Социально-психологические аспекты государственного переворота 1926 г. в Польше

Abstract

W literaturze historycznej panuje pogląd, że w większości powstałych po I wojnie światowej państw w Europie Środkowej i Południowo-wschodniej wprowadzony system parlamentarny, po krótkim czasie, został odrzucony przez elity polityczne oraz znaczną część społeczeństwa, przeradzając się w system rządów autorytarnych. Przyczyn tego zjawiska nie wyjaśnia do końca, przyjmowana przez badaczy problemu, leninowska teza o ogólnym kryzysie kapitalizmu w epoce imperializmu.

Teza ta nie objaśnia przyczyn, które spowodowały, iż społeczeństwa w analizowanych krajach, z zadziwiającą lekkością (łatwością) odchodziły od parlamentarnych Гогт władzy na rzecz autorytaryzmu, a nawet często wspierały organizatorów przewrotów państwowych. Jak doszło do tego fenomenu politycznego - to jedno z ważnych zadań nauki historycznej.

Wyjaśnienia tego zjawiska politycznego należy szukać w społeczno-psychologicznych aspektach zachowania się społeczeństwa, wydzielając dwie podstawowe kategorie tegoż zachowania: nastrój i przekonanie. Te dwie postawy czy kategorie zachowania społecznego stanowią przedmiot rozważań i analizy badawczej niniejszej pracy opartej na przykładzie przewrotu państwowego w Polsce w maju 1926 r.