Zmiany granic w Afryce na przełomie XX i XXI wieku

Marek Sobczyński

doi:10.18778/2300-0562.04.05

Autor

Marek Sobczyński Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-0562.04.05

Słowa kluczowe:

granice, konflikty, stosunki międzynarodowe, Afryka

Abstrakt

W artykule zaprezentowano zmiany granic w Afryce w ostatniej dekadzie XX w. oraz pierwszym piętnastoleciu XXI w., czyli w okresie wielkich transformacji ustrojowych związanych z zanikiem bipolarnego podziału świata i upadkiem systemu komunistycznego. W Afryce okres ten wiązał się z wyzwoleniem się kilkunastu państw spod radzieckiej dominacji politycznej, odrzuceniem systemu socjalistycznego w ekonomice i powrotem do wolnorynkowej gospodarki kapitalistycznej. Zakwestionowano także zasadę nienaruszalności granic państwowych w Afryce. W omawianym okresie następowały liczne zmiany granic politycznych, przeprowadzane zarówno na drodze pokojowej, przy mediacji organizacji międzynarodowych, jak i na drodze zbrojnej; te jednak nadal nie znajdują akceptacji społeczności międzynarodowej i rzadko kończą się powodzeniem w dłuższej perspektywie.

Bibliografia

Africa Border Monitor, 2015: http://www.africabordermonitor.com/ (18.08. 2015).
Google Scholar

Africa South of the Sahara, 2004, Regional surveys of the World, vol. 33, London.
Google Scholar

Alexander W.J.R., 1999, Science, history and the Kasikili Island dispute, „South African Journal of Science”, 95 (8), s. 321–325.
Google Scholar

Alvarado D., 2012, Independent Azawad. Tuaregs, jihadists, and uncertain future of Mali, Barcelona.
Google Scholar

American dad stakes claim to African kingdom of ‘North Sudan’ so his daughter can become a princess, 2014, „The Independent”, 14.07.: http://www.independent.co.uk/news/world/americas/ (17.08.2014).
Google Scholar

Amrani I., 2012, Sudan: SAS on Heglig and Abyei, „The Arabist”: http://arabist.net/blog/2012/4/30/sudan-sas-on-heglig-abyei.html (26.08. 015).
Google Scholar

Arab League calls on Eritrea pull out of Djiboutian border areas, 2008, KUNA Kuwait News Agency, June 12: http://www.kuna.net.kw/ArticleDetails.aspx?id=1916310&language=en (16.08.2015).
Google Scholar

Awdal “Republic”: declaration of independence, (Somalia), 2007, African Studies Center, University of Pennsylvania: http://www.africa.upenn.edu/Hornet/awdal.html (14.08.2015).
Google Scholar

Bah T.M., 2012, Addressing Côte d’Ivoire’s deeper crisis, Washington.
Google Scholar

Bakassi, 2015, Wikipedia: https://pt.wikipedia.org/wiki/Bakassi (26.08.2015).
Google Scholar

Baye F.M., 2010, Implications of the Bakassi conflict resolution for Cameroon, „African Journal of Conflict Resolution”, 10 (1), s. 9–34.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4314/ajcr.v10i1.59305

Boniface P., 2001, Atlas wojen XX wieku. Konflikty współczesne i w przyszłości, Warszawa.
Google Scholar

Border war with Ethiopia, 2015, Global security. Military: http://www.globalsecurity.org/military/world/war/eritrea.htm (27.08.2015).
Google Scholar

Bourkina Faso and Niger exchange 18 towns to settle border dispute, 2015, „The Guardian”, 8.05.: http://www.theguardian.com/world/2015/may/08/ (18.08.2015).
Google Scholar

Brody H., 2011, Gaddafi and the Tuareg, the “Lords of the desert”, Open Democracy: http://www.opendemocracy.net/hugh-brody/ (17.08.2015).
Google Scholar

Calvocoressi P., 2002, Polityka międzynarodowa 1945–2000, Warszawa.
Google Scholar

Centanni E., 2013, Niger and Burkina Faso resolve territorial dispute, Political Geog raphy Now, Updates of the changing of world map: http://www.polgeonow.com/2013/04/niger-burkina-faso-disputed-territory.html (26.08.2015).
Google Scholar

Coleman S., 2002, Mad for Marc, „World Press Review”, 49 (4): http://www.worldpress.org/africa/0402madagascar.htm (16.08.2015).
Google Scholar

Czarnecki M., 2015, Sudańskie jądro ciemności, „Gazeta Wyborcza”, 199, 27.08, s. 8.
Google Scholar

Déclaration d’Indépendance ee l'Azawad, 2012, Mouvement National de libération de l‘Azawad: http://www.mnlamov.net/component/content/article/169-declaration-dindepen-dance-de-lazawad.html (26.08.2015)
Google Scholar

