„Capellae maiores et minores” i różne sposoby ich kształtowania w architekturze sakralnej po Soborze Trydenckim
DOI:
https://doi.org/10.18778/2084-851X.09.02Słowa kluczowe:
nowożytna architektura sakralna, nowożytna teoria sztuki, sztuka sepulkralna, liturgia po Soborze Trydenckim, kaplice, przestrzeń sakralna w epoce nowożytnejAbstrakt
Reformy liturgiczne po Soborze Trydenckim doprowadziły do zasadniczych zmian w funkcjonowaniu liturgicznym i w kształtowaniu różnych partii świątyni. W różnych środowiskach terminem kaplica określano więc bądź prezbiterium, bądź aneksy ściśle powiązane z korpusem, bądź też autonomiczne budowle służące kultowi relikwii i cudownych obrazów oraz grzebaniu dostojnych zmarłych. Ten zamęt terminologiczny nie został uporządkowany w tekstach teoretyczno-artystycznych, takich jak mediolańskie Instructiones fabricae et supellectilis ecclesiastice. Nie sposób zatem wypracować jednoznacznej definicji nowożytnej kaplicy przykościelnej na użytek historii sztuki.
Bibliografia
BORROMEUS 2000 – Carolus Borromeus, Insctructionum fabricae et supellectilis ecclesiastice. Libri II, wyd. Stefano della Torre, Massimo Marinelli, Città del Vaticano 2000.
Google Scholar
CATANEO 1554 – Pietro Cataneo, I quattro primi libri di architettura, Venezia 1554.
Google Scholar
CHILLET 1650 – Julles Chillet, Aula sacra principium Belgii sive commentarius historicus de Capellae Regiae in Belgio Principiis, Antverpiae 1650.
Google Scholar
CLAIZAC Y SAENZ 1877 – Pelayo Claizac y Saenz, Dicionario general de architesctura e ingenería, t. 1, Madrid 1877.
Google Scholar
DAINO 1988 – Giacomo Daino, De origine et genealogia illustrissimae domus dominorum de Gonzaga, [w:] Paolo Piva, L’altro Gulio Romano. Il Duomo di Mantova, la Chiesa di Polirone e la dialettica di Medioevo, Quistello 1988, s. 141–143.
Google Scholar
DI GIORGIO MARTINI 1967 – Francesco di Giorgio Martni, Trattati di architettura, ingeneria e arte militare, oprac. Corrado Maltese, t. 1–2, Milano 1967.
Google Scholar
GIUSSANO 1610 – Giovanni Pietro Giussano, Vita di San Carlo Borromeo prete cardinale di Santa Prassede, arcivescovo di Milano, Roma 1610.
Google Scholar
PAUOLO 1672 – Giovanni Pauolo, Vita della Beata Lodovica Albertoni Piermattei Paluzzi del terz’ordine di San Francesco, Roma 1672.
Google Scholar
VAN VAERNEWIJK 2016 – Marcus van Vaernewijk, Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566–1568, [w:] Joris De Zutter, Te triest om ’t al te vertellen. Beeldenstorm in Gent 1566. Het ooggetuigenverslag van Marcus van Vaernewijk, Gent 2016, s. 15–131.
Google Scholar
AGOSTINI 2012 – Marco Agostini, L’altare e il tabernacolo del vescovo Giberti nella cappella grande del duomo di Verona, [w:] Gian Matteo Giberi (1495–1543). Atti del convegno di studi, Verona 2012, s. 147–153.
Google Scholar
ARNADE 2008 – Peter Arnade, Beggars, Iconoclasts and Civic Patriots. The Culture of Dutch Revolt, Ithaca 2008, s. 136–137.
Google Scholar
BARONI 1935 – Costantino Baroni, Un’episodio poco noto della vita di San Carlo. La rimozione delle tombe dei Trivulzi nell’edicola Nazariana, „Aevum. Rivista di Scienze Storiche, Linguistiche e Filosofiche”, t. 9 (1935), nr 3, s. 430–440.
Google Scholar
BEKKERS/MEIJSING 1923 – Th.M.P. Bekkers, C.N.J. Meijsing, De kathedraal van Haarlem, Nij megen 1923.
Google Scholar
BIANCHI 2008 – Ilaria Bianchi, La polemica delle immagini nell’età della Controriforma. Gabriele Paleotti teoretico e commitente, Bologna 2008.
