W trosce o godność, życie i zdrowie człowieka w zakresie nowych rozwiązań w transporcie publicznym
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6069.S.2023.19Słowa kluczowe:
transport, zrównoważony transport, inteligentne systemy transportowe, neutralność klimatyczna, elektromobilność, kryzys energetycznyAbstrakt
Transport bez wątpienia należy do najważniejszych działów gospodarki państwowej, a zarazem stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń cywilizacyjnych dla zdrowia i życia człowieka. Wynika to przede wszystkim z emisji zanieczyszczeń oraz innych powiązanych z transportem skutków, takich jak wypadki drogowe czy hałas, co przyczynia się do przedwczesnych zgonów lub powstawiania np. chorób płuc, zawałów serca, astmy, lęków czy zawrotów głowy. Ograniczenie tych negatywnych konsekwencji wymaga wdrożenia zasad zrównoważonego transportu oraz inteligentnych systemów transportowych, które wpływają na poprawę bezpieczeństwa i jakości powietrza. Szczegółowa analiza będzie dotyczyć przede wszystkim rozwiązań prawnych związanych z ideą zrównoważonego transportu, w tym uwydatnienia norm wynikających z ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, a także analizą praktyki funkcjonowania ekologicznych rozwiązań w czasie kryzysu energetycznego.
Pobrania
Bibliografia
Badyda, Artur. Kraszewski, Andrzej. 2010. „Transport publiczny – zagrożenie czy szansa dla środowiska?”. Transport Miejski i Regionalny 7–8: 19–25.
Google Scholar
Badyda, Jerzy. 2019. „Aglomeracje miejskie – wpływ transportu drogowego na jakość powietrza. Wybrane aspekty wpływu zanieczyszczeń komunikacyjnych na środowisko i zdrowie”. Slajdy. 30 stycznia 2019. https://www.nik.gov.pl/plik/id,19076,vp,21679.pdf (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Banaszak, Bogusław. Jabłoński, Mariusz. 1998. „Komentarz do art. 30”. W Konstytucje Rzeczypospolitej Polskiej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku. Red. Jan Boć. 67–68. Wrocław: Kolonia Limited.
Google Scholar
Borkowski, Maciej. Malinowski, Krzysztof. 2019. „Zastosowanie inteligentnych systemów transportowych miastach na przykładzie systemu ImFlow”. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe 6: 43.
Google Scholar
Brzezińska, Joanna. 2021. Transport drogowy i zdrowie – broszura informacyjna. Warszawa: Health & Environment Alliance (HEAL). http://healpolska.pl/wp-content/uploads/2021/12/Transport-drogowy-i-zdrowie_broszura-HEAL.pdf (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Brzustewicz, Paweł. 2012. „Zrównoważone rozwiązania w transporcie miejskim – kierunki rozwoju”. Acta Universitatis Nicolai Copernici 413: 86–87.
Google Scholar
Chojnacka, Małgorzata. 2018. „Kryteria oceny jakości w procesie obsługi pasażerów komunikacji zbiorowej w wybranych organizacjach transportu miejskiego”. Studia i Prace WNEiZ US 55:143–152.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2019.55-12
Ekologiczny transport publiczny wjeżdża do Łomży. 2022. http://www.lomza.pl/index.php?wiad=11831 (dostęp: 20.12.2022).
Google Scholar
Emisje CO2 z samochodów: fakty i liczby (infografiki). 2019. Parlament Europejski: Aktualności. 11 kwietnia 2019. https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20190313STO31218/emisje-co2-z-samochodow-fakty-i-liczby-infografiki (dostęp: 3.11.2022).
Google Scholar
EU ban on the sale of new petrol and diesel cars from 2035 explained. 2022. https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/economy/20221019STO44572/eu-ban-on-sale-of-new-petrol-and-diesel-cars-from-2035-explained (dostęp: 3.11.2022).
