‘Bad Women’ (Witches, Child Killers, Stretchers, Arsonists) in Selected Larger Cities of the Republic of Poland in the 16th–18th Centuries. Introduction to the Issue
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.116.09Keywords:
pandering, infanticide, arson, witches, tortureAbstract
The article is devoted to the characteristics of the group of women who were tried by city courts in the 16th–18th centuries for infanticide, pimping, witchcraft and arson. In the light of the legal codes of the time, these were all serious crimes punishable by high penalties.
Based on legal sources and court records, a number of cases of these crimes, committed primarily by women from poorer social classes, are discussed. Among them were peasants, representatives of the urban social margin, domestic servants, and sometimes also crafts- women. Most often, during the trials, they admitted to the charges brought against them and, depending on the severity of the court and the circumstances of the crime, they were sentenced to various punishments. Many female infanticides were executed by burying them alive or beheading them, while arsonists and some alleged witches were burned. Of course, there were also lighter punishments (flogging, expulsion from a given city) and acquittals. In the eyes of judges and a large part of the urban community, the accused women were considered bad women who deserved the punishment they deserved. This opinion was not changed by the fact that the services of many prostitutes or alleged witches had been used frequently before.
Downloads
References
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Stara Warszawa [SW], nr 544
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Warszawa Ekonomiczne, nr 245
Google Scholar
Archiwum Narodowe w Krakowie [AN Kraków], Akta miasta Kazimierza [AmKaz], nr 266–268
Google Scholar
Archiwum Narodowe w Krakowie [AN Kraków], Akta miasta Krakowa [AmK], nr 864, 867, 869, 871
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Lublinie [AP Lublin], Akta miasta Lublina [AmL], nr 139–143
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Poznaniu [AP Poznań], Akta miasta Poznania [AmP], nr I 400, I 639–641, I 643, I 659, I 662, I 684–685
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Poznaniu [AP Poznań], Komisja Skarbowa Poznańska, nr 4945
Google Scholar
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne we Lwowie [CPAH Lwów], Akta miasta Lwowa [AmLw], nr 302, 305, 311–312, f. 52
Google Scholar
Acta nigra maleficorum Wisnicae (1665–1785). Księga czarna złoczyńców sądu kryminalnego w Wiśniczu (1665–1785), wyd. W. Uruszczak, Kraków 2010.
Google Scholar
Groicki B., Artykuły prawa magdeburskiego. Postępek sądów około karania na gardle. Ustawa płacej u sądów, wyd. K. Koranyi, Warszawa 1954.
Google Scholar
Księgi kryminalne Krakowa z lat 1630–1633, 1679–1690, wyd. W. Uruszczak, M. Mikuła, K. Fokt, Kraków 2016.
Google Scholar
Materiały do monografii Lublina. Lublin w księgach wójtowsko-ławniczych, wyd. J. Riabinin, Lublin 1928.
Google Scholar
Baranowski B., Ludzie gościńca w XVI–XVIII w., Łódź 1986.
Google Scholar
Baranowski B., O hultajach, wiedźmach i wszetecznicach. Szkice z obyczajów XVII i XVIII wieku, Łódź 1963.
Google Scholar
Bieniarzówna J., Z dawnego Krakowa. Szkice i obrazki z XVII wieku, Kraków 1957.
Google Scholar
Dąbrowska-Zakrzewska M., Procesy o czary w Lublinie w XVII i XVIII w., Lublin 1947.
Google Scholar
Frykowski J., Przypadki i formy przestępstw okazjonalnych mieszczan tyszowieckich w latach 1608–1907, „Historia i Świat” 2013, nr 2, s. 39–74. https://doi.org/10.34739/his.2013.02.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.34739/his.2013.02.03
Giedroyć F., Ekspertyza lekarska w dawnych sądach polskich (do końca XVIII stulecia), Warszawa 1896.
Google Scholar
Historia państwa i prawa Polski, t. II, red. J. Bardach, Warszawa 1966.
