Komendantka Oddziału Kuriersko-Wywiadowczego I Brygady Legionów. Aleksandra Szczerbińska i towarzyszki broni

Marta Sikorska-Kowalska

doi:10.18778/0208-6050.104.07

Authors

Marta Sikorska-Kowalska Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Polski XIX wieku https://orcid.org/0000-0001-6393-3391

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.104.07

Keywords:

women’s history, history of the 1st World War, biography

Abstract

The paper presents the origins and activities of Women’s Courier and Intelligence Unit commanded by Aleksandra Szczerbińska. She became a Head of this Unit after it was retreated from Kielce together with troops of the 1st Brigade on 30th October 1914. This Unit was earlier commanded by Kazimierz Sawicki and was firstly a part of Intelligence Unit in the 1st Infantry Regiment, then in the 1st Brigade. The Unit consisted of 46 women, previous members of Shooting Troops, having few years of military experience. Some of them were also active members of independent political organizations. Bravery and skills of the members of Women’s Courier and Intelligence Unit were strongly appreciated by Józef Piłsudski.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie [dalej: IJPL], Wanda Pełczyńska, sygn. 202/20.
Google Scholar

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie [dalej: IJPL], Z. Zawiszanka, W pogoni za swoim pułkiem, Legiony, sygn. 22/9.
Google Scholar

Aldona, Wywiad w Karpackiej Brygadzie, [w:] Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910–1915, red. A. Piłsudska, M. Rychterówna, W. Pełczyńska, M. Dąbrowska, Warszawa 1927, s. 125–131.
Google Scholar

Bagiński H., Utworzenie organizacji skautowej w Sokole, [w:] Zarzewie 1909–1920. Wspomnienia i materiały, red. A. Garlicka, Warszawa 1973, s. 13–25.
Google Scholar

Benedekówna J., Za Bug, [w:] Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910–1915, red. A. Piłsudska, M. Rychterówna, W. Pełczyńska, M. Dąbrowska, Warszawa 1927, s. 102–104.
Google Scholar

Fleszarowa R., Oddział Żeński Lwowskiego Związku Strzeleckiego w czasie mobilizacji, [w:] Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910–1915, red. A. Piłsudska, M. Rychterówna, W. Pełczyńska, M. Dąbrowska, Warszawa 1927, s. 46–50.
Google Scholar

Piłsudska A., Oddział żeński „Strzelca” w sierpniu 1914 r., [w:] W czterdziestolecie wymarszu Legionów. Zbiór wspomnień, Londyn 1954, s. 6–12.
Google Scholar

Piłsudska A., Przedmowa, [w:] Z. Zawiszanka, Przez fronty. Pamiętnik wywiadowczyni 1 pułku piechoty Legionów z 1914 roku. Na podstawie notatek spisanych w lutym–marcu 1915 r., Warszawa 1928, s. 4–6.
Google Scholar

Piłsudska A., Wspomnienia, Łomianki 2004.
Google Scholar

Piłsudski J., Moje pierwsze boje, Łódź 1988.
Google Scholar

Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. VI, Warszawa 1937.
Google Scholar

Rychterówna M., Listopad w Zagórzu, [w:] Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910–1915, red. A. Piłsudska, M. Rychterówna, W. Pełczyńska, M. Dąbrowska, Warszawa 1927, s. 95–101.
Google Scholar

Rychterówna M., Z dala od frontu, [w:] Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910–1915, red. A. Piłsudska, M. Rychterówna, W. Pełczyńska, M. Dąbrowska, Warszawa 1927, s. 193–197.
Google Scholar

Starzyński R., Cztery lata wojny w służbie Komendanta. Przeżycia wojenne, Warszawa 1937.
Google Scholar

Szczerbińska A., Oddział Wywiadowczy I Brygady, [w:] Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910–1915, red. A. Piłsudska, M. Rychterówna, W. Pełczyńska, M. Dąbrowska, Warszawa 1927, s. 81–84.
Google Scholar

Zawiszanka Z., Poprzez fronty. Pamiętnik wywiadowczyni 1 pułku piechoty Legionów z 1914 roku. Na podstawie notatek spisanych w lutym–marcu 1915 r., Warszawa 1928.
Google Scholar

Chwalba A., Samobójstwo Europy. Wielka wojna 1914–1918, Kraków 2014.
Google Scholar

Cieślikowa A., Udział Polek w pierwszej wojnie światowej, [w:] Kobiety w konspiracji pierwszej i drugiej wojny światowej. Materiały z sesji popularnonaukowej w Krakowie w dniu 18 maja 2005 roku, red. K. Minczykowska, J. Sziling, Toruń 2006, s. 15–20.
Google Scholar

Dufrat J., Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2001.
Google Scholar

Gaul J., Na tajnym froncie. Działalność wywiadowczo informacyjna obozu niepodległościowego w latach 1914–1918, Warszawa 2001.
Google Scholar

Grzywacz M., Okupnik M., Wstęp, [w:] Kobiety i/a doświadczenie wojny 1914–1945 i później, red. M. Grzywacz, M. Okupnik, Poznań 2015, s. 8–13.
Google Scholar

Halny R., Aleksandra Piłsudska komendantka wywiadu kobiecego, Warszawa [b.r.].
Google Scholar

Marcinkiewicz-Gołaś A., Ochotnicza Legia Kobiet (1918–1922), Warszawa 2006.
Google Scholar

Piłsudska A., Udział kobiet w walkach o niepodległość, „Niepodległość” [Londyn] 1955, t. V, s. 169–188.
Google Scholar

Strug A., Wiekopomny dzień 6 sierpnia 1914, Warszawa 1926.
Google Scholar

Świętek R., Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.
Google Scholar

Wójcik Z., Z listów Józefa Piłsudskiego do Aleksandry Szczerbińskiej, „Tygodnik Powszechny” 1988, nr 46, s. 4–5.
Google Scholar

Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej, Warszawa 1990.
Google Scholar

Tokarz W., Wstęp, [w:] Legiony na polu walki. Działania pierwszego pułku legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacje uczestników, Warszawa 1916, s. 5–14.
Google Scholar