„Uczciwa kobieta” jako patronka zabójcy kochanki. Przyczynek do roli kobiet w sądownictwie na Podlasiu w pierwszej połowie XVII wieku

Urszula Augustyniak

doi:10.18778/0208-6050.116.07

Authors

Urszula Augustyniak University of Warsaw https://orcid.org/0000-0003-3527-3159

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.116.07

Keywords:

noblewoman, magnate, embezzlement, murder, commoner, judicial suport, lawsuit

Abstract

The article presents the case of conscious disregard of social norms and interference in the course of the court process by Zofia Gorzkowska from Sędziejewice, wife of the deputy judge of Brzeg Gorzkowski, coat of arms Tarnawa. Who dared to quarrel with the Lithuanian field hetman Krzysztof Radziwiłł and turned out to be an equal partner of the attorneys and lawyers employed by Radziwiłł in the court fight to punish Jan Głazowski, son of Radziwiłł’s staroste in Orla in Podlasie, for embezzlement and ordering the brutal murder of his plebeian lover. The profiles of the protagonists, a description of the murder, the course of the trial, the attitude of the Lithuanian magnate towards the crime and his demands for punishing the perpetrator were presented. The author’s intention was to draw attention to the behind-the-scenes role of women in the justice system in the former Polish-Lithuanian Commonwealth and the differentiation of punishment for criminal offenses depending on the social position of the victims.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Urszula Augustyniak, University of Warsaw

Prof. dr hab. Urszula Augustyniak – emerytowany profesor na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego (dawniej: Instytut Historyczny).
Zainteresowania naukowe – historia kultury i społeczeństwa w Rzeczypospolitej Obojga Narodów epoki nowożytnej na tle Europy Środkowo-Wschodniej – szczególnie literatura plebejska, funkcjonowanie dworu królewskiego, patronat i klientelizm w kręgu Radziwiłłów birżańskich, stosunki wyznaniowe, relacje szlachty z duchowieństwem katolickim, propaganda i informacja.

References

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Warszawskie Radziwiłłów [AR], dz. V, nr 4266, nr 4773, nr 6787, nr 11399, nr 14454
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Warszawskie Radziwiłłów [AR], dz. XXIII, teka 105, plik 2 („Zbiór rozmaitości”), poszyt „Sprawa Głazowskiego”
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Warszawskie Radziwiłłów [AR], dz. LXXXIX, Księga grodzka drohicka, seria II, nr 13
Google Scholar

Akta synodów różnowierczych w Polsce, t. III (Małopolska 1571–1632), oprac. M. Sipayłło, Warszawa 1983.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz Polski, cz. 1, t. VI, Warszawa 1903.
Google Scholar

Gołaszewski Ł., Sprawy przestępców schwytanych na gorącym uczynku w grodzie brańskim na przełomie XVI–XVII wieku. Przyczynek do dziejów represji karnej w I Rzeczypospolitej, [w:] Lietuvos statutas: temides ir klejros teritorijos. Straipsnių rinkinys, sudare I. Valikoniytė, N. Ślimienė, Vilnius 2017, s. 292–306.
Google Scholar

Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego SJ […], wyd. J. N. Bobrowicz, t. IV, Lipsk 1839, reprint: Warszawa 1989.
Google Scholar

Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1995.
Google Scholar

Karpiński A., Żeńska służba domowa w miastach polskich w drugiej połowie XVI i w XVII w., Warszawa 1992.
Google Scholar

Kuklo C., Kobieta samotna w społeczeństwie miejskim u schyłku Rzeczypospolitej szlacheckiej. Studium demograficzno-społeczne, Białystok 1998.
Google Scholar

Ludowa historia kobiet, red. P. Wielgosz, Warszawa 2023.
Google Scholar

Mikołajczyk M., Przesłanki tymczasowego aresztowania w dawnym prawie ziemskim w Polsce, [w:] Dawne sądy i prawo, red. A. Lityński, Katowice 1984, s. 87–101.
Google Scholar

Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Warszawa 2020.
Google Scholar

Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.
Google Scholar

Popiołek B., Woli mojej ostatniej testament. Testamenty staropolskie jako źródło do historii mentalności XVII i XVIII wieku, Kraków 2009.
Google Scholar

Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. IV, Warszawa 1907.
Google Scholar

Urzędnicy podlascy XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz, W. Jarmolik, M. Kulecki, J. Urbanowicz, Kórnik 1994.
Google Scholar