Google Scholar
BIFERALI 2013 – Fabrizio Biferali, Paolo Veronese tra Rifiorma e Controriforma, Roma 2013.
Google Scholar
BROWN 2011 – Andrew Brown, Civic Ceremony and Religion in Medieval Bruges c. 1300–1520, Cambridge 2011.
Google Scholar
CALLEWIER 2014 – Hendrick Callewier, De papen van Brugge. De seculiere clerus in een middeleeuwse wereldstadt, 1411–1477, Leuven 2014.
Google Scholar
CAPURRO 2014 – Rita Capurro, San Carlo Borromeo. Arte e devozione nell’Archidiocesi di Genova. Percorsi di arte e fede, Saarbrücken 2014.
Google Scholar
CARERI 1995 – Giovanni Careri, Bernini. Fights of Love, the Art of Devotion, przeł. Linda Lappin, Chicago 1995.
Google Scholar
CARERI 2018 – Giovanni Careri, Envols d’amour. Le Bernin: montage des arts et devotion baroque, Sesto S. Giovanni 2018.
Google Scholar
CIPRIANI 1963 – Renata Cipriani, Gian Alberto Dell’Aqua, Francesco Ruselli, La Cappella Portinari in Sant’Eustorgio a Milano, Milano 1963.
Google Scholar
COLVIN 1991 – Howard Colvin, Architecture and After-Life, New Haven 1991.
Google Scholar
COPE 1979 – Maurice E. Cope, The Venetian Chapel of the Sacrament in the Sixteenth Century, New York 1979.
Google Scholar
CUNNIGHAM 2005 – David Cunnigham, One Pontile, Two Pontili. The Choir Screens of Modena Cathedral, „Renaissance Studies”, t. 19 (2005), nr 5, s. 673–685.
Google Scholar
CORNELISON 2012 – Sally J. Cornelison, Art and Relic. Cult of St. Anthonius in Renaissance Florence, London–New York 2012, s. 115–298.
Google Scholar
DANIELI 2009 – Francesco Danieli, San Filippo Neri. La nascita dell’Oratorio e lo sviluppo dell’arte cristiana al tempo della Riforma, Cinisello Balsamo 2009.
Google Scholar
DE LUCA 1996 – Francesco De Luca, La Cappella Salviati e gli altari laterali nella Chiesa di San Marco, [w:] Altari e commitenza. Episodi a Firenze nell’atà della Controriforma, red. Cristina de Benedicis, Firenze 1996, s. 115–135.
Google Scholar
DI CAGNO 1996 – Gabriella Di Cagno, Donatella Pegazzano, San Salvatore in Ognissanti. Gli altari del Cinquecento (1561–1582) e il loro arredo nel contesto della Riforma Cattolica, [w:] Altari e commitenza. Episodi a Firenze nell’età della Controriforma, red. Cristina de Benedictis, Firenze 1996, s. 93–103.
Google Scholar
DEWITTE 1970 – Alfons Dewitte, De geestelijkheid van de Brugse Lieve-Vrouwekerk in de 16de eeuw, „Handelingen Genootschap voor Geschiedenis”, t. 102 (1970), s. 101–135.
Google Scholar
DEYON/LOTTIN 2013 – Solange Deyon, Alain Lottin, Les casseurs de l’été 1566. L’iconoclasme dans le Nord, Lille 2013.
Google Scholar
DIEMER 2008 – Dorothea Diemer, Fragen der künstlerischen Planung und Realisierung des Mausoleums, [w:] Neue Beiträge zu Adriaen de Vries, red. Sigmund Graf Adelmann, Dorothea Diemer, Bielefeld 2008, s. 41–69.
Google Scholar
DOMBROWSKI 2001 – Damian Dombrowski, Die Grablege der sächsischen Kurfürsten zu Freiberg. Ideelle Dimensionen eines internationalen Monuments, „Zeitschrift für Kunstgeschichte”, t. 64 (2001), nr 2, s. 342–372.
Google Scholar
DROUIN 2019 – Gilles Drouin, Architecture et liturgie au XVIIIe siècle. Offrir avec et pour le peuple, Paris 2019.
Google Scholar
DURIAN-RESS 1974 – Saskia Durian-Ress, Das barocke Grabmal in den südlichen Niedrlanden. Studium zur Ikonographie und Typologie, „Aachener Kunstblätter”, t. 45 (1974), s. 235–330.
