The Experience of Systemic Transformation in Contemporary Biographical Narratives of Older Poles
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8077.15.4.02Keywords:
Systemic Transformation, Biographical Narrative, Older People, Polish Panel Survey POLPANAbstract
The aim of this article is to explore whether—from the subjective perspective of people born before the end of WWII—systemic transformation brought about significant changes in their individual lives, and if yes—what was the meaning of those changes for them. In particular, I examine how experiences related to the events that preceded systemic transformation in Poland or took place during its most intensive stage are reflected in contemporary biographical narratives of 49 persons aged 72 or more, for whom the period of professional activity, in whole or in major part, occurred in the times of the Polish People’s Republic. I perform the analysis in three steps. First, I investigate the place of systemic transformation in the narratives, and consider the reasons why it is relatively often absent or poorly reflected there. Second, I present thematic motifs prevailing in those interviews where references to the systemic change appear. In the third step, I investigate the meaning of experiences connected with transformation for the narrators, the accompanying emotions—some of them still persisting—and ways in which the narrators incorporated those experiences into their biographies. The underlying narratives come from people who were drawn for a nationwide quantitative panel survey many years ago, in 1987, and participated in it for the next 25-30 years.
Downloads
References
Andrejuk, Katarzyna. 2016. “Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Dynamika struktury i sprawczości.” Przegląd Socjologiczny 65(3):157-179.
Google Scholar
Bernhard, Michael and Jan Kubik. 2014. “Roundtable Discord: The Contested Legacy of 1989 in Poland.” Pp. 60-84 in Twenty Years After Communism, edited by M. Bernhard and J. Kubik. New York: Oxford University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199375134.003.0004
Beskid, Lidia (ed.). 1992. Warunki życia i kondycja Polaków na początku zmian systemowych. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Breuer, Lars and Anna Delius. 2017. “1989 in European Vernacular Memory.” East European Politics and Societies 31(3):456-478.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0888325417710078
CBOS (Public Opinion Research Center). 2017. Sens życia – wczoraj i dziś. Komunikat z badań. Warsaw: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
Google Scholar
CBOS (Public Opinion Research Center). 2019a. Czy warto było zmieniać ustrój? Ocena przemian po 1989 roku. Komunikat z badań. Warsaw: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
Google Scholar
CBOS (Public Opinion Research Center). 2019b. Trzydziesta rocznica obrad Okrągłego Stołu. Komunikat z badań. Warsaw: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
Google Scholar
CBOS (Public Opinion Research Center). 2019c. Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. Komunikat z badań. Warsaw: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
Google Scholar
Cichon, Michael, Krzysztof Hagemejer, and Markus Ruck. 1997. “Social Protection and Pension Systems in Central and Eastern Europe.” ILO-CEET Working Paper No. 21. Retrieved September 17, 2019 (https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/1997/97B09_305_engl.pdf).
Google Scholar
Doktór, Kazimierz. 2010. “Transformacja w perspektywie socjologicznej.” Forum Socjologiczne 1:15-29.
Google Scholar
Domecka, Markieta. 2016. “Biographical Experiences of Post-Socialist Transformation in Corporate Business: Doing the Neoliberal Path.” Przegląd Socjologii Jakościowej 12(2):56-77.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.2.04
Domecka, Markieta and Adam Mrozowicki. 2008. “Robotnicy i ludzie biznesu: wzory karier zawodowych a zmiana społeczna w Polsce.” Przegląd Socjologii Jakościowej 4(1):136-155.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.4.1.06
Elder Jr., Glen H. 1994. “Time, Human Agency, and Social Change: Perspectives on the Life Course.” Social Psychology Quarterly 57(1):4-15.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2786971
Filipkowski, Piotr. 2018. “Stocznia – transformacja – historie mówione. Albo o sensotwórczej mocy (gdyńskich) statków.” Rocznik Antropologii Historii: Kulturowa Historia Wiedzy 11. Retrieved September 17, 2019 (http://rah.pth.net.pl/pl/archiwum).
