Krajobraz kulturowy, administracyjny i polityczny a region polityczny. Kilka uwag o istocie zjawisk

Marek Sobczyński

doi:10.18778/2300-0562.03.04

Autor

Marek Sobczyński Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.04

Słowa kluczowe:

krajobraz kulturowy, krajobraz administracyjny, krajobraz polityczny, region polityczny

Abstrakt

W artykule dokonano przeglądu definicji oraz poglądów w światowej i polskiej literaturze na istotę krajobrazu kulturowego, krajobrazu administracyjnego i krajobrazu politycznego, i w tym kontekście przedstawiono istotę oraz funkcjonowanie regionu politycznego. Jako przykłady przemian regionów politycznych ilustrujących dyskusję z pierwszej części artykułu wybrano zmiany krajobrazu administracyjnego i mapy politycznej na przełomie XX i XXI w. w przestrzeni postradzieckiej, a także w Afryce, Indiach i Kanadzie.

Bibliografia

Alvarado D., 2012, Independent Azawad: Tuaregs, jihadist and an uncertain future for Mali, „Notes Internacionals”, no 54, Barcelona Centre for International Affairs, Barcelona.
Google Scholar

Andreev A.W., Plučevskaja E.V., 2005, K voprosu o reformirovanii administrativno-territorialnogo delenija Rossijskoj Federacii, „Izvestia Tomskogo Politechničeskogo Universiteta”, 306 (1), s. 184–187.
Google Scholar

Arnold S., 1951, Geografia historyczna Polski, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Barbag J., 1987, Geografia polityczna ogólna, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Barwiński M., 2006, Influence of former political borders on election results in Poland, Università degli Studi di Trento, Trento: http://www.unitn.it/events/borderscapes
Google Scholar

Başer B., 2008, Third party mediation in Nagorno-Karabagh: part of the cure of the disease? „Journal of Central Asian and Caucasian Studies (Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları)”, International Strategic Research Organization, 5, s. 71–96.
Google Scholar

Bilska-Wodecka E., Balon J., 2005, Krajobraz kulturowy, [w:] Jackowski A. (red.), Słownik szkolny. Geografia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków, s. 201.
Google Scholar

Brooks C., 2012, To recognize or not to recognize Abkhazia? That is Vanuatu question,Radio Free Europe. Radio Liberty: http://www.rferl.org/content/abkhazia-vanuatu-georgia-russia-recognition/24688283.html (14.05.2014).
Google Scholar

Bruhnes J., 1947, La géographie humaine, Presses Universitaires de France, Paris.
Google Scholar

Budge I., Newton K. (red.), 1999, Polityka nowej Europy. Od Atlantyku do Uralu, KiW, Warszawa.
Google Scholar

Bulgarian ethnics in Moldova seek autonomy, 2014, Moldova.org, 15.05: http://www.moldova.org/bulgarian-ethnics-in-moldova-seek-autonomy-236333-eng (14.05.2014).
Google Scholar

Cieślak T., 1983, Historia Finlandii, Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar

Dautmierzaev A.Z., 2013, Politika optimalizacii territorialnogo ustrojstva gosudarstva, MGU, Moskva.
Google Scholar

Davies N., 2001, Europa. Rozprawa historyka z historią, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Derluguian G., 2000, The forgotten Abkhazia: anatomy of post-socialist ethnic war, PONARS Policy Memo, nr 163, The Program on New Approaches to Research and Security in Eurasia (PONARS), George Washington University, New York.
Google Scholar

Dobrowolska M., 1948, Dynamika krajobrazu kulturalnego, „Przegląd Geograficzny”, 21 (3–4), s. 151–204.
Google Scholar

Dumała H., 1994, Region jako pojęcie nauki o stosunkach międzynarodowych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sec. K, 1 (3), s. 37–45.
Google Scholar

Ehrenfuecht R., 2002, The new regionalism: a conversation with Edward Soja, „Critical Planning. UCLA Urban Planning Journal”, Summer, s. 5–12.
Google Scholar

