Amazońskie plemię Sateré-Maué – między akulturacją a asymilacją

Marek Sobczyński

doi:10.18778/2300-0562.02.07

Autor

Marek Sobczyński Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-0562.02.07

Słowa kluczowe:

Brazylia, Amazonia, Indianie, Sateré-Maué, asymilacja, akulturacja

Abstrakt

W artykule zanalizowano procesy akulturacji i asymilacji zachodzące pośród przedstawicieli amazońskiego plemienia Sateré-Maué, pozostającego do niedawna w izolacji od głównej masy społeczeństwa Brazylii. Badaniem objęto zarówno część plemienia nadal żyjącą na obszarze rdzennym, jak i tę część, która migrowała w okolice dużych ośrodków miejskich Amazonii. Obserwację terenową prowadzono w listopadzie 2006 r. w okolicach Manaus oraz w wiosce plemiennej w gminie Iranduba nad rzeką Ariaú, dopływem Rio Negro.

Bibliografia

Ariaú Amazon Towers, 2013: http://www.ariau.tur.br (1.10.2013).
Google Scholar

Bettendorff J.F., 1910, Crônica da missão dos padres da Companhia de Jesus no estado do Maranhão, Revista do Instituto Histórico e Geográfico de São João del Rei, 1, Rio de Janeiro.
Google Scholar

Bonasewicz A., 2010, Amazonia jako region geograficzny: przesłanki przyrodnicze i społeczno-gospodarcze, „Prace i Studia Geograficzne”, 44, s. 21–29.
Google Scholar

Botelho J.B., Weigel V.A.C.M., 2011, The Sateré-Mawé community of Y’Apyrehyt: ritual and health on the urban outskirts of Manaus, „História, Ciências, Saúde”, 18 (3), s. 723–744.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1590/S0104-59702011000300007

Budyta-Budzyńska M., 2010, Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Censo 2010: população indígena é de 896,9 mil, tem 305 etnias e fala 274 idiomas, 2012, Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística, Brasilia.
Google Scholar

Cunha Fischer L.R. da, 2006, Os recortes na terra dos “filhos do guaraná”: implicações jurídicas das sobreposições de unidades de conservação na terra indígena Andirá-Maraú: http://www.conpedi.org.br (20.09.2013).
Google Scholar

Diretoria Executiva do Conselho Geral da Tribo Sateré-Mawé – CGTSM, 2011, Portal dos Filhos do Waraná: http://www.nusoken.com (2.09.2013).
Google Scholar

Fabre A., 2005, Diccionario etnolingüístico y guía bibliográfica de los pueblos indígenas sudamericanos, Kamasa.
Google Scholar

Glazer N.D., Moynihan D.P., Saposs-Schelling C., 1975, Ethnicity: theory and experience, Harvard University Press, Cambridge.
Google Scholar

Gordon A.M.M., 1964, Assimilation in American life: the role of race, religion and national origins, University Press, Oxford.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3510186

Kairski M., Wołodźko M., 1997, Misjonarz i antropolog – twarzą w twarz. Problematyka inkulturacji społeczeństw pierwotnych Amazonii, „W Drodze. Miesięcznik poświęcony życiu chrześcijańskiemu”, 1, s. 15–25.
Google Scholar

Krysińska-Kałużna M., 2012, Yamashta czyli Ten Który Prawie Umarł, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Lei Arouca. 10 Anos de saudé indígena, 2009, Fundação Nacional de Saúde, Brasilia.
Google Scholar

Masters J., 2013, Sateré-Mawé, DICE Database for Indigenous Cultural Evolution, University of Missouri, Columbia: http://dice.missouri.edu/docs/tupi (22.09.2013).
Google Scholar

Palma Torres A., Zebrini F., Gomes R., 2010, Commerce equitable du guarana des Satere-Mawe territoire indien d’Indirá-Marau, Amazonie, Brésil. Evaluation des impacts de 10 ans de commerce equitable, Plateforme pour le Commerce Equitable: http://www.commercequitable.org/images/pdf/impact/etude_warana.pdf (1.10.2013).
Google Scholar

Park R.E., Burgess E.W., 1921, Introduction to the science of sociology, Chicago University Press, Chicago.
Google Scholar

Plano Territorial de Desenvolvimento Rural Sustentável. Terrotório Baixo Amazonas – Amazonas, 2010, Secretário de Desenvolvimento Territorial, Ministro de Estado do Desenvolvimento Agrário, Cáritas Arquidiocesana de Manaus. Estudo Técnico, Manus.
Google Scholar

Rodrigues A.D., 1958, Classification of Tupí-Guaraní, „International Journal of American Linguistics”, 24 (3), s. 231–234.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/464461

Sateré Mawé, 2012, Povos indígenas no Brasil: http://pib.socioambiental.org/en/povo/satere-mawe (18.09.2013).
Google Scholar

Sateré-Mawé, 2013, Ethnologue. Languages of the World: http://www.ethnologue.com/language/mav (19.09.2013).
Google Scholar

Sena R. de, Teixeira P., 2006, Movimentos migratórios da população Sateré-Mawé – povo indígena da Amazônia brasileira, XV Encontro Nacional de Estudos Populacionais, Caxambu, Minas Gerais.
Google Scholar

Tate Z., 2010, The eyes of the forest, Cultural Survival. Partnering with Indigenous Peoples to Defend their Lands, Languages, and Cultures: www.culturalsurvival.org (1.10.2013).
Google Scholar

Teixeira P., 2005, Sateré-Mawé retrato de um povo indígena, Universidade Federal do Amazonas, Fundação Estadual de Política Indigenista do Amazonas, UNICEF. Manaus.
Google Scholar

Teixeira P., Brasil M., 2005, Estudo Demográfico dos Sateré-Mawé: um exemplo de censo participativo [w:] Pagliaro H., Azevedo M.M., Santos R.V. (red.), Demografia dos povos indígenas no Brasil, Fiocruz, Rio de Janeiro, s. 135–154.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7476/9788575412541.0008

Teixeira P., Brasil M., Silva E.M. da, 2011, Demografia de um povo indígena da Amazônia brasileira: os Satére-Mawé, „Revista Brasileira de Estudos de População”, 28 (2), s. 429–448.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1590/S0102-30982011000200011

Teixeira P., Sena R. de, 2008, As migrações entre os Sateré-Mawé, povo indígena da Amazônia brasileira, XVI Encontro Nacional de Estudos Populacionais, Caxambu, Minas Gerais.
Google Scholar

Wright T., 2012, The 8 most bizarre rituals in the World, Vagabondish: www.vagabondish.com/8-bizarre-rituals-world (1.10.2013).
Google Scholar