Sprawa pomnika Tadeusza Kościuszki w okresie międzywojennym w Łodzi

Abstract

Pierwsze decyzje w sprawie wzniesienia pomnika Tadeusza Kościuszki w Łodzi podjęła Rada Miejska na uroczystym posiedzeniu 15 października 1917 roku. Sprawą budowy pomnika zajął się specjalnie w tym celu wyłoniony przez Radę Miejską Komitet Obchodów Kościuszkowskich, w skład którego wchodzili przedstawiciele Rady i Magistratu oraz reprezentanci społeczeństwa łódzkiego. Do współpracy zaproszono przedstawicieli władz miejskich, miejscowych związków, stowarzyszeń i korporacji. W jego skład weszli reprezentanci kleru, inteligencji, finansjery, działaczki społeczne. Komitet Obchodów Kościuszkowskich, lansując apolityczny model Kościuszki, usiłował skupić wokół siebie wszystkich, bez względu na narodowość i przekonania polityczne. Opracowano warunki konkursu na projekt pomnika. Pojawiające się problemy związane z konkursem oraz zmiana warunków politycznych, zakończenie wojny i odzyskanie przez Polskę niepodległości spowodowały, że na pierwszy plan wysunęły się problemy publiczne i gospodarcze, a plany budowy pomnika zostały przesunięte na drugi plan. Dopiero w kolejnym, zamkniętym konkursie w 1925 r. przedstawiono projekt, który został pozytywnie zaopiniowany przez Sąd Konkursowy i zakupiony przez władze miasta. Twórcą pomnika był Mieczysław Lubelski, któremu powierzono również wykonanie prac związanych z budową pomnika Kościuszki. Trudności finansowe i techniczne doprowadziły do znacznego opóźnienia we wprowadzeniu w życie dekretu przyjętego w 1917 r., jednakże 3 maja 1927 r. uroczyście wmurowano kamień węgielny, a 14 grudnia 1930 r. nastąpiło jego odsłonięcie. Całkowity koszt budowy pomnika wyniósł 657.012 zł.