Publishing Houses of Polish Books for Children and Young People under Prussian Rule in the 19th Century
DOI:
https://doi.org/10.18778/0860-7435.20.01Keywords:
wydawcy, edytorstwo, polska literatura dla dzieci i młodzieży, zabór pruski, XIX wiekAbstract
The aim of this article is to present printing firms of Polish books published in the Prussian partitioning zone which have been addressed to young readers, and determinate what and how many of these books were made available to juvenile. The article is composed of three parts. The first part, that includes a presentation of the publishing milieu in Poznań and Wrocław, discusses the quantitative and qualitative structure of the relevant publishing production in these main printing centres. The second part concerns Polish books for children published in the provincial town-based firms in the other parts of Prussian occupying zone. The third part deals with describing the history of the publishing houses in emigration centres (Leipzig, Dresden) as well as children’s literature published there. Despite the restrictive censorship, bitter repression and enforced Germanization, the nineteenth century editors of Polish books and periodicals undertook the effort of raising the level of juvenile’s education and maintain the national consciousness among the young Poles living in the region under Prussian rule.
Downloads
References
Andrzejewski, S. (1988). Drukarnia Deckera i Kompanii w Poznaniu w latach 1784–1819. Studia o Książce, 17, 329–353.
Google Scholar
Babnis, M. (1989). Książka polska w Gdańsku w okresie zaboru pruskiego 1793–1919. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Batorowska, H. (1992). Jan Nepomucen Bobrowicz, polski wydawca i księgarz w Saksonii w czasach Wielkiej Emigracji. Kraków: Wydaw. Naukowe WSP.
Google Scholar
Bieńkowska, B. (2005). Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa: Wydaw. Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. Heleny Radlińskiej.
Google Scholar
Boczar, E. (2010). Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX. Warszawa: Wydaw. Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323518389
Boczar, E. (2014). Dziewiętnastowieczni wydawcy polskich książek dla dzieci i młodzieży w zaborze rosyjskim. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, 18, 53–70.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0860-7435.18.03
Chocieszyński, A. (1933). Z dziejów księgarstwa wielkopolskiego. Przegląd Księgarski, 19, 192–197.
Google Scholar
Czerniakowska, E. (2010). Bernard Zygmunt Milski (1856–1926). Zasłużony dziennikarz, wydawca i działacz społeczny w Wielkopolsce, na Pomorzu i Mazurach. Pruszcz Gdański: Wydaw. Jasne.
Google Scholar
Dedecius, K. (1973). Polacy i Niemcy. Posłannictwo książek. Kraków: Wydaw. Literackie.
Google Scholar
Dippel, S. (1976). O księgarzach, którzy przeminęli. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Dunin, J. (1991). Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Fiszer, L. (1959). Wspomnienia starego księgarza. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.
Google Scholar
Foć, M. & Romanowska, M. (1996). Jan Konstanty Żupański. Życie i dzieło. Poznań: Antykwariat Naukowy im. Jana Konstantego Żupańskiego.
Google Scholar
Gondek, E. (2001). Rynek książki na Śląsku pod panowaniem pruskim w XIX wieku. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Google Scholar
Gospodarek, J. (1968). Walka o kulturę narodową ludu na Śląsku (1815–1863). Wrocław: Państwowe Wydaw. Naukowe. Oddział Wrocławski.
Google Scholar
Günther i Lange. Wielkopolskie oficyny wydawnicze. Katalog wystawy. (2006). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Google Scholar
Jazdon, A. (1984). Działalność wydawnicza Walentego Macieja Stefańskiego. Studia o Książce, 14, 81–129.
Google Scholar
Jazdon, A. (1985). Walenty Maciej Stefański jako redaktor, wydawca i drukarz prasy poznańskiej. Studia o Książce, 15, 211–240.
Google Scholar
Jazdon, A. (2012). Wydawcy poznańscy 1815–1914. Kształtowanie środowiska i repertuaru wydawniczego. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM.
Google Scholar
Kandulska, I. (1977). Mieczysław Leitgeber – poznański księgarz, wydawca i działacz oświatowy. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 13, 83–114.
Google Scholar
Kandulska, I. (1980). Działalność Jarosława Leitgebera – drukarza, księgarza, wydawcy i pisarza ludowego w latach 1873–1914. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 15, 107–136.
Google Scholar
Kozłowski, J. (2004). Wielkopolska pod zaborem pruskim w latach 1815–1918. Poznań: Wydaw. Poznańskie.