Google Scholar
DUVERGER 2000 – Eric Duverger, De gentse kunstverzamelaar en mecenas bisschop Antoon Triest (1577–1657), [w:] De Sint-Baafs-kathedraal in Gent van Middeleeuwen tot Barok, red. Bruno Bouckaert, Gent–Amsterdam 2000, s. 191–225.
Google Scholar
ETTLINGER 1978 – Leopold D. Ettlinger, The Liturgical Function of Michelangelo’s Medici Chapel, „Mitteilungen der Kunsthistorischen Institutes in Florenz”, t. 22 (1978), nr 3, s. 287–304.
Google Scholar
FONTANA 2019 – Mauro Vincenzo Fontana, Itinera Tridentina. Giovanni Balducci, Alfonso Gesualdo e la riforma delle arti a Napoli, Roma 2019.
Google Scholar
FORTY 2000 – Adrian Forty, Words and Buildings. A Vocabulary of Modern Architecture, London 2000.
Google Scholar
FRASCATELLI 2001 – Dalma Frascarelli, Arte e Controriforma. L’altare maggiore nelle „Instructiones fabriace et supellectilis ecclesiasticae” di Carlo Borromeo, [w:] „Quasi oculi et aures ac nabilissimae sacri capitis partes”. I cardinali di Santa Romana Chesa collezionisti e mecenati, t. 1, red. Marco Gallo, Roma 2001, s. 24–37.
Google Scholar
GOOSENS 1995 – Eymert-Jan Goosens, De rol van de Beeldhouwkunst, [w:] Jacob van Campen. Het klassieke ideaal in de Gouden Eeuw, red. Jacobine Huisken, Koen Ottenheym, Gary Schwartz, Amsterdam 1995, s. 201–226.
Google Scholar
HALL 1974 – Marcia B. Hall, The Ponte in S. Maria Novella. The Problem of the Rood Screen in Italy, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes”, t. 37 (1974), s. 157–173.
Google Scholar
HALL 2019 – Marcia B. Hall, Reform after Trent in Florence, [w:] Art and Reform in the Late Renaissance after Trent, red. Jesse M. Locker, New York 2019 [wydanie internetowe bez paginacji].
Google Scholar
HOUGHTON BROWN 1982 – Nancy A. Houghton Brown, The Milanese Architecture of Galeazzo Alessi, t. 1–2, New York–London 1982.
Google Scholar
JESTAZ 1995 – Bernard Jestaz, La jubé comme organe de diffusion des formes classiques, [w:] L’église dans l’architecture de la renaissance, red. Jean Guillaume, Paris 1995, s. 181–194.
Google Scholar
KAVALER 2008 – Ethan Matt Kavaler, Tournai’s Renaissance Jubé. Art as Instrument of Empowerment, [w:] In His Milieu. Essays on Netherlandish Art in Memory of John Michael Montias, red. Amy Golahny, Mia M. Mochizuki, Lisa Vergara, Amsterdam 2008, s. 193–207.
Google Scholar
KISSEL 2016 – Meg Kissel, The Making of New Female Saints. Female Sanctity in the Catholic Reformation (1588–1625), Saarbrücken 2016.
Google Scholar
KOLDEWEIJ 1978 – A.M. Koldeweij, Pieter Saenredam had al gerekend van Matthieu Brouerius de Nidek beschreef. Het Doxaal en de koorbanken in de Sint-Jan te s’Hertogenbosch, „Nederlands Kunsthistorich Jaarboek”, t. 38 (1987), s. 185–200.
Google Scholar
KRASNY 2017 – Piotr Krasny, Exempla viva. The Prelates of Roman Catholic Church as Inspirers of Charles Borromeo’s Instructions on Shaping Sacred Art, „Folia Historiae Artium. Seria Nowa”, t. 15 (2017), s. 35–58.
Google Scholar
KREIDER 1979 – Alan Kreider, English Chantries, The Road to Dissolution, Cambridge 1979.
Google Scholar
LALEMAN 2000 – Marie Christine Laleman, Het stenen verhaal van de Oudste stadskerk van Gent, [w:] De Sint-Baafs-kathedraal in Gent van Middeleeuwen tot Barok, red. Bruno Bouckaert, Gent–Amsterdam 2000, s. 86–105.
Google Scholar
LANG 2009 – Uwe Michael Lang, „Tamquam cor in pectore”. The Eucharistic Tabernacle Before and Atfter the Council of Trent, „The Sacred Architecture”, t. 15 (2009), nr 1, s. 32–36.
