Marynarka Wojenna jako narzędzie wojny w realiach społeczno-ekonomicznych i militarnych RP w dwudziestoleciu międzywojennym
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.113.09Słowa kluczowe:
marynarka wojenna, polityka morska, obronność, korytarz pomorski, stosunki polsko-niemieckieAbstrakt
Powołanie do życia morskiej siły zbrojnej było jednym z warunków niepodległego bytu Rzeczypospolitej, która 10 lutego 1920 r. dała świadectwo trwałej więzi z morzem. Rację mieli ci, którzy podkreślali, że stanęła Polska nad pustym brzegiem morza ze świadomością potrzeby ogromnego wysiłku społecznego i ekonomicznego, by w dziedzinie morskiej odrobić wiekowe zaniedbania. Flota wojenna, co należy mocno podkreślić, nie brała się z listopadowego dekretu, tylko z realnego wysiłku państwa, które aspirowało do odgrywania poważnej roli politycznej w tej części Europy. Z tego między innymi powodu kreślono odważne plany budowy floty wojennej, nie bacząc na to, że ich wykonanie było ponad możliwości kraju, w którym każda dziedzina życia społecznego i ekonomicznego stawała się osobliwym wyzwaniem. W dwudziestoleciu międzywojennym dokonał się znaczący postęp w sprawach morskich, również tych związanych bezpośrednio z obronnością. Nie był on jednak adekwatny do skali zagrożeń, co miało swoje poważne reperkusje we wrześniu 1939 r.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum gen. Sikorskiego [AIPiMS]: sygn. MAR. A.II.2/2; MAR. A.II.2/3; MAR. A.I/18
Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [CAW WBH]: Gabinet Ministerstwa Spraw Wojskowych, sygn. I.300.1.38
Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [CAW WBH]: Kierownictwo Marynarki Wojennej [KMW], sygn. I.300.21.42; I.300.21.125; I.300.21.425
Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [CAW WBH]: Oddział I Naczelnego Dowództwa WP, sygn. 301.7.46
Google Scholar
Wojskowy Instytut Historyczny: Borysiewicz T., Moja służba w dywizjonie trałowców, sygn. I/3/7
Google Scholar
Burhardt M., Admirał i lejtnanci, Cap Frio, 30 IX 1929 (mps w posiadaniu autora).
Google Scholar
Burhardt M., Na manowcach polskiej ideologii, Teneryfa, 22 IX 1929 (mps w posiadaniu autora).
Google Scholar
Brzoza J. (Bohdan Skaradziński), Polski rok 1919, Warszawa 1987.
Google Scholar
Chwalba A., 1919. Pierwszy rok niepodległości, Kraków 2019.
Google Scholar
Dmowski R., Polityka polska i odbudowanie państwa, wstęp N. Tomczyk, Wrocław 2009.
Google Scholar
Dopierała B., Wokół polityki morskiej Drugiej Rzeczypospolitej, Poznań 1978.
Google Scholar
Drzewiecki A., Polska Marynarka Wojenna od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej. Studium bezpieczeństwa morskiego państwa, Gdynia–Oświęcim 2016.
Google Scholar
Dyskant J. W., Polska Marynarka Wojenna w 1939 r., cz. 1 (W przededniu wojny), Gdańsk 2000.
Google Scholar
Faryna-Paszkiewicz H., Co każdy Polak o morzu wiedzieć powinien? O różnych środkach propagandy morza w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej państwa nad morzem 1918–1939, red. D. Konstantynów, M. Omilanowska, Gdańsk 2012, s. 18–29.
Google Scholar
Filipowicz M., Ludzie, stocznie i okręty, Gdańsk 1985.
Google Scholar
Ginsbert J., Czy stać nas na flotę wojenną, „Morze” 1934, nr 5, s. 4.
Google Scholar
Ginsbert J., Danina na flotę wojenną, jako podstawa jej rozbudowy, „Morze” 1931, nr 5, s. 4–6.
Google Scholar
Ginsbert J., Prawda morska, Warszawa 1934.
Google Scholar
Hłasko J., Po przesilaniu, „Przegląd Narodowy” 1920, t. XX, nr 6, s. 817–827.
Google Scholar
Kaden Bandrowski J., Generał Barcz, Kraków–Wrocław 1984.
Google Scholar
Kirchmayer J., Pamiętniki, Warszawa 1975.
Google Scholar
Korytowski K., O sile zbrojnej na morzu, „Morze” 1936, nr 7, s. 7–8.
Google Scholar
Kosianowski W., Armia morska jako gwarantka bezpieczeństwa Polski, „Morze” 1930, nr 6, s. 11.
Google Scholar
Kosiarz E., Programy rozbudowy floty polskiej w latach 1920–1926 i ich realizacja, cz. 2, „Przegląd Morski” 1961, nr 10, s. 68–75.
