Possessive Adjectives Formed from Personal Names in Polish Translations of the New Testament

Rafał Zarębski

doi:10.18778/2084-140X.03.14

Authors

Rafał Zarębski Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Katedra Historii Języka Polskiego

DOI:

https://doi.org/10.18778/2084-140X.03.14

Abstract

The study focused on possessive adjectives derived by means of the suffixes -ow(y), -in, -sk- formed from proper personal names in old and contemporary translations of the New Testament. Adjectival derivatives have been excerpted from 15 full and 6 incomplete translations of the New Testament, which date back to the 16th, 17th and 20th century. These translations differ in methods of translation (loose and word-for-word; philological, interlinear, ecumenical, dynamic and artistic) and its basis (Greek original or Latin Vulgate). The comparative analysis of old and contemporary translations shows that possessive adjectives, though used frequently in former times, are now going out of use and the substantival genitival attribute is taking their place. This phenomenon is reflected in processes linked with the development of the Polish language. Moreover, tracking the use of the type of adjectives analysed can be used to distinguish various methods of translation. The use of possessive adjectives in contemporary texts suggests respect for the tradition of translation, whereas the failure to use them – the modernization of Polish.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego, Warszawa 1984.
Google Scholar

Friedelowna T., Biblijna onomastyka w staro-cerkiewno-słowiańskim Psałterzu synajskim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” 40(246), 1993, p. 3–25 (17–19).
Google Scholar

Szlifersztejnowa S., Przymiotniki dzierżawcze w języku polskim, Wrocław 1960.
Google Scholar

Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1981.
Google Scholar

Kleszczowa K., Staropolskie derywaty przymiotnikowe i ich perspektywiczna ewolucja, Katowice 2003.
Google Scholar

Zarębski R., Słownik nazw osobowych w polskich przekładach Nowego Testamentu, Łódź 2005.
Google Scholar

Zarębski R., Nazwy osobowe w polskich przekładach Nowego Testamentu, Łódź 2006.
Google Scholar

Bieńkowska D., Polski styl biblijny, Łódź 2002.
Google Scholar

Biblia to jest Księgi starego i Nowego Przymierza [Księgi Nowego Przymierza Kto pospolicie Nowym Testamentem zową z wielką pracą y pilnym poprawieniem z Greckiego na Polski ięzyk przetłumaczone], trans. S. Budny, Nieśwież 1571–1572, ed. H. Rothe, F. Scholz, repr. Paderborn–München–Wien–Zurich 1994.
Google Scholar

Ewangelia według Świętego Mateusza, trans. R. Brandstaetter, Warszawa 1986.
Google Scholar

Ewangelia według Świętego Marka, trans. R. Brandstaetter, Warszawa 1980.
Google Scholar

Ewangelia według Świętego Łukasza, trans. R. Brandstaetter, Warszawa 1982.
Google Scholar

Pisma Świętego Jana Ewangelisty. Ewangelia. Listy. Apokalipsa, trans. R. Brandstaetter, Warszawa 1978.
Google Scholar

Święty Łukasz Ewangelista, Dzieje Apostolskie, trans. R. Brandstaetter, Warszawa 1984.
Google Scholar

Biblia święta, to jest księgi Starego i Nowego Zakonu właśnie z żydowskiego, greckiego i łacińskiego nowo na język polski z pilnością i wiernie wyłożone..., Brześć Litewski 1563.
Google Scholar

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z językow oryginalnych, ed. coll. (on the initiative of the Benedictines of Tyniec), Poznań 1996.
Google Scholar

Nowy Testament, to jest wszystkie pisma Nowego Przymierza z greckiego języka na rzecz polską wiernie i szczerze przełożone..., trans. M. Czechowic, Raków 1577.
Google Scholar

Nowy Testament. Nowy przekład z języka greckiego na współczesny język polski, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1991.
Google Scholar