Google Scholar
LARSSON 2008 – Lars O. Larsson, Das Mausoleum in Stadthagen. Ein einzigartiges Denkmal frühneuzeitlicher Grabkultur, [w:] Neue Beiträge zu Adriaen de Vries, red. Sigmund Graf Adelmann, Dorothea Diemer, Bielefeld 2008, s. 27–39.
Google Scholar
LEFFTZ 2007 – Michel Lefftz, Jean Del Cour, 1631–1707. Un émule du Bernin à Liège, Bruxelles 2007.
Google Scholar
LEONICINI 1996 – Giovanni Leoncini, Altari in Santa Trinita: la cappella maggiore, la cappella
Google Scholar
Usimbardi e la cappelle delle reliquie di San Giovanni Gualberto, [w:] Altari e commitenza. Episodi a Firenze nell’età della Controriforma, red. Cristina de Benedictis, Firenze 1996, s. 105–113.
Google Scholar
LEURS 1931 – Stan Leurs, De kathedraal van Doornik, t. 2, Gotische bouwkunst, beeldhouwkunst en mobilier en renaissance, Antwerpen 1931 (=Ars Belgica, t. 4).
Google Scholar
LEURS 1937 – Stan Leurs, De oude kerken van Gent. Sint-Niklaas en Sint-Baafs, Antwerpen 1937 (=Ars Belgica, t. 7, cz. 1).
Google Scholar
LEURS 1938 – Stan Leurs, De kathedrale Kerk van O.L. Vrouw te Antwerpen, Antwerpen 1938 (=Ars Belgica, t. 9).
Google Scholar
LUCHERINI 2018 – Vinni Lucherini, La memoria monumentale dei „christianissimi” re angioini di Napoli. Manipolazioni storiografiche e artistiche tra Cinque e Seicento, [w:] Rethinking, Re-making, Re-living Christian Origins, red. Ivan Foletti, Manuela Gianandrea, Serena Romano, Elisabetta Scirocco, Roma 2018, s. 209–233.
Google Scholar
ŁOZIŃSKI 2003 – Jerzy Zygmunt Łoziński, Grobowe kaplice kopułowe w Polsce, 1520–1620, Warszawa 1973.
Google Scholar
MACKIE 2003 – Gillian Mackie, Early Christian Chapels in West. Decoration, Function and Patronage, Toronto 2003.
Google Scholar
MAJO 2014 – Angelo Majo, San Carlo Borromeo. Vita e azione pastorale, Milano 2004.
Google Scholar
MANDOSI 2016 – Cristina Mandosi, Instruzione del cardinale Gabriele Paleotti per le construzione capelle nei palazzi, [w:] Immagini e Arte Sacra nel Concilio di Trento. „Per instruire, ricordare, meditare e trarne frutti”, red. Lydia Salviucci Insolera, Roma 2016, s. 149–158.
Google Scholar
MARTELACCI 1995 – Rosemaria Martelacci, Capelle gentilizie fiorentine in epoca di Controriforma, [w:] Architetture di altari e spazio ecclesiastico. Episodi di Firenze, Prato e Ferrara nell’età della Controriforma, red. Carlo Cresti, Firenze 1995, s. 35–118.
Google Scholar
MARTIN 2010 – Philippe Martin, Le théâtre divin. Une histoire de la messe. XVIe-XXe siècles, Paris 2010.
Google Scholar
MASON RINALDI 1987 – Stefania Mason Rinaldi, „Hora di nuovo vedesi…”. Immagini della devozione eucaristica a Venezia alla fine del Cinquecento, [w:] Venezia e la Roma dei papi, Milano 1987, s. 171–197.
Google Scholar
MEULEMEESTER 1994 – J.L. Meulemeester, Het zilveren altaarornament van de Brugse Sint-Donaaskathedraal, „Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis”, t. 131 (1994), nr 1, s. 179–188.
Google Scholar
MONACI MORAN/MELONI TRKULJA 1999 – Lucia Monaci Moran, Silvia Meloni Trkulja, Cappella Corsini in Santa Maria del Carmine, [w:] Cappelle barocche a Firenze, red. Mina Gregori, Cinisello Balsamo 1999, s. 135–164.