Ekeeva N.M., 2012, Istorija obrazovanija Gorno-Altajskoj (Ojrotskoj) avtonomnoj oblasti, [w:] Gavrikov A.N. (red.), Istorija i sovremennost’ Respubliki Altaj. Materialy respublikanskoj naučno-istoričeskoj konferencii, Komitet po Dielam Archivov Respubliki Altaj, Gorno-Altajsk, s. 8–10.
Google Scholar

Evdokimov S.I., 2008, Administrativno-territorialnyje preobrazovanija v Rossii: ocenka istoričeskogo opyta, „Pskovskij Regionalnyj Žurnal”, 6, s. 24–28.
Google Scholar

Fajbusovič F.L., Martynov V.L., 2006, Tendencii i perspektivy izmenienija administrativno-territorialnogo delenija Rossii, „Pskovskij Regionalnyj Žurnal”, 2, s. 28–36.
Google Scholar

Fedoseev A., 2008, Nesostojavšjasja Ural’skaja Respublika. Ves sor w odnoj izbie, Kompromat.Ru: http://www.compromat.ru/page_22564.htm (28.05.2014).
Google Scholar

Florczyk A., Żukowski T. Najdowski Z., 1989, Nowa geografia polityczna Polski, [w:] Kałuża R. (red.), Polska – wybory ’89, Wydawnictwo Andrzej Bonarski, Warszawa, s. 203–213.
Google Scholar

Fresh demarcation: Congress approves new state in India, 2013, „The Express Tribune”,31.07, Karachi: http://tribune.com.pk/story/584349/fresh-demarcation-congress-approves-new-state-in-india (13.05.2014)
Google Scholar

Gardner L.C., 1999, Strefy wpływów. Wielkie mocarstwa i podział Europy. Od Monachium do Jałty, KiW, Warszawa.
Google Scholar

Grau L.W., 1993, The Cossack Brotherhood reborn: a political/military force in a realm of chaos, „Low Intensity Conflicts and Law Enforcement”, 2 (3): http://fmso.leavenworth.army.mil/documents/cossack/cossack.htm (28.05.2014).
Google Scholar

Gregory D., Johnston R., Pratt G., Watts M.J., Whatmore S. (red.), 2009, The dictionary of human geography, Wiley-Blackwell, Chichester.
Google Scholar

Heusala A.-L., 2005, The transition of local administration culture in Russia, Kikimora Publications, Saarijärvi.
Google Scholar

Hewitt G., 1999, Abkhazia, Georgia and the Circassians (NW Caucasus), „Central Asia Survey”, 18, s. 463–499.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/713656165

Isaczenko A.G., 1975, Rozwój myśli geograficznej, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Jehlička P., Tomeš J., Danĕk P., 2000, Stát, prostor, politika. Vybrané otázky politické geografie, Univerzita Kralova, Praha.
Google Scholar

Kazakov Ch.Ch., 2013, Nacional’no-kulturnyje obščestvennyje ob’edinenija v regionalnom političeskom processe, „Kaspijskij Region”, 2, s. 280–286.
Google Scholar

Kordonskij S., 2010, Rossia. Pomiestnaja federacja, Evropa, Moskva.
Google Scholar

Korytnyj L.M., 2006, Administrativno-territorialnoe delenije Rosii. Bassejnovyj variant, „Gieografija i prirodnyje riesursy”, 4, s. 29–37.
Google Scholar

Kosmala G., 2003, Granica reliktowa. Trwałość byłej granicy polsko-niemieckiej między Sulmierzycami a Rychtalem w krajobrazie i w świadomości, Dom Wydawniczy Duet, Toruń.
Google Scholar

Koter M., 1993, Region polityczny – geneza, ewolucja i morfologia, [w:] Handtke K. (red.), Region i regionalizm. Pojęcia i rzeczywistość. Zbiór studiów, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 49–74.
Google Scholar

Kowalski M., 1998, Wyznanie a preferencje wyborcze mieszkańców Białostocczyzny (1990–1997), „Przegląd Geograficzny”, 70 (3–4), s. 269–282.
Google Scholar

Kowalski M., 2000, Geografia wyborcza Polski. Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wyborczych Polaków w latach 1989–1998, Geopolitical Studies, 7, IGiPZ PAN, Warszawa.
Google Scholar