Google Scholar
Leitgeber, J. (1927). Sześćdziesięciolecie pracy zawodowej oraz istnienia księgarni pod firmą J. Leitgeber i Sp. w Poznaniu. Warszawa: Red. „Przeglądu Księgarskiego”.
Google Scholar
Łapeta–Golachowska, B. (1998). Książka popularnonaukowa dla dzieci i młodzieży do roku 1918. W: K. Heska–Kwaśniewicz, I. Socha (red.), Książka dla dziecka – dziś – jutro (s. 126–147). Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Majkowski, H. (1933). Władysław Simon. Przyczynek do życia i dzieła zapomnianego nazarecisty wielkopolskiego. Polska Gazeta Introligatorska, 6, 136–137, 151–153, 168–169.
Google Scholar
Mańkowski, A. (1906). Dzieje drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Prusiech Zachodnich wraz ze szczegółową bibliografią druków polskich zachodnio–pruskich. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 13, 260–299.
Google Scholar
Mańkowski, A. (1911). Dzieje drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Prusiech Zachodnich wraz ze szczegółową bibliografią druków polskich zachodnio–pruskich. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 18, 79-152.
Google Scholar
Mańkowski, A. (1922). Ruch wydawniczy polski w Grudziądzu 1829–1873. Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 5, 197–202.
Google Scholar
Mańkowski, A. (1924). Z porozbiorowych dziejów drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Toruniu. Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 6, 97–104.
Google Scholar
Mendykowa, A. (1980). Kornowie. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar
Mierzwa, I. (1976). Działalność wydawnicza Karola Miarki młodszego. Opole: Instytut Śląski.
Google Scholar
Mikulski, K. (red.) (1998). Toruński Słownik Biograficzny. T. 1. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia; Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Motty, M. (1957). Przechadzki po mieście. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Ogrodziński, W. (1965). Dzieje piśmiennictwa śląskiego. Katowice: „Śląsk”.
Google Scholar
Olesiński, J. (1980). I nie ustali w walce… Warszawa: „Nasza Księgarnia”.
Google Scholar
Piechowiak, A. (1966). Jędrzej Moraczewski jako księgarz i wydawca. Roczniki Biblioteczne, 10, 141–182.
Google Scholar
Pieścikowski, E. (1959). Józef Chociszewski. W: W. Jakóbczyk (red.), Wybitni Wielkopolanie XIX wieku (s. 357–378). Poznań: Wydaw. Poznańskie.
Google Scholar
Pietrykowski, T. (1929). Walenty Fiałek, senjor bibljofilów pomorskich. Toruń: Tow. Bibljofilów im. Lelewela.
Google Scholar
Piróg, I. (1983). Książka popularnonaukowa dla dzieci i młodzieży na ziemiach polskich w latach 1830–1863. Studia o Książce, 13, 77–110.
Google Scholar
Prus, K. (1992). Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy. Mikołów: staraniem Parafii Św. Wojciecha.
Google Scholar
Przybylski, T. (1979). Bobrowicz Jan Nepomucen. W: E. Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM. T. 1 (s. 343). Kraków: Polskie Wydaw. Muzyczne.
Google Scholar
Rajch, M. (2004). Cenzura pruska w Wielkopolsce w latach 1848–1918. Poznań: Wydaw. Poznańskie.
Google Scholar
Rotterowa, M. (1956). Księgarnia i wydawnictwo Zygmunta Schlettera we Wrocławiu 1833–1855. Wrocław: Państwowe Wydaw. Naukowe.
Google Scholar
Skotnicka, G. (1974). Pozytywistyczne powieści z dziejów narodu dla dzieci i młodzieży. Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Słodkowska, E. (1982). Wybrane problemy ruchu wydawniczego pod zaborami. Studia o Książce, 12, 33–46.
Google Scholar
Sobkowiak, W. (1937). Józef Chociszewski 1837-1914. Gniezno: [b. w.].
Google Scholar
Socha, I. (2001). „Przykładne, użyteczne i zabawne”. O polskich książkach dla młodego odbiorcy na Śląsku w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Trzeciakowski, L. (1973). Pod pruskim zaborem: 1850–1918. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Urbaniak, E. (2013). Gnieźnieńska oficyna wydawnicza Jana Bernarda Langego. Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Google Scholar
Zarzycka, M. (1976). Dzieje drukarni Józefa Ignacego Kraszewskiego. Studia o Książce, 6, 81–99.
Google Scholar
Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego z okresu zaboru pruskiego. Szkice biograficzne. (1979). Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
