Rola Józefa Tejchmy w kryzysie grudniowym 1970 r. Meandry rozgrywek na szczytach kierownictwa PZPR

Jakub Kuliś

doi:10.18778/0208-6050.115.08

Authors

Jakub Kuliś University of Lodz https://orcid.org/0000-0003-3849-0781

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.115.08

Keywords:

Józef Tejchma, December 1970 crisis, PRL, Władysław Gomułka, Edward Gierek

Abstract

The purpose of this article is to present the role of Józef Tejchma during the December 1970 crisis. The author analyzes Tejchma’s actions, aiming to determine the importance of the role he played and his actions during the crisis. It presents his efforts to quickly end the clashes and minimize bloodshed, as well as his position during the strike of textile workers in Łódź in February 1971.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Jakub Kuliś, University of Lodz

Mgr Jakub Kuliś – absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych tej uczelni.

Zainteresowania naukowe: historia polityczna PRL, historia Związku Młodzieży Polskiej, historia polskiego ruchu ludowego.

References

Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Komitet Centralny PZPR, sygn. 1.5.1/237.V.795, 1.5.1/237.V.796, 1.5.1/237.V.838, 1.6/237.VI.57
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Oddział w Gdańsku, sygn. 003/169/4
Google Scholar

Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949–1970, oprac. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000.
Google Scholar

Gierek E., Smak życia. Pamiętniki, Warszawa 1993.
Google Scholar

Gierek E., Rolicki J., Przerwana dekada, Warszawa 1990.
Google Scholar

Gierek E., Rolicki J., Replika, Warszawa 1990.
Google Scholar

Grudzień 1970, Paryż 1986.
Google Scholar

Grudzień 1970, oprac. B. Brzeziński, Warszawa 1989.
Google Scholar

Grudzień 1970 w dokumentach MSW, oprac. J. Eisler, Warszawa 2000.
Google Scholar

Kryzys grudniowy 1970 r. w świetle dokumentów i materiałów Komisji Władysława Kruczka i relacji ludzi obozu władzy, oprac. M. Jabłonowski, W. Janowski, G. Sołtysiak, Warszawa 2020.
Google Scholar

Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1969–1971, Warszawa 2001.
Google Scholar

Seidler B., Kto kazał strzelać. Grudzień ’70, Warszawa 1991.
Google Scholar

Sprawozdanie z prac Komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej, "Nowe Drogi" 1983, [numer specjalny], pp. 7–78.
Google Scholar

Stanisław Kania w rozmowie z Andrzejem Urbańczykiem. Zatrzymać konfrontację, Wrocław [b.r.w.].
Google Scholar

Szlachcic F., Gorzki smak władzy, Warszawa 1990.
Google Scholar

Tajne dokumenty Biura Politycznego. Grudzień 1970, oprac. P. Domański, Londyn 1991.
Google Scholar

Tejchma J., Bunt przeciw starości, Pułtusk–Warszawa 2017.
Google Scholar

Tejchma J., Odszedł Gomułka, przyszedł Gierek. Notatki z lat 1971–1973, Toruń 2006.
Google Scholar

Tejchma J., Pożegnanie z władzą, Olsztyn [b.r.w.].
Google Scholar

Zabłocki J., Dzienniki, t. II (1966–1975), Warszawa 2011.
Google Scholar

Rozmowa z Andrzejem Kurzem z dnia 14 IV 2023 r. (w zbiorach autora).
Google Scholar

Rozmowa z Bolesławem Kapitanem z dnia 2 VIII 2023 r. (w zbiorach autora).
Google Scholar

Rozmowa z Józefem Klasą z dnia 16 III 2023 r. Nieautoryzowana z powodu śmierci rozmówcy (w zbiorach autora).
Google Scholar

Rozmowa z Teofanem Domżałem z dnia 7 XII 2022 r. (w zbiorach autora).
Google Scholar

Branach Z., Polityka strzelania. Grudzień ’70, Bydgoszcz 2008.
Google Scholar

Chrzanowski R., Krew na ulicach, [w:] Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni, Gdynia 2020, s. 35–61.
Google Scholar

Eisler J., Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2020.
Google Scholar

Eisler J., Trepczyński S., Grudzień ’70. Wewnątrz „Białego Domu”, Warszawa 1991.
Google Scholar

Friszke A., Oaza na Kopernika. Klub Inteligencji Katolickiej 1956–1989, Warszawa 1997.
Google Scholar

Grochmalski P., Szlachcic F., „Edward, przyjeżdżam do ciebie”, „Konfrontacje” 1989, R. II, nr 3, s. 28–29.
Google Scholar