Kowalski M., 2003, Polaryzacja zachowań wyborczych w Polsce jako rezultat cywilizacyjnego rozdarcia kraju, [w:] Kowalski M. (red.), Przestrzeń wyborcza Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Oddział Akademicki PTG, Warszawa, s. 11–48.
Google Scholar

Kowalski M., 2013, Księstwa Rzeczpospolitej. Państwo magnackie jako region polityczny, Prace Geograficzne, 238, IGiPZ PAN, Warszawa.
Google Scholar

Kuczabski A., 1999, Metoda geosocjorowa w badaniach polityczno-geograficznych, [w:]
Google Scholar

Kitowski J. (red.), Problematyka geopolityczna Europy Środkowej i Wschodniej, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Wydział Ekonomiczny Filii UMCS w Rzeszowie, Komisja Geografii Komunikacji PTG, „Rozprawy i monografie Wydziału Ekonomicznego”, 18, Rzeszów, s. 41–62.
Google Scholar

Martin G.J., 1981, All possible worlds: a history of geographical ideas, John Wiley and Sons, New York.
Google Scholar

Matykowski R., 1996, Rola świadomości regionalnej w kształtowaniu granic regionu poznańskiego, [w:] Czyż T. (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 127–140.
Google Scholar

Matykowski R., 1997, Geografia wyborów po polsku, „Kwartalnik Geograficzny”, 1, s. 11–22.
Google Scholar

Operational guidelines for the implementation of the World Heritage Convention, 2008, Intergovernmental Committee for the Protection of World Natural and Cultural Heritage, UNESCO, New York.
Google Scholar

Otok S., 2004, Geografia polityczna. Geopolityka – ekopolityka – globalistyka, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Ovčinnikov A.P., 2006, Reforma administrativno-territorialnogo ustrojstva gosudatstva: cel i sredstvo, „Vestnik Samarskogo Gosudarstvennogo Universiteta”, 8, s. 99–105.
Google Scholar

Palmowski T., 2013, Kaliningrad – szansa czy zagrożenie dla Europy Bałtyckiej? Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Google Scholar

Patek A., 1997, Birobidżan. Sowiecka ziemia obiecana? Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagiellonica, Kraków.
Google Scholar

Piątkowski P., 2009, Pozycja Władimira Putina i Dmitrija Miedwidiewa na rosyjskiej scenie politycznej, Instytut Bezpieczeństwa Krajowego, Wyższa Szkoła Zarządzania Personelem, Warszawa.
Google Scholar

Semenov J.I., 2003, Filosofija istorii. Obščaja teorija, osnownye problemy, idei i koncepcii ot drevnosti do našich dnej, Sovremiennyie t’etradi, Moskva.
Google Scholar

Sienkiewicz W., 2001, Rosja. Leksykon PWN Historia świata, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Smith A.T., 2003, The political landscape: constellations of authority in early complex polities, University of California Press, Berkeley.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/9780520936997

Sobczyński M., 1993, Trwałość dawnych granic państwowych w krajobrazie kulturowym Polski, „Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN”, 14, IGiPZ PAN, Warszawa.
Google Scholar

Sobczyński M., 1994, Delimitacja województwa piotrkowskiego z punktu widzenia trwałości struktur administracyjno-terytorialnych, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica”, 18, s. 11–23.
Google Scholar

Sobczyński M., 1999a, Geograficzno-polityczna analiza stosunków komunikacyjnych byłych państw radzieckich, [w:] Kitowski J. (red.), Problematyka geopolityczna Europy Środkowej i Wschodniej, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Wydział Ekonomiczny Filii UMCS w Rzeszowie, Komisja Geografii Komunikacji PTG, „Rozprawy i monografie Wydziału Ekonomicznego”, 18, Rzeszów, s. 389–402.
Google Scholar

Sobczyński M., 1999b, Ekologia polityczna Łodzi, [w:] Kaczmarek J. (red.), Zróżnicowanie przestrzenne struktur społecznych w dużych miastach. XI Konwersatorium wiedzy o mieście, Katedra Geografii Miast i Turyzmu UŁ, ŁTN, Łódź, s. 79–83.
Google Scholar