Pismo święte Nowego Testamentu. Wstęp, nowy przekład z Wulgaty. Komentarz, trans. E. Dąbrowski, Poznań–Warszawa–Lublin 1958.
Google Scholar

Ewangelie i Dzieje Apostolskie, Wstęp. Nowy przekład z Wulgaty. Komentarz, trans. E. Dąbrowski, Poznań–Warszawa–Lublin 1953.
Google Scholar

Dobra Nowina według Mateusza i Marka, trans. W. Witwicki, Warszawa 1958.
Google Scholar

Ewangelia św. Mateusza. Przekład ekumeniczny, Warszawa 1997.
Google Scholar

Ewangelia św. Marka. Przekład ekumeniczny, Warszawa 1997.
Google Scholar

Ewangelia według św. Łukasza. Przekład ekumeniczny na język współczesny, Warszawa 2000.
Google Scholar

Pismo święte Nowego Testamentu i Psalmy. Przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 2001.
Google Scholar

Biblia święta, to jest księgi Starego i Nowego Przymierza z żydowskiego i greckiego języka na polski pilnie i wiernie przetłumaczone, Gdańsk 1632.
Google Scholar

Harmonia ewangeliczna (15th/16th century), [in:] S. Vrtel-Wierczyński, Wybór tekstów staropolskich, Warszawa 1969.
Google Scholar

Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, trans. R. Popowski, M. Wojciechowski, Warszawa 1993.
Google Scholar

Pismo Święte Nowego Testamentu, trans. S. Kowalski, Warszawa 1978.
Google Scholar

Biblia to jest księgi Starego i Nowego zakonu na polski język z pilnością według łacińskiej Biblii, od Kościoła krześcijańskiego powszechnie przyjętej, nowo wyłożona..., Kraków 1561.
Google Scholar

Apokalipsa, trans. Cz. Miłosz, Kraków 1998.
Google Scholar

Ewangelia według Marka, Apokalipsa, trans. Cz. Miłosz, Lublin 1989.
Google Scholar

Nowy Testament zupełny. Z greckiego języka na polski przełożony i wykładem krotkim objaśniony..., trans. S. Murzynowski, ed. J. Seklucjan, Królewiec Pruski 1553.
Google Scholar

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami, trans. M. Peter (ST), M. Wolniewicz (NT), vol. III, Poznań 1987.
Google Scholar

Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Nowy przekład z języków hebrajskiego i greckiego opracowany przez Komisję przekładu Pisma Świętego, Warszawa 1975.
Google Scholar

Nowy Testament polskim językiem wyłożony według doświadczonego łacińskiego tekstu od Kościoła krześcijańskiego przyjętego..., ed. M. Szarffenberg, Kraków 1556.
Google Scholar

Nowy Testament w przekładzie ks. dr. Jakuba Wujka z roku 1593, trans. J. Wujek, ed. W. Smereka, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków 1966.
Google Scholar

Apokalipsa Św. Jana w przekładzie Tomasza ze Zbrudzewa (1555), ed. I. Kwilecka, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.
Google Scholar

Łoś J., Gramatyka polska, pars 2, Słowotwórstwo, Lwów–Warszawa–Kraków 1925.
Google Scholar

Breza E., Odmiana nazw własnych w Nowym Testamencie Biblii Wujka i Biblii Tysiąclecia, [in:] Biblia a kultura Europy, ed. M. Kamińska, E. Małek, vol. I, Łódź 1992, p. 152–159 (154).
Google Scholar

Malec M., Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków 1994.
Google Scholar

Kossowska M., Biblia w języku polskim, vol. I–II, Poznań 1968–1969.
Google Scholar

Slovnik jazyka staroslověnskeho. Lexicon linguae palaeoslovenicae, ed. J. Kurz, Z. Hauptova, vol. I–IV, Praha 1958–1997.
Google Scholar

Odelain O., Seguineau R., Dictionnaire des noms propres de la Bible, Paris 1978.
Google Scholar