Google Scholar
Janicka D., Prawo karne w trzech rewizjach prawa chełmińskiego z XVI wieku, Toruń 1992.
Google Scholar
Kaczor D., Przestępczość kryminalna i wymiar sprawiedliwości w Gdańsku w XVI–XVIII wieku, Gdańsk 2005.
Google Scholar
Kamler M., Dzieciobójstwo w miastach Korony w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII w., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1986, t. XXXVIII, z. 1, s. 171–184.
Google Scholar
Kamler M., Przyczyny przestępstw pospolitych w Polsce w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku w zeznaniach składanych przez złoczyńców, [w:] Gospodarka, społeczeństwo, kultura w dziejach nowożytnych. Studia ofiarowane Pani Profesor Marii Boguckiej, red. A. Karpiński, E. Opaliński, T. Wiślicz, Warszawa 2010, s. 337–346.
Google Scholar
Kamler M., Struktura i liczebność środowisk przestępczych Poznania i Krakowa w drugiej połowie XVI w., „Przeszłość Demograficzna Polski” 1984, R. XV, s. 71–93.
Google Scholar
Kamler M., Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich), Warszawa 2010.
Google Scholar
Kantak K., Poznańska książka w obronie czarownic, „Kronika Miasta Poznania” 1933, R. XI, nr 2/3, s. 268–277.
Google Scholar
Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Warszawa 1995.
Google Scholar
Karpiński A., Krakowski półświatek w XVI–XVII i w pierwszej połowie XVIII wieku (uwagi o środowisku krakowskich prostytutek i sutenerów), [w:] Studia nad dziejami miast i mieszczaństwa w średniowieczu, Toruń 1996, Studia Polonica Historiae Urbanae, t. I, s. 237–259.
Google Scholar
Karpiński A., Pauperes. O mieszkańcach Warszawy XVI i XVII wieku, Warszawa 1983.
Google Scholar
Karpiński A., Prostytucja w dużych miastach polskich w XVI i XVII w. (Kraków, Lublin, Poznań, Warszawa), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1988, R. XXXVI, nr 2, s. 277–304.
Google Scholar
Karpiński A., Wbrew prawu i moralności. Dziecko jako ofiara przemocy, agresji i deprawacji w miastach polskich w XVI–XVIII wieku, [w:] Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1 (Od średniowiecza do wieku XVIII), Warszawa 2002, s. 243–266.
Google Scholar
Karpiński A., Nowosielska E., Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe, Warszawa 2021. https://doi.org/10.31338/uw.9788323543787
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323543787
Maisel W., Poznańskie prawo karne do końca XVI wieku, Poznań 1963.
Google Scholar
Pilaszek M., Litewskie procesy czarownic w XVI–XVIII w., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 2002, t. XLVI, s. 7–35.
Google Scholar
Pilaszek M., Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII, Kraków 2008.
Google Scholar
Riabinin J., Prawo małżeńskie wedle praktyki miejskiej lubelskiej w XVII wieku, Lublin 1933.
Google Scholar
Stapiński A., Prostytucja w Polsce w XIV–XVIII wieku, „Przegląd Dermatologiczny” 1984, t. LXXI, nr 6, s. 616–619.
Google Scholar
Wijaczka J., Procesy o czary w Polsce w dobie Oświecenia. Zarys problematyki, „Klio” 2005, nr 7, s. 17–62.
Google Scholar
Wijaczka J., Procesy o czary w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w XVI–XVIII wieku, Olsztyn 2019.
Google Scholar
Wiślicz T., Czary przed sądami wiejskimi w Polsce w XVI–XVIII w., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1997, t. XLIX, z. 1–2, s. 47–63.
Google Scholar
Wiślicz T., Społeczeństwo Kleczewa i okolic w walce z czartem (1624–1700), „Kwartalnik Historyczny” 2004, R. CXII, z. 2, s. 37–60.
Google Scholar
Woronczak J., Procesy o czary przed poznańskim sądem miejskim w XVI wieku, „Literatura Ludowa” 1972, R. XVI, nr 3, s. 49–58.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