Google Scholar
Europejska Agencja Środowiskowa. 2016. Transport a zdrowie publiczne. 30 września 2016. https://www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly-2016/artykuly/transport-a-zdrowie-publiczne (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Garlicki, Lech. 2016. „Komentarz do art. 30”. W Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom 2: Art. 30–86. Red. Lech Garlicki, Marek Zubik. 32–38. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar
Kapica, Daniel. 2020. Ekologiczne aspekty transportu publicznego w Zielonej Górze. CEON Repozytorium. 16 lipca 2020. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/18644 (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Kosiarz, Edyta. 2021. „Wsparcie rozwoju elektromobilności”. Kontrola i Audyt 2: 107–120.
Google Scholar
Kozerska, Monika. Konopka, Michał. 2017. „Zarządzanie procesami logistycznymi na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transportowej po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej”. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe 6: 1435–1441.
Google Scholar
Koźlak, Aleksandra. 2008. Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Krajowy System Zarządzania Ruchem. Co to jest ITS?. https://drogi.gddkia.gov.pl/serwisy-gddkia/krajowy-system-zarzadzania-ruchem/zalozenia-kszr/co-to-jest-its (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Kulińska, Ewa. Kulińska, Karolina. Masłowski, Dariusz. 2019. „Application of routing methods in city logistics for sustainable road traffic”. Transportation Research Procedia, 39: 309–319.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.trpro.2019.06.033
Leśniewski, Bartłomiej. 2022. https://portalkomunalny.pl/kryzys-energetyczny-trolejbusy-dozajezdni-autobusy-na-ulice-528090/ (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Lewicki, Wojciech. 2012. „Inteligentne systemy transportowe jako narzędzie inżynierii ruchu drogowego”. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe 13(7–8): 106–111. https://www.researchgate.net/publication/324993564_Inteligentne_systemy_transportowe_jako_narzedzie_inzynierii_ruchu_drogowego (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Lipińska-Słota, Alina. 2014. „Polityka transportowa w kształtowaniu systemów transportowych”. W Aktywność organizacji pozarządowych jako interesariuszy polityki transportowej. Red. Maria Michałowska. 69–76. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Seria: Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 165.
Google Scholar
Madeyski, Marian. Lissowska, Elżbieta. Marzec, Jan. 1971. Wstęp do nauki o transporcie. Warszawa: Szkoła Główna Planowania i Statystyki.
Google Scholar
Majewska, Magdalena. 2016. Prawne aspekty polityki transportowej Unii Europejskiej. Rozprawa doktorska. Białystok. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/5726/1/M_Majewska_Prawne_aspekty_polityki_transportowej_Unii_Europejskiej.pdf (dostęp: 3.11.2022).
Google Scholar
Miasto Lublin planuje zakupić autobus zasilany wodorem wraz z instalacją do tankowania. https://ztm.lublin.eu/pl/aktualnosci/39.html (dostęp: 20.12.2022).
Google Scholar
Mielczarek-Mikołajów Justyna. 2021. Zrównoważony transport w kontekście zarządzania metropoliami”. Samorząd Terytorialny 7–8: 162–173.
Google Scholar
Paradowska, Monika. 2014. „Polityka zrównoważonego rozwoju transportu UE w kontekście wybranych aspektów ekonomiki polskich miast”. Ekonomia i Środowisko 3(46): 91–99.
Google Scholar
Piotrowicz, Maria. Urban, Ewa. 2019. „Zdrowie – definicja”. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. https://www.pzh.gov.pl/zdrowie-definicja/ (dostęp: 3.11.2022).
Google Scholar
Rogaczewski, Robert. Zimniewicz, Szymon. Zimny, Artur. 2017. „Przedmowa”. W Transport i logistyka w przedsiębiorstwie, mieście i regionie. Wybrane zagadnienia. Red. Robert Rogaczewski, Szymon Zimniewicz, Artur Zimny. 7. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Sophia 2017.
Google Scholar
Roman, Monika. 2014. „Rola transportu samochodowego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniu generowanych kosztów”. Zeszyty Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Transportu i Logistyki 26: 128–129.
Google Scholar
Szczecińska, H. 2015. „Analiza przydatności zastosowań rozwiązań technicznych projektu «ECOMobilność » w świetle najczęściej występujących chorób, struktury społecznej społeczeństwa i korzyści ekonomicznych”. W Ekomobilność. Tom I. Innowacyjne i ekologiczne środki transportu. Red. Włodzimierz Chromański. 31–32. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.