Google Scholar
MOZZARELLI 2005 – Cesare Mozzarelli, San Eustorgio, il domenicano Cesare Bugati a la polemica antiborromaica a Milano del secondo Cinquecento, [w:] idem, Tra terra e cielo. Studi di religione,identità e società, Milano 2005, s. 139–149.
Google Scholar
MULCAHY 1994 – Rosemarie Mulcahy, Adrian de Vries and Pompeo Leoni. The High Altarpiece of El Escorial, „Apollo”, t. 139 (1994), nr 2, s. 35–38.
Google Scholar
MÜLLER 2016 – Jeffrey Müller, St. Jacob’s, Antwerp. Art and Counter-Reformation in Rubens’ Parish Church, Leiden 2016.
Google Scholar
MURPHY 1999 – Paul V. Murphy, Politics, Piety and Reform. Lay Religiosity in Sixteenth Century Mantua, [w:] Confraternities and Catholic Reform in Italy, red. John P. Donelly, Michael V. Maher, Kirkville 1999, s. 45–54.
Google Scholar
NEGRONI 1993 – Francesco Negroni, Il Duomo di Urbino, Urbino 1993.
Google Scholar
NELSON/ZECKHAUSER 2008 – Jonathn K. Nelson, Richard J. Zeckhauser, Theories and Distinction. Magnificence and Spirituality, [w:] The Patron’s Payoff. Conspicuous Commissions in Italian Renaissance Art, red. Jonathn K. Nelson, Richard J. Zeckhauser, Princeton 2008, s. 67–84.
Google Scholar
OSTEN SACKEN 1979 – Cornelia von der Osten Sacken, San Lorenzo Real de el Escorial. Studienzur Baugeschichte und Ikonologie, Mittenwald–München 1979.
Google Scholar
OSTROW 1996 – Steven Ostrow, Art and Spirituality in Counter Reformation Rome. The Sistine and Pauline Chapels in S. Maria Maggiore, Cambridge 1996.
Google Scholar
OSTROWSKI 1972 – Jan Ostrowski, Kościół Notre-Dame de Bon Secours, mauzoleum Stanisława Leszczyńskiego w Nancy, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 34 (1972), nr 1, s. 104–106.
Google Scholar
PEVSNER 1979 – Nicolaus Pevsner, A History of Building Types, Princeton 1979.
Google Scholar
PIGOZZI 1996 – Marinella Pigozzi, Forme e funzioni dell’altar maggiore a Bologna. La riposta politica e artistica della Chiesa cattolica alle contestazioni della Riforma, [w:] Altari e immagini nello spazio ecclesiale. Progetti w realizzazioni nell’età della Controriforma, red. Anna Forlani Tenpesti, Firenze 1996, s. 23–41.
Google Scholar
RIQUELME OLIVA 2010 – Pedro Riquelme Oliva, Los obispos franciscanos y suas actuaciones artisticas en la Iglesia postridentina (1559–1648) y de la Controreforma (1648–1724), [w:] La catedral guía mental y espiritual de la Europa barocca católica, red. Germán Romallo Assensio, Murcia 2010, s. 277–297.
Google Scholar
ROBERTS 1989 – Ann M. Roberts, The Chronology and Political Significance of The Tomb of Mary of Burgundy, „The Art Bulletin”, t. 71 (1989), nr 3, s. 376–400.
Google Scholar
RODRIGUEZ G. DE CEBALLOS 2006 – Alfonso Rodriguez G. de Ceballos, Los usos del templo cristiano y su conservatión, [w:] En torno al Barocco. Miradas multiples, red. Conceptión de la Peña Velasco, Murcia 2006, s. 99–111.
Google Scholar
RODRIGUEZ G. DE CEBALLOS 2009 – Alfonso Rodriguez G. De Ceballos, Edificios singulares de España en relación con el culto eucarístico: sagrarios, capillas de comunión y capillas sacramentales, [w:] L’architecture religieuse européenne au temps des Reformes. Héritage de la Renaissance et nouvelles problématiques, red. Monique Chatenet, Claude Mignot, Patis 2009, s. 231–240.
Google Scholar
SAUERLÄNDER 2014 – Willibald Sauerländer, The Catholic Rubens. Saints and Martyrs, przeł. David Dollenmayer, Los Angeles 2014.
Google Scholar
SAVY 2003 – Barbara Maria Savy, Moretto e Romanino per la Confraternità del Corpo del Cristo nel Duomo di Brescia. I cicli decorativi e un gonfalone perduto, „Prospettiva” 2003, nr 110–111, s. 97–121.
