Bracia czescy w Kościele Ewangelicko-Reformowanym w Polsce – przeszłość i teraźniejszość

Joanna Szczepankiewicz-Battek

doi:10.18778/2300-0562.02.11

Autor

Joanna Szczepankiewicz-Battek Instytut Turystyki i Rekreacji, Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu, 53-609 Wrocław, ul. Fabryczna 29-31

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-0562.02.11

Słowa kluczowe:

bracia czescy, osadnictwo, protestantyzm, eksulanci, Kościół Ewangelicko-Reformowany

Abstrakt

Artykuł prezentuje rozwój osadnictwa czeskich protestantów (luteranów oraz braci czeskich) na ziemiach polskich z perspektywy geografii historycznej; uwzględniono zarówno ziemie należące do Polski w przeszłości (np. Wołyń), jak i te włączone do niej dopiero po drugiej wojnie światowej (np. ziemię kłodzką). W artykule wyróżniono kilka zasadniczych etapów historycznych tego osadnictwa, jego lokalizację oraz przyczyny (polityczne oraz gospodarcze). Omówiono jego charakterystyczną morfologię (na podstawie pozostałych do dziś śladów w przestrzeni) oraz wpływ wyznania i kultury osadników na miejscową ludność. Podsumowaniem całości studium jest przedstawienie roli, jaką obecnie ludność pochodzenia czeskiego odgrywa w Kościele Ewangelicko-Reformowanym w Polsce.

Bibliografia

Battek M.J., Szczepankiewicz-Battek J., 2007, Słownik nazewnictwa krajoznawczego polsko-niemiecki i niemiecko-polski, Wydawnictwo Silesia, Wrocław.
Google Scholar

Borkowski I., 1994, Cmentarze – relikty pobytu Czechów w okolicach Strzelina, „Annales Silesiae”, 24, s. 61–75.
Google Scholar

Darski J., b.r.w., Mniejszość czeska poza Republiką Czeską: http://jozefdarski.pl/3934-mniejszosc-czeska-poza-republika-czeska (22.01.2011 r.).
Google Scholar

Dominik H., 1990, Błogosławione trwanie, „Słowo i Myśl”, 5, s. 4.
Google Scholar

Dworzaczkowa J., 1997, Bracia czescy w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Google Scholar

Jabłoński M., 2002a, Historia Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce, [w:] Kudowa Zdrój, miasto i ludzie, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miasta Kudowa Zdrój, Kłodzko, s. 112–119.
Google Scholar

Jabłoński M., 2002b, Parafia ewangelicko-reformowana w Strzelinie, „Jednota”, 6, s. 12–13.
Google Scholar

Jelinek M., 2007, Pierwszy biskup Kościoła Jednoty Braci Czeskich w Polsce, „Jednota”, 9–10.
Google Scholar

Kiec O., 2001, Protestantyzm w Poznańskiem 1815–1918, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Google Scholar

Ladenberger T., 1949, Kolonizacja fryderycjańska na Śląsku, „Przegląd Zachodni”, I półrocze, s. 362–380.
Google Scholar

Lindenberg K., 1993, Pstrążna – wczoraj, dziś jutro, „Jednota”, 2.
Google Scholar

Lindenberg K., 2002, Historia parafii ewangelicko-reformowanej w Pstrążnej, „Jednota”, 4, s. 12–13.
Google Scholar

Mazurski K.R., 1990, Husyniec musi być, „Słowo i Myśl”, 3, s. 8.
Google Scholar

Migała A., 1970, Mniejszości wyznaniowe na Dolnym Śląsku w Polsce Ludowej i ich działalność w latach 1956–1968, mps, Warszawa.
Google Scholar

Orłowicz M., 1929, Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck (wersja elektroniczna, opr. T. Brożbar i A. Mielcarek) (23.01.2011 r.).
Google Scholar

Słownik geografii turystycznej Sudetów, 2008, t. 21: Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie, Przedgórze Paczkowskie, red. M. Staffa, Wrocław.
Google Scholar

Štĕřikova E., 1995, Zemle otcu – z historie a ze wspominek k 50. vyroci reemigracje potomku českych exulantu, Praha.
Google Scholar

Štĕřikova E., 2003, 200 lat zelowskiej historii, „Jednota”, 8–9, s. 20–23.
Google Scholar

Štĕřikova E., 2010, Zelów. Ceška exulantska obec v Polsku, Nakladatelstvi Kalich, Praha.
Google Scholar

Swoboda J., 1995, Historia parafii ewangelicko-reformowanej w Pstrążnej, [w:] Kalendarz ewangelicko-reformowany 1995, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa, s. 100–104.
Google Scholar

Szczepankiewicz-Battek J., 1997, Zbór Braci Czeskich w Górach Stołowych, Pielgrzymy, Wrocław, s. 87–93.
Google Scholar

Szczepankiewicz-Battek J., 2000, Kościół Ewangelicko-Augsburski na Dolnym Śląsku w latach 1945–1999, „Dolny Śląsk”, 8, s. 57–73.
Google Scholar

Szczepankiewicz-Battek J., 2001, Kościoły protestanckie pogranicza śląsko-wielkopolskiego do 1939 roku, „Myśl Protestancka”, 3, s. 59–66.
Google Scholar

Szczepankiewicz-Battek J., 2005, Kościoły protestanckie i ich rola społeczno-kulturowa, Silesia s.c., Wrocław.
Google Scholar

Szczepankiewicz-Battek J., 2010, Osadnictwo ewangelików reformowanych na Śląsku w ramach kolonizacji fryderycjańskiej, [w:] Obszary metropolitalne we współczesnym środowisku geograficznym, Triada, Łódź, t. 2, s. 181–191.
Google Scholar

Śladewska M., 2010, Wołyńskie losy Czechów, „Przegląd”, 18 lipca, s. 46–47.
Google Scholar

Tobjański Z., 1994, Czesi w Polsce, Wydawnictwo Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Czechów i Słowaków w Polsce, Kraków.
Google Scholar

Tranda Z., 2009, Losy parafii ewangelicko-reformowanej w Pstrążnej na ziemi kłodzkiej po II wojnie światowej, [w:] Kłaczkow J. (red.), Polski protestantyzm w czasach nazizmu i komunizmu, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 463–476.
Google Scholar

Tranda Z., 2010, Dalsze losy ks. Jelinka z Wołynia, „Przegląd”, 1 sierpnia, s. 41.
Google Scholar

Wąs G., 2002, Dzieje Śląska od 1526 do 1806 roku, [w:] Czapliński M., Kaszuba E., Wąs G., Żerelik R., Historia Śląska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 118–249.
Google Scholar

Wróblewski P., 1996, Społeczność czeska w Zelowie, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Google Scholar

Zbrodnia w Malinie, cz. 1: http://cristeros1.w.interia.pl/crist/militaria/zbrodnia_w_malinie1.htm (23.01.2011 r.).
Google Scholar

Ziekursch J., 1914, Die innere Kolonisten in altpreussischen Schlesien, Zeitschrift d. Vereins f. Gesch. Schlesiens, Bd 48, Breslau, s. 113–143.
Google Scholar

Żychlin – miejsce niezwykłe, b.r.w., PER, Żychlin.
Google Scholar

www.reformowani.kucow.pl
Google Scholar