Armia Ochotnicza jako przykład mobilizacji polskiego społeczeństwa w obliczu bolszewickiej inwazji 1920 roku

Marta Milewska

doi:10.18778/0208-6050.111.10

Autor

Marta Milewska Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Warszawie / Branch Historical Research Office of the Institute of National Remembrance in Warsaw, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie / Vistula University in Warsaw https://orcid.org/0000-0003-3283-4037

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.111.10

Słowa kluczowe:

Armia Ochotnicza, rekrutacja, mobilizacja, gen. Józef Haller

Abstrakt

W obliczu zagrożenia ze strony najazdu bolszewickiego władze II Rzeczypospolitej zdecydowały, że – poza poborem przymusowym – będą też prowadzone działania w celu powiększenia szeregów Wojska Polskiego poprzez stworzenie Armii Ochotniczej. Jej utworzenie powierzono gen. broni Józefowi Hallerowi. Artykuł zawiera informacje dotyczące etapów tworzenia tej armii. Głównym celem niniejszej pracy jest przedstawienie procesu mobilizacji polskiego społeczeństwa. Zwrócono uwagę na poszczególne grupy społeczne wstępujące do Armii Ochotniczej oraz dokonano analizy liczebności rekrutów w poszczególnych okręgach. Analiza ta pozwoliła ocenić liczbę ochotników zgłaszających się w szeregi Armii Ochotniczej, z uwzględnieniem faktu, że mobilizacja ta była prowadzona równolegle z poborem rekrutów do Wojska Polskiego.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Marta Milewska - Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Warszawie / Branch Historical Research Office of the Institute of National Remembrance in Warsaw, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie / Vistula University in Warsaw

Dr Marta Milewska – doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, adiunkt na Wydziale Humanistycznym Akademii Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie. Autorka monografii Ochrona zdrowia w guberni płockiej w latach 1965–1915 (Pułtusk 2012), Medycy, higieniści i darczyńcy. Społeczne formy wsparcia opieki medycznej w guberni płockiej (Warszawa 2020) oraz kilkudziesięciu artykułów zamieszczonych w czasopismach naukowych i tomach zbiorowych. W latach 2018–2019 stypendysta niemieckiej fundacji Marion Dönhoff Stiftung. Pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie. Od 2020 r. kierownik Izby Pamięci Strzelecka 8. Zainteresowania naukowe: dzieje społeczno-gospodarcze w okresie porozbiorowym, opieka medyczna, szkolnictwo i oświata, a także relacje polsko-niemieckie w XIX i XX w. oraz historia Polski XX w.

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Adiutantura Generalnego Naczelnego Dowództwa, mf M–394, teka 10, nr 4661, nr 4663
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Kielcach, Urząd Wojewódzki Kielecki, sygn. 489
Google Scholar

Archiwum Związku Nauczycielstwa Polskiego w Warszawie, Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych – Zarząd Główny, Księga Uchwał Zarządu Głównego Wydziału Wykonawczego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych 1919–1926, sygn. 175
Google Scholar

Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. Kazimierza Sosnowskiego w Warszawie, B. S. Kołakowski, Wspomnienia ochotnika żołnierza 13. pułku piechoty, ucznia Państwowego Gimnazjum Męskiego im. ks. Piotra Skargi, I/2/86
Google Scholar

Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. Kazimierza Sosnowskiego w Warszawie, Polska w latach 1918–1939, Relacje i wspomnienia
Google Scholar

Gombrowicz W., Wspomnienia polskie. Wędrówki po Argentynie, Warszawa 1990.
Google Scholar

Haller J., Pamiętniki. Z wyborem dokumentów i zdjęć, Londyn 1964.
Google Scholar

Handelsmann M., W piątym pułku Legionów. Dwa miesiące ofensywy litewsko-białoruskiej, Zamość 1921.
Google Scholar

Iwaszkiewicz J., Książka moich wspomnień, Warszawa 1975.
Google Scholar

Kopański S., Moja służba w Wojsku Polskim 1917–1939, Londyn 1965.
Google Scholar

Kumaniecki K. W., Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty 1912 – styczeń 1924, Warszawa–Kraków 1924.
Google Scholar