Google Scholar
SCHEERDER 1978 – Jozef Scheerder, De Beeldenstorm, Haarlem 1978.
Google Scholar
SCHWANGER 1978 – Klaus Schwanger, L’architecture religieuse à Rome de Pie IV à Clément VIII, [w:] L’église dans l’architecture de la renaissance, red. Jean Guillaume, Paris 1995, s. 223–230.
Google Scholar
SCONTI 2017 – Aurora Sconti, Da rotonda a basilica longitudinale. Chiesa e convento dal Cinquecento al settecento, [w:] Santa Maria de la Passione e il Conversatorio Giuseppe Verdi, Milano 1981, s. 46–79.
Google Scholar
SCOTTI TOSINI 2009 – Aurora Scotti Tosini, La „bella maniera”: architetti, commitenti, teoria e forma dell’architettuta tra Roma e Milano nel Cinquecento, [w:] Lombardia manierista. Arti e architettura 1535–1600, red. Maria Teresa Fiorio, Valerio Terraroli, Milano 2009, s. 69–101.
Google Scholar
SIGNORINI 2016 – Anna Eleanor Signorini, Le cappelle gentilizie a Roma dalle norme tridentine ai primi trattati di fine ’500. Il caso dell’agostiniana Cappella Cavaletti, [w:] Immagini e Arte Sacra nel Concilio di Trento. „Per instruire, ricordare, meditare e trarne frutti”, red. Lydia Salviucci Insolera, Roma 2016, s. 159–176.
Google Scholar
SIMONCINI 2017 – Giorgio Simoncini, La memoria del Medioevo nell’artitettura dei secoli XV–XVIII, Roma 2017.
Google Scholar
SNAET 2009 – Joris Snaet, Rénovation versus tradition. L’architecture au temps de Contre Réforme dans les Pays-Bas méridionaux, [w:] L’architecture religieuse européenne au temps des Reformes. Héritage de la Renaissance et nouvelles problématiques, red. Monique Chatenet, Claude Mignot, Paris 2009, s. 107–120.
Google Scholar
SÖNDING 1989 – Urlich Sönding, Das Grabbild des Peter Paul Rubens in Jakobskirche zu Antwerpen, Hildesheim 1989.
Google Scholar
STANGUENNEC 2013 – André Stanguennec, Analogie de l’être et attribution du sesn. La dialectique réflexive, Lille 2013.
Google Scholar
STEPPE 1952 – Jan Steppe, Het koordoksaal in de Nederlanden, Brussel 1952.
Google Scholar
TEIJEIRA PABLOS 2000 – Maria Dolores Teijeira Pablos, El espacio coral. La influencia de la liturgia y los condicionantes religiosos en su configuratión arquitectónica, [w:] El coro de la Catedral de León. Arte, functión y símbolo, red. Maria Dolores Campos Sánchez-Bordona, León 2000, s. 12–42.
Google Scholar
UGOLINI 2004 – Guido Ugolini, I dipinti della Cappella del Sacramento nel Duomo di Fano, „Accademia Rafaello. Atti e Studio” 2004, nr 1, s. 35–44.
Google Scholar
VAN HOUTTE/DEVLIEGHER/VANDEWALLE 1982 – J.A. van Houtte, Luc Devliegher, A. Vandewalle, De geschiedenis van Brugge, Brugge 1982.
Google Scholar
VAN OS 2000 – Henk van Os, Heiligenverehrung früher und heute, [w:] Der Weg zum Himmel. Reliquienverehrung im Mittelalter, red. Henk van Os, Regensburg 2000, s. 15–53.
Google Scholar
Volta 2001 – Valentino Volta, Rotonda per le Sante Croci, [w:] Le Sante Croci. Devozione antica degli Brescini, Brescia 2001, s. 51–84
Google Scholar
WAPPELMANN 2007 – Stefan Wappelmann, Raum und Memoria. Giottos Berliner Transitus Mariae und einige Überlegungen zur Aufstellung der Maesta in Ognisanti, Florenz, [w:] Zeremoniell und Raum in der frühen italienischen Malerei, Petersberg 2007, s. 138–159.
Google Scholar
WELLNHOFER 2019 – Angelika Wellnhofer, Der Barocke Regensburger Dom. Eine Rekonstruktion des nachmittelalterlichen Innerraums, Regensburg 2019.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.