Djiboutian-Eritrean border conflict, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Djiboutian%E2%80%93Eritrean_border_conflict (27.08. 2015).
Google Scholar

Domański P., 1999, Dżibuti, [w:] Mantel-Niećko J., Ząbek M. (red.), Róg Afryki. Histo ria państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 333–363.
Google Scholar

Elmi A., 2015, Decentralized unitary system: a possible middle-ground model for Somalia, Doha.
Google Scholar

Eritrean-Ethiopian war, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Eritrean%E2%80%93Ethiopian_War (27.08.2015).
Google Scholar

Federal gov’t, leaders sign new agreement to form Hiiraan and Middle Shabelle State, 2015, Hiiraannet.com.: http://www.hiiraannet.com/ (14.05.2015).
Google Scholar

First Ivorian civil war, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/First_Ivorian_Civil_War (26.08.2015).
Google Scholar

Fisher M., 2012, The dividing of a continent: Africa’s separatist problem, „The Atlantic”, 10.10.: http://www.theatlantic.com/international/archive/2012/09 (18.08. 2015).
Google Scholar

Francis D.J., 2013, The regional impact of the armed conflict and French intervention in Mali: http://www.peacebuilding.no/var/ezflow_site/storage/original/application/f18726c3338e39049bd4d554d4a22c36.pdf (26.08.2015).
Google Scholar

Hanlon J., Waterhouse R., 1995, Renamo held 23% of land (1995), „Mozambique Peace Process Bulletin”, 14, s. 6.
Google Scholar

Hartleb-Wroczyńska D., 1999, Powstanie państwa erytrejskiego, [w:] Mantel-Niećko J., Ząbek M. (red.), Róg Afryki. Historia państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 235–284.
Google Scholar

Hirad A., 2013, Jubaland State of Somalia: a model state to Somalia, Wardheer News, May 19: http://cdn.wardheernews.com/wp-content/uploads/2013/05/ (25.08.2015).
Google Scholar

Hoehne M.V., 2007, Puntland and Somaliland clashing in Northern Somalia: who cuts the gordian knot?, Horn of Africa, Social Science Research Council: http://hornofafrica.ssrc.org/Hoehne/printable.html (13.08.2015).
Google Scholar

Hoehne M.V., 2015, Between Somaliland and Puntland. Marginalization, militarization and conflict political visions, Contested borderlands, London: http://www.riftvalley.net/download/file/fid/3719 (25.08.2015).
Google Scholar

Huntington S., 1993, Clash of civilizations, „Foreign Affairs”, Summer, s. 22–49.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/20045621

Keita K., Henk D., 1998, Conflict and conflict resolution in the Sahel: the Tuareg insurgency in Mali, Washington.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21236/ADA349121

Kirwin M., 2006, The security dilemma and conflict in the Cote d’Ivoire, „Nordic Journal of African Studies”, 15 (1), s. 42–52.
Google Scholar

Konarski M., 2004, Geneza i przebieg konfliktu na Wybrzeżu Kości Słoniowej, Portal Spraw Zagranicznych. Opinie: http://www.psz.pl/124-polityka/ (16.08.2015).
Google Scholar

Kurcz M., 2008, Sudańska mozaika. Sytuacja etniczna w wioskach nad Nilem między III a IV kataraktą, „Sprawy Narodowościowe”, 32, s. 135–148.
Google Scholar

Les Imazighen Touaregs déclarent la naissance de la Republique Amazighe Tumoujgha, 2009, Amazigh World: http://www.amazighworld.org/human_rights/index_show.php?id=1146 (26.08.2015).
Google Scholar

Libya violence: Islamic State attack ‘kills 40’ in al-Qubbah, 2015, BBC News, February 20: http://www.bbc.com/news/world-africa-31549280 (1.08.2015).
Google Scholar

Łykowska L., 1999, Etiopia od lipca 1991 do 1998 roku, [w:] Mantel-Niećko J., Ząbek M.(red.), Róg Afryki. Historia państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 203–234.
Google Scholar

Madagascar: Govt denies witch hunt for pro-Ratsiraka supporters, 2003, IRIN Humani tarian news and analysis: http://www.irinnews.org/report/42305/ (16.05.2015).
Google Scholar

Malaquias A., 2000, Ethnicity and conflict in Angola: prospects for reconciliation, [w:] Angola’s war economy, Pretoria, s. 95–113.
Google Scholar

Mantel-Niećko J., 1999, Etiopia od początku dziejów do 1991 roku, [w:] Mantel-Niećko J., Ząbek M. (red.), Róg Afryki. Historia państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 183–201.
Google Scholar

Mareeg State, 2015, Wikipedia Insaykalobeedhiya Xorta ah: https://so.wikipedia.org/wiki/Mareeg_State (14.08.2015).
Google Scholar