Obrona państwa w 1920 roku. Księga sprawozdawczo-pamiątkowa Generalnego Inspektoratu Armii Ochotniczej i Obywatelskich Komitetów Obrony Państwa, oprac. W. Ścibor-Rylski, Warszawa 1923.
Google Scholar

Szyłkiewicz S., Wspomnienia z wojny 1918–1920 ułana 13. Pułku Ułanów Wileńskich, Białystok–Warszawa 2018.
Google Scholar

Wierzyński K., Pamiętnik poety, Warszawa 1991.
Google Scholar

„Gazeta Warszawska” 1920, nr 196.
Google Scholar

„Głos Nauczycielski” 1920, nr 9–10, 11–13.
Google Scholar

„Kurier Łódzki” 1920, nr 198, 199 i 204.
Google Scholar

„Kurier Płocki” 1920, nr 163.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1920, nr 198 i 228.
Google Scholar

Drozdowski M. M., Warszawa w obronie Rzeczypospolitej. Czerwiec–sierpień 1920, Warszawa 1939.
Google Scholar

Filipow K., Zasłudze Rzeczypospolitej. Ordery, odznaczenia, odznaki pamiątkowe i honorowe II Rzeczypospolitej (1919–1939), Warszawa 2019.
Google Scholar

Jarno W., Okręgowy inspektorat Armii Ochotniczej przy dowództwie Okręgu Generalnego Łódź w 1920 r., „Rocznik Łódzki” 2001, t. LXVIII, s. 83–99.
Google Scholar

Nekrasz W., Harcerze w bojach. Przyczynek do udziału młodzieży polskiej w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914–1921, cz. 2, Warszawa 1931.
Google Scholar

Odziemkowski J., Ostatnia bije godzina… Armia Ochotnicza gen. Józefa Hallera 1920 r., Warszawa 2020.
Google Scholar

Olszowski M., Ruch ochotniczy 1920 roku wśród młodzieży 2-go Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Płocku, „Życie Mazowsza” 1935, nr 9–10, s. 233–242.
Google Scholar

Orzeł Biały. Źródła do historii herbu państwa polskiego (1815–2005), t. II (Orzeł Biały 1914–1944), red. M. Adamczewski, I. Florczak, Warszawa 2021.
Google Scholar

Puchalski Z., Oznaczenie za zasługi bojowe i wojenne w latach 1919–1920, „Niepodległość i Pamięć” 1995, nr 2, s. 83–100.
Google Scholar

Rachalewski S., Szabla na kilimie. Ze szwadronami 203 pułku ułanów w roku 1920, Łódź 1938.
Google Scholar

Szczepański J., Harcerstwo polskie w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, „Harcerstwo” 1993, nr 7–8, s. 30–38.
Google Scholar

Szczepański J., Społeczeństwo Polskie w walce z najazdem bolszewickim 1920 roku, Warszawa–Pułtusk 2000.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1353/imp.2000.0053

Szczepański J., Wojna 1920 na Mazowszu i Podlasiu, Warszawa–Pułtusk 1995.
Google Scholar

https://desa.art.pl/index.php?pozycja=38328&language=en (dostęp: 22 XI 2022).
Google Scholar

https://sekretywarszawy.pl/poeta-trzech-epok (dostęp: 23 IX 2022).
Google Scholar

Bitwa Warszawska. Stulecie Zwycięstwa, https://niepodlegla.gov.pl/wp-content/uploads/2020/06/Wystawa-%E2%80%9EBitwa-Warszawska-Stulecie-zwyci%C4%99stwa%E2%80%9D-spad.pdf (dostęp: 23 IX 2022).
Google Scholar

Krzyż Armii Ochotniczej 1920, https://onebid.pl/pl/odznaczenia-krzyz-armii-ochotniczej-1920/1069359 (dostęp: 23 IX 2022).
Google Scholar

Odznaka pamiątkowa „Stanęli w Potrzebie 1920”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Odznaka_pami%C4%85tkowa_%E2%80%9EStan%C4%99li_w_Potrzebie_1920%E2%80%9D (dostęp: 22 XI 2022).
Google Scholar