Społeczno-kulturowe aspekty zmian dzietności i ich konsekwencje dla rozwoju społeczno-gospodarczego

Michał A. Michalski; Jakub Isański

doi:10.18778/1899-2226.21.1.06

Authors

Michał A. Michalski Adam Mickiewicz University in Poznan
Jakub Isański

DOI:

https://doi.org/10.18778/1899-2226.21.1.06

Keywords:

fertility rate, socio‑cultural context of economic changes, family, economy, development

Abstract

Thesis: Present‑day radical fertility changes are determined by socio‑cultural factors and will have consequences for the economy and its development potential. Current changes in the fertility rate in Poland are the subject of many discussions and arguments. It means that, among the challenges for researchers, firstly, they have to understand the background to this issue and identify the factors influencing procreative decisions. Secondly, they should demonstrate how population growth changes and will change society, and the economy in particular. Our paper analyzes the mentioned research problem by engaging tools from sociology and cultural studies to examine the influence of norms, values, beliefs, attitudes and behaviours on the changing level of birth rate and its economic consequences for the current and future functioning of the social order. The purpose of the analyses is to deepen and compare the results of findings from such disciplines as demography, statistics and economics, and present them against a background of socio‑cultural transformations, which seem to be very important in the context of Polish females and males making procreative decisions. Additionally, the paper presents links between fertility and economic development, which often seem to be ignored or underestimated.

References

Atlas demograficzny Polski, red. D. Rogalińska, D. Szałtys, Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy, Departament Badań Regionalnych i Środowiska, Urząd Statystyczny w Olsztynie, Druk Zakładu Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2017.
Google Scholar

Badora B., Wydatki rodziców na edukację dzieci w roku szkolnym 2016/2017, Raport z badań Centrum Badania Opinii Społecznej 2016, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_157_16.PDF.
Google Scholar

Balcerzak‑Paradowska B., Założenia umowy społecznej w zakresie polityki rodzinnej [w:] Umowa społeczna, red. J. Wratny, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2006.
Google Scholar

Baskerville S., Freedom and the Family: The Family Crisis and the Future of Western Civilization, “Humanitas” 2009, Vol. XXII, nr 1 i 2, s. 168–184.
Google Scholar

Baudrillard J., Społeczeństwo konsumpcyjne, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006.
Google Scholar

Bauman Z., Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2009.
Google Scholar

Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
Google Scholar

Becker G.S., Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, tłum. H. Hagemajerowa, K. Hagemajer, PWN, Warszawa 1990.
Google Scholar

Becker G.S., The Role of the Family in Modern Economic Life [w:] The Family in the New Millenium: World Voices Supporting the ‘Natural’ Clan, tom 1, red. A.S. Loveless, T.B. Holman, Praeger Press, Westport 2007.
Google Scholar

Bloom D.E., D. Canning, J. Sevilla, The Demographic Dividend. A New Perspective on the Economic Consequences of Population Change, Rand, Santa Monica 2003.
Google Scholar

Boguszewski R., Polacy o rozwodach, komunikat z badań Centrum Badania Opinii Społecznej 2013, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_036_13.PDF.
Google Scholar

Cavanaugh W.T., Pożarci. Gospodarka a powołanie chrześcijańskie, Fronda, Warszawa 2010.
Google Scholar

Cowan R.S., The “Industrial Revolution” in the Home: Household Technology and Social Change in the 20th Century, “Technology and Culture” 1976, Vol. 17, nr 1, s. 1–23.
Google Scholar

Cybulska A., Praca za granicą, komunikat z badań Centrum Badania Opinii Społeczne, 2016, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_175_16.PDF.
Google Scholar

Diagnoza problemów i pozytywnego potencjału młodzieży (projekt badawczy), Instytut Profilaktyki Zintegrowanej (wrzesień 2010 – grudzień 2012), http://www.program.archipelagskarbow.eu/_media/aktualnosci:warszawa:wyniki_badan_ipzin_sejm_2013.04.19.pdf.
Google Scholar

Esping‑Andersen G., Społeczne podstawy gospodarki postindustrialnej, tłum. R. Włoch, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP w Warszawie, Warszawa 2010.
Google Scholar

Fel S., Oswalda von Nell‑Breuninga koncepcja ładu społeczno‑gospodarczego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
Google Scholar

Fertility statistics, Eurostat, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics‑explained/index.php/Fertility_statistics.
Google Scholar

