“One time will make you happy, but ten times will make you sad”. The Image of a Woman in the Calendars of the Zamość Professor Stanisław Niewieski from the Second Half of the 17th Century
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.116.08Keywords:
calendar, woman, Stanisław Niewieski (ca. 1645–1699), Zamość Academy, Zamość, Old Polish literatureAbstract
The aim of the article is to analyze the image of women in satirical epigrams from calendars written by Stanisław Niewieski (ca. 1645–1699), professor of physics, mathematics and medicine, rector of the Zamość Academy. His calendars are distinguished from others by the large number of short poems on social and moral themes, most of which concern women. Despite the growing interest in women’s issues, these texts have not yet been analyzed in terms of showing women in them. The article analyzes Niewieski’s texts, presents what content inspired his work, and compares it with other examples of Polish anti-woman satire of 17th century.
Downloads
References
Matczyński J. X., Żarty dowcipne dla rozrywki czytelnika z różnych autorów zebrane. Przydane są na końcu inne zabawne niektóre wiersze z regestrem wszystkich żartów przez alfabet ułożonym w Warszawie, w drukarni nadworney J. K. Mci 1780, Warszawa 1780.
Google Scholar
Niewieski J. S., Gotowosc Rythmow Polskich w Każdy Materyi Rezonuiących Y Do wszelkiego Dyskursu Służących / Przez Powazną Osobę Już Bogu zeszłą Dla Pospolitey wszystkich rozrywki, Nauki y Przestrogi Wystawiona […], Zamość 1728.
Google Scholar
Niewieski J. S., Kalendarz świąt rocznych, y biegów niebieskich, z wyborem czasów y z aspektámi. Na rok pański … / Przez M. Stanisława Niewieskiego sławney Akademiey krákowskiey Náuk wyzwolonych y filozofiey doktorá, ku dobremu pospolitemu z uwagą wyrachowany, Zamość 1691.
Google Scholar
Niewieski J. S., Rythmy abo wiersze Stanisława Niewieskiego […] z iego kalęndarzy przez 20 lat wydanych do roku 1695 zebrane, item iest ieszcze przydatek rythmow ze czterech kalendarzy zebranych, ktorych w pierwszey nie było edycyey, bo się potym pisały […], Zamość 1695.
Google Scholar
Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa 1998.
Google Scholar
Janik M., Kalendarografia polska od XVI–XVIII wieku. Próba typologii, [w:] Kalendarze staropolskie, red. I. M. Dacka-Górzyńska, J. Partyka, Warszawa 2013, s. 9–53.
Google Scholar
Kusiak J., Niewieście portrety satyryczne. wybór z literatury barokowej, [w:] Per mulierem… Kobieta w dawnej Polsce – w średniowieczu i dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012, s. 139–150.
Google Scholar
Piskała M., Z pogranicza literatury i kalendarza. Epigramatyczna twórczość Stanisława Niewieskiego na tle drobnych utworów i innych dodatków literackich zamieszczanych w kalendarzach w drugiej połowie XVII wieku, [w:] Kalendarze staropolskie, red. I. M. Dacka-Górzyńska, J. Partyka, Warszawa 2013, s. 87–100.
Google Scholar
Rok B., Kalendarze polskie czasów saskich, Wrocław 1985.
Google Scholar
Rok B., Kalendarze staropolskie jako źródło historyczne, [w:] Świat kultury staropolskiej. Teksty źródłowe i studia, red. B. Rok, Toruń 2014, s. 127–154.
Google Scholar
Rok B., Panegiryczne dedykacje z kalendarzy S. Duńczewskiego. (Szlachecki ideał Sarmaty czasów saskich), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1975, t. XXX, nr 2, s. 343–351.
Google Scholar
Rok B., Rola kalendarzy Stanisława Duńczewskiego w kształtowaniu kultury polskiej XVIII wieku, [w:] Kalendarze staropolskie, red. I. M. Dacka-Górzyńska, J. Partyka, Warszawa 2013, s. 205–214.
Google Scholar
Rok B., Staropolskie kalendarze profesorów zamojskich z przełomu XVII i XVIII wieku, „Res Historica” 2005, t. XX, s. 173–180.
Google Scholar
Stuchlik-Surowiak B., Obraz małżeństwa w „antyfeministycznych” utworach Bartosza Paprockiego na tle obyczajowych, religijnych oraz literackich zjawisk XVI i pierwszej połowy XVII wieku, Katowice 2016.
Google Scholar
Wiśniewska H., Przysłowia Stanisława Niewieskiego, profesora Akademii Zamojskiej (†1699), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae” 1989, t. VII, z. 2, s. 29–39.
Google Scholar
Wyrobisz A., Staropolskie wzorce rodziny i kobiety – żony i matki, „Przegląd Historyczny” 1992, t. LXXXIII, z. 3, s. 405–421.
Google Scholar
Doroszewski W., Fraszka, [w:] Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/fraszka;5428712.html (dostęp: 31 I 2024).
Google Scholar
Kędziora A., Kalendarze Niewieskiego, Zamościopedia: https://www.zamosciopedia.pl/index.php/kaa-kan/item/5912-kalendarze-niewieskiego (dostęp: 29 I 2024).
Google Scholar
Kędziora A., Kalendarze zamojskie, Zamościopedia: https://www.zamosciopedia.pl/index.php/kaa-kan/item/3744-kalendarze-zamojskie (dostęp: 29 I 2024).
Google Scholar
Kędziora A., Niewieski Stanisław (ok. 1649–1699) profesor i rektor Akademii Zamojskiej, autor i wydawca kalendarzy, Zamościpedia: https://www.zamosciopedia.pl/index.php/ne-nz/item/2832-niewieski-stanislaw-ok-1645-1699-profesor-i-rektor-akademii-zamojskiej-autor-i-wydawca-kalendarzy (dostęp: 29 I 2024).
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