Google Scholar
Transport Publiczny. 2014. Korzystający z transportu publicznego są szczuplejsi. Sierpień 2014. https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/korzystajacy-z-transportu-publicznego-sa-szczuplejsi-3068.html (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Transport Publiczny. 2022. Ponad 700 elektrycznych autobusów w Polsce. 16 maja 2022.https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/ponad-700-elektrycznych-autobusow-w-polsce-73582.html (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Tuleja, Piotr. 2019. „Komentarz do art. 30”. W Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Red. Piotr Tuleja. 111–114. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
WHO. 1999. Health costs due to road traffic related air pollution. An impact assessment project for Austria, France and Switzerland. June.
Google Scholar
Wocial, Marcin. Rokicki, Tomasz. 2015. „Znaczenie zbiorowego transportu szynowego na przykładzie Szybkiej Kolei Miejskiej w aglomeracji warszawskiej”. Technika Transportu Szynowego 6: 19–24.
Google Scholar
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), podpisany dnia 18 kwietnia 1951 r. https://eur-lex.europa.eu/eli/treaty/ceca/sign (dostęp: 3.11.2022).
Google Scholar
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U.UE.C.2016.202.47).
Google Scholar
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu (Dz.U.UE.L.2010.207.1).
Google Scholar
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (Dz.U.UE.L.2014.307.1).
Google Scholar
Biała Księga: Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, Bruksela, 28 marca 2011 r., KOM (2011) 144. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52011DC0144&from=en (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Communication from the Commission to the Council, The European Parliament, The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Towards a thematic strategy on the urban environment, COM(2004)60 final, Brussels, 11 February 2004. https://www.europarl.europa.eu/meetdocs/committees/rett/20040316/com_com(2004)0060en.pdf (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności – europejski transport na drodze ku przyszłości, Bruksela, 9 grudnia 2020 r., KOM(2013) 17 final. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020DC0789&from=FR (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. 2019. Informacje o Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. 10 kwietnia 2019. https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/informacje-o-strategii-na-rzecz-odpowiedzialnego-rozwoju (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Ministerstwo Infrastruktury. 2019. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku, 24 września 2019. https://www.gov.pl/web/infrastruktura/projekt-strategii-zrownowazonego-rozwoju-transportu-do-2030-roku2 (dostęp: 28.10.2022).
Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli. 2016. Informacja o wynikach kontroli NIK. Funkcjonowanie regionalnego pasażerskiego transportu drogowego, KIN.410.007.00.2015. Nr ewid. 26/2016/P/15/035/ KIN. https://www.nik.gov.pl/plik/id,10841,vp,13179.pdf (dostęp: 27.10.2022).
Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli. 2018. Informacja o wynikach kontroli NIK. Budowa systemu publicznego transportu zbiorowego na terenie Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego. Nr ewid. 160/2017/P/16/061/LBY, LBY.430.004.2017. https://www.nik.gov.pl/plik/id,16436,vp,18966.pdf (dostęp: 26.10.2022).
Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli. 2019. Informacja o wynikach kontroli NIK. Wsparcie rozwoju elektromobilności. Nr ewid. 7/2020/P/19/020/KGP, KGP.430.016.2019. https://www.nik.gov.pl/plik/id,23045,vp,25751.pdf (dostęp: 27.10 2022).
Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli. 2020. Informacja o wynikach kontroli NIK. Funkcjonowanie i rozwój transportu publicznego w miastach na prawach powiatu województwa dolnośląskiego. Nr ewid. 196/2019/P/19/108/LWR, LWR.430.003.2019. https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/19/108/LWR/ (dostęp: 27.10.2022).
Google Scholar
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 988 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 673 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1343).
Google Scholar
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1083 ze zm.).
Google Scholar
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv%3AOJ.L_.2021.243.01.0001.01.POL&toc=OJ%3AL%3A2021%3A243%3ATOC (dostęp: 27.10.2022).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2024-02-26 - (2)
- 2023-12-14 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