Sobczyński M., 1999c, Zasięg terytorialny regionu łódzkiego oraz lokalne preferencje podziału administracyjnego niższych szczebli na obszarze ziemi wieluńskiej „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 1, s. 149–163.
Google Scholar

Sobczyński M., 2000a, Historia powołania i przemiany administracyjne województwa przemian administracyjnych Polski. W osiemdziesiątą rocznicę utworzenia województwa, Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział w Łodzi, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych Biuro Rozwoju Regionalnego w Łodzi, Łódź, s. 7–21.
Google Scholar

Sobczyński M., 2000b, Zróżnicowanie przestrzenne postaw politycznych mieszkańców Łodzi, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Google Scholar

Sobczyński M., 2003, Kilka uwag o metodologii geografii wyborczej wielkiego miasta w Polsce, [w:] Kowalski M. (red.), Przestrzeń wyborcza Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Oddział Akademicki PTG, Warszawa, s. 115–130.
Google Scholar

Sobczyński M., 2004, Typologia podziałów terytorialnych (specjalnych) województwa łódzkiego, [w:] Jakubowicz E., Raczyk A. (red.), Regionalny wymiar integracji europejskiej. Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. 8, cz. 2, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Zakład Geografii Społecznej i Ekonomicznej, Zakład Zagospodarowania Przestrzennego, Wrocław, s. 155–166.
Google Scholar

Sobczyński M., 2006a, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Wydawnictwo A. Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Sobczyński M., 2006b, Wprowadzenie, [w:] Sobczyński M., Kulesza M., Miejsce i rola powiatu w tradycji podziału terytorialnego Polski, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 5–6.
Google Scholar

Sobczyński M., 2011, Przemiany ustrojowe posiadłości francuskich, brytyjskich i holenderskich w ich drodze do integracji z Unią Europejską, [w:] Żelichowski R. (red.), Terytoria zamorskie Wielkiej Brytanii, Francji i Niderlandów oraz niektóre europejskie terytoria specjalne a Unia Europejska, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa, s. 17–42.
Google Scholar

Sobczyński M., 2012, Pokój i bezpieczeństwo w skali globalnej, [w:] Trzepacz P. (red.), Zrównoważony rozwój – wyzwania globalne. Podręcznik dla uczestników studiów doktoranckich, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 213–290.
Google Scholar

Sobczyński M., 2013, Zmiany polityczne, terytorialne i spory graniczne w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 r., [w:] Eberhardt P. (red.), Studia nad geopolityką XX wieku, Prace Geograficzne, 242, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 181–233.
Google Scholar

Szul R., 2003, Wpływ uwarunkowań historycznych na zachowania wyborcze. Refleksje nad geografią wyborczą Polski i Hiszpanii, [w:] Kowalski M. (red.), Przestrzeń wyborcza Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Oddział Akademicki PTG, Warszawa, s. 49–56.
Google Scholar

Tarchov S., 2005, Izmenenie administrativno-territorialnogo delenija Rossii w XIII–XX v.,„Logos”, 1, s. 65–101.
Google Scholar

The path to the self-government, 2014, Nunatsiavut Government: http://www.nunatsiavut.com/government/the-path-to-self-government (13.05.2014).
Google Scholar

Thompson W.R., 1973, The regional subsystem. A conceptual explication and a propositional inventory, „International Studies Quarterly”, 1, s. 89–117.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3013464

Tyszkiewicz J., 2014, Geografia historyczna. Zarys problematyki, DiG, Warszawa.
Google Scholar

Valev L.B., Slavin G.M. (red.), 1978, Sovetskij Sojuz i bor’ba narodov Central’noj i Jugo-vostočnoj Evropy za svobodu i nezavisimost’ 1941–1945 gg., Nauka, Moskva.
Google Scholar

Warnke M., 1994, Political landscape. The art history of nature, Reaktion Books Ltd., London.
Google Scholar

Wróbel P., Wróbel A., 2000, Kanada. Historia państw świata w XX wieku, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
Google Scholar

Zarycki T., 2003, Polska przestrzeń wyborcza w perspektywie modelu centrum-peryferie, [w:] Kowalski M. (red.), Przestrzeń wyborcza Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Oddział Akademicki PTG, Warszawa, s. 57-70.
Google Scholar