Massey S., Baker B., 2009, Comoros: external involvement in a small island state, Programme Paper, July, AFP 2009/1, London.
Google Scholar

Mesfin B., 2008, The Eritrea-Djibouti border dispute, Situation Report, September 15, Pretoria.
Google Scholar

Morland A., 2014, Analysis: the state of state-building in Somalia, IRIN Humanitarian news and analysis: http://www.irinnews.org/report/100745/ (14.05.2015).
Google Scholar

Mungai Ch., 2015, Africa’s borders split over 177 ethnic groups, and their ‘real’ lines aren’t where you think, „Mail and Guardian Africa”, 13.01.: http://mgafrica.com/article/ (17.08.2015).
Google Scholar

Namibia. Facts and figures, 1991, Windhoek.
Google Scholar

Nigeria hands Bakassi to Cameroon, 2006, BBC News, 14.08.: http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/4789647.stm (17.08.2015).
Google Scholar

Olivier de Sardan J.-P., 2013, The „Tuareg question” in Mali today, „Cahiers du Mapin duzi”, 3 (1), s. 28–41: www.bu.edu/wara/.../mali-the-Tuareg-question.pd (26.08.2015).
Google Scholar

Omoigui N., 2007, The Bakassi story, Postwatch.com the undiluted truth: http://www.postwatchmagazine.com/2007/10/the-bakassi-sto.html (26.08.2015).
Google Scholar

Orłowska I., 1999, Historia Somalii do 1991 r., [w:] Mantel-Niećko J., Ząbek M. (red.), Róg Afryki. Historia państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 285–308.
Google Scholar

Owgang T., 2011, The root causes of the conflict in Ivory Coast, Africa Portal: https://www.africaportal.org/dspace/articles/ (16.08.2015).
Google Scholar

Peace agreements: Eritrea-Ethiopia, 2000, Washington: http://www.usip.org/publications/peace-agreements-eritrea-ethiopia (25.08. 2015).
Google Scholar

Podeszwa G., 1999, Historia Somalii po upadku rządu Siada Barre, [w:] Mantel--Niećko J., Ząbek M. (red.), Róg Afryki. Historia państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 309–331.
Google Scholar

Polity IV Country Report: Djibouti, 2010, Vienna, VA: www.systemicpeace.org/polity (16.08.2015).
Google Scholar

Puntland. Fact and figures, 2003, Garoowe.
Google Scholar

Saleh Bali M., 1996, Somaliland: an introduction, „Hargejsa Somaliland Alternative Press”, 3 (Winter 1996/1997), Somaliland CyberSpace: http://www.mbali.info/bali04.htm (12.08.2015).
Google Scholar

Santos S.E., 2003, The Tuareg: place and people in self-determination. A politico-economic analysis, Bloomington.
Google Scholar

Seibert G., 2003, The vagaries of violence and power in post-colonial Mozambique, [w:] Abbink Gerrit J., Brujin M. de, Walraven K. van (red.), Rethinking resistance: revolt and violence in African history, African dynamic, Leiden, s. 253–276.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/9789047401629_013

Sobczyński M., 2003, Borderlands in Africa as an asylum for war and political refugees [w:] Heffner K., Sobczyński M. (red.), The role of ethnic minorities in border regions, vol. 2: Selected problems of ethnic and religious minorities, Region and Regionalism, No. 6, Łódź–Opole, s. 143–154.
Google Scholar

Sobczyński M., 2006, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń.
Google Scholar

Sobczyński M., 2012, Pokój i bezpieczeństwo w skali globalnej, [w:] Trzepacz P. (red.), Zrównoważony rozwój – wyzwania globalne. Podręcznik dla uczestników studiów doktoranckich, Kraków, s. 213–290.
Google Scholar

Somali civil war, 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Somali_Civil_War (18.08.2015).
Google Scholar

Somalia report, 2015: http://www.somaliareport.com/ (18.08.2015).
Google Scholar

Somalia: al-Shabaab – it will be a long war, 2014, „Policy Briefing. Africa Briefing”, 99, 26.06, International Crisis Group Working to Prevent Conflict Worldwide: http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/africa/horn-of-africa/somalia/b099-somalia-al-shabaab-it-will-be-a-long-war.pdf (25.08.2015).
Google Scholar

Somalia: Puntland’s punted polls, 2013, „Africa Briefing”, 97, International Crisis Group Working to Prevent Conflict Worldwide: http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/africa/horn-of-africa/somalia/b097-somalia-puntlands-punted-polls.pdf (25.08.2015).
Google Scholar

South Sudan: a civil war by any other name, 2014, „Africa Report”, 217, April 10, International Crisis Group Working to Prevent Conflict Worldwide: http://www.crisisgroup.org/en/regions/africa/horn-of-africa/south-sudan/217-south-sudan-a-civil-war-by-any-other-name.aspx. (25.08.2015).
Google Scholar