Google Scholar
Filipkowski, Piotr and Danuta Życzyńska-Ciołek. 2019. “From a Case to a Case Study—And Back, or on the Search for Everyman in Biographical Research.” Przegląd Socjologii Jakościowej 15(2):40-57.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.15.2.03
Gibbs, Graham R. 2007. Analyzing Qualitative Data. The Sage Qualitative Research Kit. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Google Scholar
Golczyńska-Grondas, Agnieszka and Małgorzata Potoczna. 2016. “Z klasy robotniczej do pomocy społecznej. Biograficzne doświadczenia dawnych ‘beneficjentów socjalizmu’ w postindustrialnym polskim mieście.” Przegląd Socjologii Jakościowej 12(2):18-34.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.2.02
Gospodarczyk, Hanna and Aleksandra Leyk. 2012. “Prywatyzacja w perspektywie biograficznej. Człowiek zakorzeniony, człowiek plastyczny, człowiek stłamszony.” Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica 41:237-256.
Google Scholar
Jarosz, Maria (ed.). 2005. Wygrani i przegrani polskiej transformacji. Warsaw: Oficyna Naukowa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Google Scholar
Karwacki, Arkadiusz. 2002. “The Culture of Poverty in the Post- State Farm Community.” Eastern European Countryside 8:79-93.
Google Scholar
Kaźmierska, Kaja (ed.). 2016. “Proces transformacji w doświadczeniach biograficznych.” Przegląd Socjologii Jakościowej 12(2):6-16.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.2.01
Kaźmierska, Kaja and Fritz Schütze. 2013. “Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniach nad konstruowaniem obrazu przeszłości w biografii: na przykładzie socjologicznego porównania narracji na temat życia w PRL i NRD.” Przegląd Socjologii Jakościowej 9(4):122-139.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.4.08
Kersten, Krystyna. 2006. “Dyskusja nad historią PRL.” Pp. 152- 161 in Krystyna Kersten. Pisma rozproszone, edited by T. Szarota and D. Libionka. Torun: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Kolasa-Nowak, Agnieszka. 2005. “Polskie studia nad transformacją: kierunki konceptualizacji.” Nauka 4:117-132.
Google Scholar
Kolasa-Nowak, Agnieszka. 2010. Zmiana systemowa w Polsce w interpretacjach socjologicznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Kolasa-Nowak, Agnieszka. 2012. “Transformacja systemowa w interpretacjach polskich socjologów. Tworzenie wiedzy w warunkach zmiany społecznej.” Principia. Pisma koncepcyjne z filozofii i socjologii teoretycznej 56:65-82.
Google Scholar
Kolasa-Nowak, Agnieszka. 2014. “Polish Sociology after Twenty-Five Years of Post-Communist Transformation. An Assessment of Achievements and Overview of Prospects.” Soziologie 43(4):399-425.
Google Scholar
Krzemiński, Ireneusz (ed.). 2010. Wielka transformacja: zmiany ustroju w Polsce po 1989. Warsaw: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Google Scholar
Laczó, Ferenc and Joanna Wawrzyniak. 2017. “Memories of 1989 in Europe between Hope, Dismay, and Neglect.” East European Politics and Societies 31(3):431-438.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0888325417698741
Mach, Bogdan W. 2003. Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka: społeczne losy osiemnastolatków z roku 1989. Warsaw: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Mach, Bogdan W. 2005. Transformacja systemu a trajektorie życiowe młodych pokoleń. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Mach, Bogdan W. 2018. Zbliżając się do 40-tki: Społeczno-ekonomiczne trajektorie i polityczne biografie osiemnastolatków z roku 1989: kolekcja wywiadów. Warsaw: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Mikołajewska-Zając, Karolina and Joanna Wawrzyniak. 2016. “Nostalgia jako narzędzie krytyki transformacji. Mit dobrego właściciela w opowieściach pracowników fabrycznych.” Przegląd Socjologii Jakościowej 12(2):36-54.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.2.03
Mikołejko, Zbigniew. 2019. “Dzika wolność.” Newsweek. Wydanie specjalne: Wywiady 3:28-31.
Google Scholar
Mrozowicki, Adam. 2011. Coping with Social Change: Life Strategies of Workers in Poland’s New Capitalism. Leuven: Leuven University Press.
Google Scholar
Palska, Hanna. 2002. Bieda i dostatek: o nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Piotrowski, Andrzej. 2016a. “Zakorzenienie w historii (teorii) – zakorzenienie w milieu: analiza dwu odmian narracji.” Pp. 239-259 in Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniuprocesów społecznych, edited by R. Dopierała and K. Waniek. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-218-8.17
Piotrowski, Andrzej. 2016b. “Wprowadzenie do projektu Biografia a tożsamość narodowa.” Pp. 43-52 in Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych, edited by R. Dopierała and K. Waniek. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-218-8.03
Pisz, Zdzisław. 2000. “Doświadczenia społeczne w procesie transformacji systemowej w Polsce w latach dziewięćdziesiątych.” Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje 2:101-119.
