska między adaptacją i marginalizacją,[w:] Bukraba-Rylska I., Rosner A. (red.), Wieś i rolnictwo na przełomie wieków, IRWiR PAN, Warszawa.
Google Scholar
Jackowska M., 2002, Bezrobocie a rozmiary ubóstwa w Polsce w latach dziewięćdziesiątych ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich, [w:] Przemiany w agrobiznesie i obszarach wiejskich oraz ich następstwa, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznejwe Wrocławiu”, 941, Wrocław.
Google Scholar
Jacyszyn J., 1992, Przekształcenia własnościowe w rolnictwie państwowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar
Kaczmarek T., Kaczmarek U., 1998, Problemy przekształceń własnościowych rolnictwa w Polsce i Wschodnich Niemczech, [w:] Głębocki B. (red.), Przestrzenna transformacja struktury agrarnej a wielofunkcyjny rozwój wsi w Polsce, Bogucki WydawnictwoNaukowe, Poznań.
Google Scholar
Kaczmarek U., 1999, Społeczne skutki restrukturyzacji PGR w województwie szczecińskim, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Kisiel R., Marks-Bielska R., 2003, Problemy aktywizacji gospodarczej społeczności popegeerowskich, [w:] Kłodziński M., Dzun W. (red.), Aktywizacja wiejskich obszarówproblemowych, IRWiR PAN, Warszawa, Szczecin.
Google Scholar
Kołodziej A., 1994, Warunki i możliwości restrukturyzacji sektora państwowego w rolnictwie, „Wieś i Rolnictwo”, 1.
Google Scholar
Kołodziej A., 1997, Korzyści z przekształceń PGR, „Nowe Życie Gospodarcze”, 32.
Google Scholar
Kowalak T., 1998, Marginalność i marginalizacja społeczna, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Google Scholar
Lewandowski J., 1992, Rolnictwo w procesie przemian systemowych, „Wieś i Rolnictwo”, 2.
Google Scholar
Łapińska-Tyszka K., Pepereczko B., 2002, Subiektywny i obiektywny wymiar ubóstwa na wsi, „Wieś i Rolnictwo”, 3.
Google Scholar
Organiściak-Krzykowska A., 2001, Sytuacja materialna ludności popegeerowskiej Warmii i Mazur, [w:] Warzywoda-Kruszyńska W., Kośmicki E., Januszek H. (red.), Bieda na wsi na tle globalnych przemian społeczno-gospodarczych w Polsce. Socjologiczne, ekonomiczne i polityczne aspekty problemu, Akademia Rolnicza, Warszawa.
Google Scholar
Psyk-Piotrowska E., 1996, Postawy pracowników byłych PGR i dzierżawców wobec przemian w rolnictwie, „Wieś i Rolnictwo”, 2.
Google Scholar
Psyk-Piotrowska E., 1998, Bezrobocie i pauperyzacja środowisk dawnych PGR w Polsce, „Wieś i Rolnictwo”, 3.
Google Scholar
Psyk-Piotrowska E., 2001, Aktywizacja i przedsiębiorczość na obszarach popegeerowskich, [w:] Kłodziński M., Dzun W. (red.), Aktywizacja wiejskich obszarów problemowych, IRWiR PAN, Akademia Rolnicza, Warszawa.
Google Scholar
Psyk-Piotrowska E., 2004, Społeczne konsekwencje przekształceń własnościowych w rolnictwie państwowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Rudnicki R., 2001, Zmiany układu przestrzennego struktury agrarnej Polski Północnej w latach 1988–1998 (uwarunkowania, dynamika, kierunki), UMK, Toruń.
Google Scholar
Runowski H., 1996, Przekształcenia organizacyjno-prawne i własnościowe rolnictwa państwowego oraz ich skutki ekonomiczno-społeczne na obszarach wiejskich nad środkową Odrą, [w:] Kłodziński M., Rosner A. (red.), Przeobrażenia społeczno-ekonomiczne obszarów wiejskich pogranicza zachodniego, IRWiR PAN, Warszawa.
Google Scholar
Runowski H., 1997, Społeczne skutki restrukturyzacji i prywatyzacji PGR, [w:] Kłodziński M. (red.), Ludzie i ziemia po upadku PGR-ów. Analiza socjologiczna i ekonomiczna, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Google Scholar
Rydz E., 1995, Główne problemy restrukturyzacji rolnictwa Pomorza Środkowego, [w:] Mikołajewicz Z. (red.), Strategiczne problemy rozwoju regionalnego w procesie integracji europejskiej, Uniwersytet Opolski, Opole.
Google Scholar
Rydz E., 1999, Społeczno-ekonomiczne skutki restrukturyzacji gospodarki na przykładach z Pomorza Środkowego, [w:] Orłowski R., Zioło Z. (red.), Przemiany społeczno-gospodarcze struktur przestrzennych w procesie przechodzenia do gospodarki rynkowej, WSZiA, Zamość.
Google Scholar
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1880–1914, red. Chlebowski B., Sulimierski F.,Walewski W., przy współudziale od poł. t. VI, Krzywicki J., Warszawa.
Google Scholar
Tarkowska E., 1998, Ubóstwo w byłych PGR-ach w poszukiwaniu dawnych źródeł nowej biedy, „Kultura i Społeczeństwo”, 2.
Google Scholar
Tarkowska E., 2000, Bieda popegeerowska, [w:] Tarkowska E. (red.), Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce, Warszawa.
Google Scholar
Ustawa z dnia 25 września 1981 roku o przedsiębiorstwach państwowych, Dz.U., 1981, nr 24, poz. 122.
Google Scholar
Ustawa z dnia 13 lipca 1990 roku o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, Dz.U., 1990, nr 51, poz. 298.
Google Scholar
Ustawa z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Dz.U., 1991, nr 107, poz. 464.
Google Scholar
Wilkin J., 1994, Państwowe gospodarstwo rolne – teraz i w przyszłości, [w:] Własność państwowa w rolnictwie. Przekształcenia, problemy, perspektywy, Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie, Olsztyn.
Google Scholar
Wilkin J., 1997, Zagospodarowanie ziemi i siły roboczej. Dylematy polityki społeczno-ekonomicznej wobec obszarów popegeerowskich, [w:] Kłodziński M., Rosner A. (red.), Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi w Polsce, Wydawnictwo SGGH, Warszawa.
Google Scholar
Zapotoczna M., 2005, Organizacja i zarządzanie zasobami mieszkaniowymi byłych PGR-ów, „Wieś i Rolnictwo”, 1.
Google Scholar
Zgliński W., 1997, Przekształcenia państwowego rolnictwa w Polsce – skutki społeczne, ekonomiczne i przestrzenne, „Zeszyty KPZK PAN”, 48.
Google Scholar
Zgliński W., 2003, Wpływ transformacji państwowych gospodarstw rolnych na przemiany rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce, [w:] Górz B., Guzik C. (red.), Współczesne przeobrażenia i przyszłość polskiej wsi, „Studia Obszarów Wiejskich”, 4, Warszawa.
Google Scholar
Zgliński W., 2004, Prywatne gospodarstwa wielkoobszarowe powstałe w wyniku transformacji PGR jako nowy element w strukturze rolnictwa Polski, [w:] Parysek J.J. (red.), Rozwój regionalny i lokalny w Polsce w latach 1989–2002, Uniwersytet Adama Mickiewiczaw Poznaniu, Poznań.
Google Scholar
Ziętara W., 1992, Przekształcenia własnościowe w PGR (uwarunkowania i bariery), „Wieś i Rolnictw”, 3.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