Stankiewicz W., 2005, Wielopłaszczyznowość konfliktu w Sudanie i perspektywy jego rozwiązania, „Sprawy Narodowościowe”, 26, s. 97–114.
Google Scholar

Sudan and South Sudan’s top 8 border disputes, 2012, Political Geography Now, Updates of the changing of world map: http://www.polgeonow.com/2012/05/feature-sudan-south-sudan-border_26.html (26.08.2015).
Google Scholar

Sudan’s spreading conflict (I): War in South Kordofan, 2013, „Africa Report”, 198, International Crisis Group Working to Prevent Conflict Worldwide: http://www.crisisgroup.org/en/regions/africa/horn-of-africa/sudan/ (17.08.2015).
Google Scholar

Sudan’s spreading conflict (II): War in Blue Nil, 2013, „Africa Report”, 204, Interna tional Crisis Group Working to Prevent Conflict Worldwide: http://www.crisisgroup.org/en/regions/africa/horn-of-africa/sudan/ (17.08.2015).
Google Scholar

Sudan’s spreading conflict (III): The limits of Darfur’s peace process, 2014, „Africa Report”, 211, International Crisis Group Working to Prevent Conflict Worldwide: http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/africa/horn-of-africa/sudan/211-sudan-s-spreading-conflict-iii-the-limits-of-darfur-s-peace-process.pdf (17.08.2015)
Google Scholar

Tarlebbea N.K., Baroni S., 2010, The Cameroon and Nigeria negotiation process over the contested oil rich Bakassi Peninsula, „Journal of Alternative Perspectives in the Social Sciences”, 2 (1), s. 198–210.
Google Scholar

The declaration of Adal State, 2009, Lughya.com: http://www.lughaya.com/archives/4612 (14.08.2015).
Google Scholar

The history of Walvis Bay, 2005, Walvis Bay Online, City Council: http://www.walvisbaycc.org.na/?page_id=56 (12.08.2015)
Google Scholar

The military dynamics of South Sudan’s civil war, 2014, Enough Forum: http://www.enoughproject.org/files/Military_Dynamics_of_South_Sudan_Civil_War-_Enough_Forum_-_July2014.pdf (26.08.2015).
Google Scholar

The political situation in Somalia as of October 2014, 2015, Reddit Mapporn: https://www.reddit.com/r/MapPorn/comments/30iz8e/the_political_situation_in_somalia_as_of_october/ (18.08.2015).
Google Scholar

Thu T.Q., 2004, The crisis in Darfur: an analysis of its origins and storylines, Alexandria.
Google Scholar

Toboła M., 2012, Konflikt między Sudanem a Sudanem Południowym, Biuletyn Opinie Fundacji Aleksandra Kwaśniewskiego Amicus Europae, nr 10, 17.05., Warszawa.
Google Scholar

Traditional governance in Somalia. South Central Somalia, 2005, Brief report for the World Bank, Draft report, World Bank, March 28, Washington.
Google Scholar

Transfer of Walvis Bay to Namibia Act, 1993, 1994, State President's Office no. 203 of 1993: http://www.saflii.org/za/legis/num_act/towbtna1993313 (12.08.2015).
Google Scholar

Tymowski M., 1979, Historia Mali, Wrocław.
Google Scholar

Walther O., 2015, Benin-Niger: the Niger-Mekrou rivers and the Lété island, [w:] Brunet-Jailly E. (red.), Border disputes: a global encyclopaedia, ABC-CLIO, Santa Barbara, s. 694–704.
Google Scholar

War in Somalia (2006–2009), 2015, Wikipedia: https://en.wikipedia.org (18.08.2015).
Google Scholar

Warner J., 2010, Archipelagoes, decolonization and state power, „International Affairs Journal”, 5, Winter, s. 39–44.
Google Scholar

Warsame I.H., 2002, Puntland press release on the establishment of Southwest State of Somalia, Somalia Watch, Galkayo: http://www.somaliawatch.org/archivemar02/020403101.htm (12.08.2015).
Google Scholar

Wiatrowski P., 1999, Sudan pod rządami fundamentalistów (1989–1995), [w:] Mantel-Niećko J., Ząbek M. (red.), Róg Afryki. Historia państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 155–182.
Google Scholar

Williams P.D., 2013, AMISOM in transition: the future of the African Union Mission in Somalia, Rift Valley Institute Briefing Paper, 13.02.: https://elliott.gwu.edu/sites/elliott.gwu.edu/files/downloads/research/williamsp-rvi-amisom-0213.pdf (25.08.2015).
Google Scholar

Ząbek M., 1999, Historia Sudanu do 1989 roku, [w:] Mantel-Niećko J., Ząbek M. (red.), Róg Afryki. Historia państw świata w XX wieku, Warszawa, s. 107–154.
Google Scholar