Filek J., Wprowadzenie do etyki biznesu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2004.
Google Scholar

Fogel R.W., Catching up with the Economy, „The American Economic Review” 1999, Vol. 89, nr 1, s. 1–21.
Google Scholar

Fukuyama F., Wielki Wstrząs. Natura ludzka a odbudowa porządku społecznego, Bertelsmann Media, Warszawa 2000.
Google Scholar

Godłów‑Legiędź J., Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
Google Scholar

Holzer J.Z., Demografia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999.
Google Scholar

Kołodko G.W., Droga do teraz, Prószyński i S‑ka, Warszawa 2014.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
Google Scholar

Kopytoff I., Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Google Scholar

Kuznets S., Population, Income and Capital, „International Social Science Bulletin” 1954, Vol. VI, nr 2, s. 165–170.
Google Scholar

Lal D., Ludność i długoterminowy wzrost ekonomiczny w Indiach [w:] Ludność. Największe bogactwo świata, red. B.S. Mitra, tłum. K. Pajer, PAFERE i Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2010.
Google Scholar

Martin J., E. Whitehouse, The conflict between generations: Fact or fiction?, OECD Observer, oecdobserver.org:_Fact_or_fiction_.html.
Google Scholar

Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein‑Żuławski, PWN, Warszawa 1982.
Google Scholar

Młodzież 2016, Raport CBOS i Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2016.
Google Scholar

Niska Dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013, red. I.E. Kotowska, Warszawa 2014.
Google Scholar

Polska 1989–2014, red. H. Dmochowska, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.
Google Scholar

Poznański K., Obłęd reform. Wyprzedaż Polski, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 2001.
Google Scholar

Pratley P., Etyka w biznesie, tłum. M. Albigowski, Wydawnictwo Gebethner i S‑ka, Warszawa 1998.
Google Scholar

Prognoza ludności na lata 2014–2050, red. M. Waligórska, Z. Kostrzewa, M. Potyra, L. Rutkowska, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2014, www.stat.gov.
Google Scholar

Raport Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (American Psychological Association) na temat seksualizacji dziewcząt, 2013, www.twojasprawa.org.
Google Scholar

Roguska B., Ocena programu „Rodzina 500+” po blisko roku od jego wprowadzenia, Komunikat z badań Centrum Badania Opinii Społecznej nr 36/2017, www.cbos.pl.
Google Scholar

Simon J.L., Więcej ludzi to większy dobrobyt, czystsze środowisko, dostatek zasobów naturalnych, [w:] Ludność. Największe bogactwo świata, red. B.S. Mitra, tłum. K. Pajer, PAFERE i Wydawnictwo Prohibita, Warszawa 2010.
Google Scholar

Słownik Języka Polskiego, http://sjp.pwn.pl/sjp/indywiduacja;2561472.
Google Scholar

Spengler D.P., It’s Not the End of the World. It’s Just the End of You. The Great Extinction of the Nations, RVP Publishers, New York 2011.
Google Scholar

Stańczak J., K. Stelmach, M. Urbanowicz, Małżeństwa oraz dzietność w Polsce, GUS 2016.
Google Scholar

Szukalski P., Czy w Polsce nastąpi powrót do prostej zastępowalności pokoleń?, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica” 2009, nr 231, http://hdl.handle.net/11089/4160.
Google Scholar

Szukalski P., Czym jest solidarność międzypokoleniowa? [w:] Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej, red. D. Kałuża, P. Szukalski, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź 2010.
Google Scholar

The Resourceful Earth. A Response to Global 2000, red. J.L. Simon, H. Kahn, Basil Blackwell, Oxford 1984.
Google Scholar

Tyszka Z., A. Wachowiak, Podstawowe pojęcia i zagadnienia socjologii rodziny, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego, Poznań 1997.
Google Scholar

Ulgi podatkowe i świadczenia rodzinne w UE, Raport PriceWaterHouseCoopers, listopad 2015.
Google Scholar

Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży, red. S. Grzelak, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015.
Google Scholar

Woźniak M.G., Współczesne niedostosowania instytucjonalne z perspektywy wyzwań rozwojowych Polski, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2017, nr 50 (2), DOI:10.15584/nsawg.2017.2.1.
Google Scholar

Zamagni S., Rodzina jako podmiot gospodarczy, „Społeczeństwo” 2003, nr 2 (54).
Google Scholar

Ziółkowski M., Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Humaniora, Poznań 2000.
Google Scholar