Kania S., W sprawie wywiadu Edwarda Gierka, „Polityka” 1990, nr 17, s. 1, 9–10.
Google Scholar

Kowal P., Cieślik M., Jaruzelski. Życie paradoksalne, Kraków 2015.
Google Scholar

Kwiatkowska W., Analiza aktu oskarżenia wraz z historią śledztwa w sprawie sprawców Grudnia ’70, [w:] Grudzień przed Sierpniem. W XXV rocznicę wydarzeń grudniowych, red. L. Mażewski, W. Turek, Gdańsk 1996, s. 224–233.
Google Scholar

Lesiakowski K., Ignacy Loga-Sowiński (1914–1992). Portret gomułkowca, Łódź 2022.
Google Scholar

Lesiakowski K., Strajki robotnicze w Łodzi 1945–1976, Łódź 2008.
Google Scholar

Lipiński P., Władzy nie oddamy, Wołowiec 2019.
Google Scholar

Machcewicz P., Grudniowy przewrót: Warszawa–Moskwa–Katowice, [w:] Grudzień przed Sierpniem. W XXV rocznicę wydarzeń grudniowych, red. L. Mażewski, W. Turek, Gdańsk 1996, s. 86–106.
Google Scholar

Przeperski M., "Anatomia kreacji. Przypadek Dzienników politycznych Mieczysława F. Rakowskiego," „Polska 1944/45–89. Studia i materiały” 2020, t. XVIII, s. 223–254. [online] https://doi.org/10.12775/Polska.2020.08
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/Polska.2020.08

Przeperski M., "Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna," Warszawa 2021.
Google Scholar

Rokicki K., "Apodyktyczny szef. Władysław Gomułka i podwładni," [w:] K. Rokicki, R. Spałka (red.), "Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy," Warszawa 2011, s. 235–246.
Google Scholar

Szumiło M., "Elita PPR i PZPR w latach 1944–1970 – próba zdefiniowania," [w:] M. Szumiło, M. Żukowski (red.), "Elity komunistyczne w Polsce," Warszawa–Lublin 2015, s. 34–60.
Google Scholar

Szumiło M., "Gierek. Droga do władzy," Łódź–Lublin 2023.
Google Scholar

Tejchma J., "Wielkość i dramat Władysława Gomułki," "Polityka" 1983, nr 48, s. 1, 9–14.
Google Scholar

Tejchma J., "Zażądałem od Gomułki, aby ustąpił," "Perspektywy" 1990, nr 15, s. 7.
Google Scholar

Tejchma J., Sierszuła B., "Komfort polityka w stanie spoczynku," "Tygodnik Demokratyczny" 1989, nr 25, s. 14–15, 21.
Google Scholar

Turek W., "Od grudnia ’70 do „okrągłego stołu”," [w:] L. Mażewski, W. Turek (red.), "Grudzień przed Sierpniem. W XXV rocznicę wydarzeń grudniowych," Gdańsk 1996, s. 255–264.
Google Scholar

Zieleniewski M., "Aneks do who’s who – Miało być inaczej," "Wprost" 1988, nr 31, s. 6–9.
Google Scholar

https://www.temidium.pl/artykul/w_czwartek_kasacja_sprawy_stlumienia_wystapien _z_grudnia_70_przez_wladze_prl-1633.html (dostęp: 25 II 2023).
Google Scholar

https://timenote.info/lv/person/view?id=3066382&l=pl (dostęp: 7 X 2023).
Google Scholar

https://wydarzenia.interia.pl/historia/news-komisja-pzpr-w-1970-r-tylko-dwa-razy-niezasadnie-uzyto-broni,nId,869009 (dostęp: 25 II 2023).
Google Scholar

Chrzanowski R., Ofiary grudnia 1970 r. w województwie gdańskim, „Grudzień 1970. Pamiętamy”, bezpłatny dodatek prasowy z okazji 50. rocznicy Grudnia ’70 z 11 XII 2020, s. 8, https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/periodyki-ipn/dodatki-historyczne-do/127544,Dodatek-prasowy-Grudzien-1970-Pamietamy-premiera-11-grudnia-2020.html (dostęp: 2 XI 2023).
Google Scholar

Kaniewski S., Ofiary Grudnia ’70 w Szczecinie, „Grudzień 1970. Pamiętamy”, bezpłatny dodatek prasowy z okazji 50. rocznicy Grudnia ’70 z 11 XII 2020, s. 9, https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/periodyki-ipn/dodatki-historyczne-do/127544,Dodatek-prasowy-Grudzien-1970-Pamietamy-premiera-11-grudnia-2020.html (dostęp: 2 XI 2023).
Google Scholar