Google Scholar
Kozicki S., Pamiętnik 1876–1939, oprac., przedm. i przyp. M. Mroczko, Słupsk 2009.
Google Scholar
Krzywiec B. A., Obrona morska w Polsce, Warszawa 1934.
Google Scholar
Kułakowski M., Marynarka Wojenna Polski Odrodzonej, t. I, Toronto 1988.
Google Scholar
Labuda G., Zapiski kaszubskie, pomorskie i morskie, Gdańsk 2000.
Google Scholar
Łukaszewski J., Pomorza historie mniej znane, Łódź 2014.
Google Scholar
Majkowski A., Historia Kaszubów, Gdańsk 1991.
Google Scholar
Makowski A., Kampania wrześniowa na morzu – próba oceny, [w:] Z morza i Pomorza spojrzenie na wrzesień. Pamięć i odpowiedzialność, red. A. Drzewiecki, B. Siek, Toruń 2011, s. 253–276.
Google Scholar
Mroczko M., Polska myśl zachodnia 1918–1939 (kształtowanie i upowszechnianie), Poznań 1986.
Google Scholar
Na śmierć Admirała, „Nasze Sygnały”, styczeń–maj 1973, nr 129, s. 9.
Google Scholar
Nowakowski J., Odrodzenie floty Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] „Flota Polska”. Wydanie pamiątkowe ilustrowane, pod protektoratem Szefa Departamentu Morskiego admirała K. Porębskiego, Warszawa 1921, s. 37–47.
Google Scholar
Nowotny B., Wspomnienia, red. S. Kudela, W. Pater, J. Wąsiewski, Gdańsk 2006.
Google Scholar
Ocioszyński T., Praca i rozwój bandery polskiej, „Morze i Kolonie” 1939, nr 2, s. 4–7.
Google Scholar
ORP „Orzeł” w Gdyni. Z wystąpienia gen. Sosnkowskiego, „Morze i Kolonie” 1939, nr 3, s. 4–6.
Google Scholar
Palmer A., Północne sąsiedztwo. Historia krajów i narodów Morza Bałtyckiego, przekł. E. Możejko, Warszawa 2008.
Google Scholar
Pietraszkiewicz H., Kilka uwag na temat działań floty we wrześniu 1939 roku, [w:] Z morza i Pomorza spojrzenie na wrzesień 1939. Polityka i wojna, red. A. Drzewiecki, B. Siek, Toruń 2011, s. 342–351.
Google Scholar
Pietraszkiewicz H., Rozważania o tradycji Marynarki Wojennej, Gdynia 2012.
Google Scholar
Popławski J. L., Pisma polityczne, t. II, przedmowa Z. Wasilewski, Kraków–Warszawa 1910.
Google Scholar
Porębski K., Sprawy morskie Polski, wstęp i oprac. Z. Machaliński, Gdynia 1996.
Google Scholar
Rudzki C., Polskie okręty podwodne 1926–1969, Warszawa 1985.
Google Scholar
Rylke A., Zagadnienie przemysłu okrętowego na tle I-go Kongresu Inżynierów, „Przegląd Morski” 1937, nr 104, s. 905–910.
Google Scholar
Solski E., Znaczenie marynarki wojennej w obronie kraju w dobie przedwojennej i dziś, „Przegląd Morski” 1934, nr 62, s. 331–340.
Google Scholar
Steyer W., Z dziejów Polskiej Marynarki Wojennej w latach 1919–1939. Odbiór okrętów, cz. 1, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1960, nr 3, s. 275–299.
Google Scholar
Steyer W., Z dziejów Polskiej Marynarki Wojennej w latach 1919–1939. Odbiór okrętów, cz. 2, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1960, nr 4, s. 241–273.
Google Scholar
Tetzlaff H., Budujemy „morską armatę”, „Morze” 1927, nr 12, s. 11.
Google Scholar
Tetzlaff H., Zagadnienia morskiej polityki Polski, Warszawa 1931.
Google Scholar
Toczek R., Refleksje o polityce morskiej, „Nautologia” 2016, nr 153, s. 62–72.
Google Scholar
Tyszel Z. J., Pod Ojczystą Banderą, Katowice 1930.
Google Scholar
Umiastowski R., Geografia wojenna Rzeczypospolitej Polskiej i ziem ościennych, Warszawa 1924.
Google Scholar
Umiastowski R., Podstawy obrony państwa, Warszawa 1922.
Google Scholar
Umiastowski R., Terytorium Polski pod względem wojskowym. Część wstępna i pierwsza, Warszawa 1921.
Google Scholar
Uziembło A., Marynarka Wojenna. Duch i bezpieczeństwo, „Morze” 1927, nr 5, s. 9.
Google Scholar
Wachowiak A., O program morski, „Morze” 1937, nr 7, s. 2–4.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