Google Scholar
Rek-Woźniak, Magdalena. 2016. Młodzi dorośli. Wzory ruchliwości społecznej w okresie transformacji systemowej. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7969-984-1
Schütze, Fritz. 1983. “Biographieforschung und narratives Interview.” Neue Praxis 13(3):283-293.
Google Scholar
Schütze, Fritz. 2016. “Biography Analysis on the Empirical Base of Autobiographical Narratives: How to Analyze Autobiographical Narrative Interviews.” Pp. 75-116 in Sozialwissenschaftliche Prozessanalyse: Grundlagen Der Qualitativen Sozialforschung, edited by H. H. Krüger and W. Fiedler. Opladen, Berlin, Toronto: Verlag Barbara Budrich.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvdf09cn.7
Slomczynski, Kazimierz M. ed. 2000. Social Patterns of Being Political: The Initial Phase of the Post-Communist Transition in Poland. Warsaw: IFiS Publishers.
Google Scholar
Slomczynski, Kazimierz M. (ed.). 2002. Social Structure: Changes and Linkages: The Advanced Phase of the Post-Communist Transition in Poland. Warsaw: IFiS Publishers.
Google Scholar
Slomczynski, Kazimierz M. and Sandra T. Marquart-Pyatt (eds.). 2007. Continuity and Change in Social Life: Structural and Psychological Adjustment in Poland. Warsaw: IFiS Publishers.
Google Scholar
Słomczyński, Kazimierz M., Irina Tomescu-Dubrow, and Joshua Kjerulf Dubrow. 2015. “Changes in Social Structure, Class, and Stratification: The Polish Panel Survey (POLPAN).” ASK: Research & Methods 24(1):19-37.
Google Scholar
Strauss, Anselm L. 1959. Mirrors and Masks: The Search for Identity. Glencoe, IL: The Free Press.
Google Scholar
Synak, Brunon. 2000. “Pozycja społeczna ludzi starszych w warunkach zmian ustrojowych i cywilizacyjno-kulturowych.” Pp. 7-15 in Ludzie starzy w warunkach transformacji ustrojowej, edited by B. Synak. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Sztompka, Piotr. 2000. Trauma wielkiej zmiany: Społeczne koszty transformacji. Warsaw: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Google Scholar
Świda-Ziemba, Hanna. 2003. Urwany lot. Pokolenie inteligenckiej młodzieży powojennej w świetle listów i pamiętników z lat 1945– 1948. Cracow: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Tarkowska, Elżbieta (ed.). 2000. Zrozumieć biednego: o dawnej i obecnej biedzie w Polsce. Warsaw: „Typografika”.
Google Scholar
Tarkowska, Elżbieta (ed.). 2007. Ubóstwo i wykluczenie społeczne młodzieży: raport z badań. Warsaw: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Google Scholar
Tarkowska, Elżbieta and Katarzyna Korzeniewska. 2002. Młodzież z byłych PGR-ów: raport z badań. Warsaw: Instytut Spraw Publicznych.
Google Scholar
Tarkowska, Elżbieta and Joanna Sikorska. 1995. “Social History of Poverty: Polish Experiences and Research Perspectives.” In The Social History of Poverty in Central Europe, edited by J. Szalai. Budapest: Max Weber Foundation.
Google Scholar
Tarkowska, Elżbieta, Wielisława Warzywoda-Kruszyńska, and Kazimiera Wódz (eds.). 2003. Biedni o sobie i swoim życiu. Katowice, Warsaw: Śląsk.
Google Scholar
Warzywoda-Kruszyńska, Wielisława (ed.). 1998. Żyć i pracować w enklawach biedy (klimaty łódzkie). Lodz: Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Wysmułek, Ilona and Jakub Wysmułek. 2016. “Ślady historycznego doświadczenia w wyborach życiowych współczesnych Polaków.” Pp. 212-232 in Przemiany kulturowe we współczesnej Polsce. Ramy, właściwości, epizody, edited by J. Kurczewska with cooperation of M. Karkowska. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Ziomek, Agnieszka. 1999. “Skutki procesu polskiej transformacji w grupie ludzi starszych (zarys problematyki).” Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 61(1):57-65.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.