Od faworyzowania roli matki do wspólnego rodzicielstwa: dobro dziecka. Doświadczenia amerykańskie

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest władza rodzicielska nad dzieckiem po rozwodzie lub w sytuacji rodziców żyjących w rozłączeniu w kontekście zachodzących przemian społecznych. Szczególna uwaga została poświęcona zasadzie dobra dziecka, która jest najważniejszym kryterium przy decydowaniu o wykonywaniu władzy rodzicielskiej. Dobro dziecka jest klauzulą generalną, a sądom orzekającym o władzy rodzicielskiej przysługuje szeroka swoboda kontekście za celowe uznano sięgnięcie do doświadczeń amerykańskich związanych z rozstrzyganiem o władzy rodzicielskiej po rozwodzie lub rozstaniu rodziców. W Stanach Zjednoczonych powstawały różne teorie, które miały tłumaczyć, jaki model władzy rodzicielskiej najlepiej realizuje postulat dobra dziecka. W artykule omówiono teorię wrażliwych lat, teorię podstawowego opiekuna, teorię psychologicznego rodzica oraz tzw. approximation rule. Po rozwodzie zwykle to matce była powierzana władza rodzicielska, a rola ojca sprowadzała się do obowiązku alimentacji. Ojciec był traktowany jako rodzic drugoplanowy i wyłączany był ze sprawowania bieżącej pieczy nad dzieckiem. Obecnie odchodzi się od tradycyjnego modelu matki – opiekuna i ojca – żywiciela rodziny. Zachodzące zmiany mają również swoje odzwierciedlenie w walce o równouprawnienie przy decydowaniu o władzy rodzicielskiej oraz zwalczaniu stereotypów sprowadzających się do automatycznego przyznawania tej władzy matkom. Obecnie obserwuje się wzrost orzeczeń sądów rodzinnych przyznających pełnię władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom.