The German preparations towards defending city and fighting of the 1st and 2nd Belarussian Front before the “Battle of Szczecin” (March–April 1945)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.111.17

Keywords:

Szczecin 1945, WW II in Pomerania, Soviet military operation “Odra” 1945, SS foreign units in Pomerania 1945, “Battle of Szczecin” 1945, Fall of Szczecin 1945

Abstract

In presenting article, an author has been made an analysis of the German’s command preparations to plans of defence of sc. “Stettin’s Bridgehead” and the “Festung Stettin” and preparations to fighting against the great Soviet offensive 1st (and as a perspective) 2nd Belarussian Fronts and the local battles between March–April 1945, between town Gryfino (germ. Greifenhagen), along the Upper Odra River and next Szczecin’s Right part. Capturing of this area by the Soviet troops had been given them a good positions to great attack in a near future in the Left part of Szczecin (as it’s main, historical and administrative part of this city). One of the important elements of the text is showing the fighting of Altdamm (act. Szczecin-Dąbie) and fighting to the Eastern Odra’s crossing points. About 20 April, Marshall Georgi Zhukov’s ordered most important strategic decision – great offensive towards Berlin as a general aim and a strategic point to defeating the Third Reich. The main burden of fighting for Szczecin next was a 2nd Belarussian Front commanded by Marshall Konstanty Rokossowski, changing Zhukov’s troops near Szczecin. Especially, this giant Soviet operations group, which had been come from Gdańsk and Gdynia in a long way marching, will play a most decisive role in a perspective of “Battle of Szczecin”. Since the second half of April, a great Soviet offensive towards crossing the Western Odra River has been started, and next to plans to destroy the German positions along this river. In a few days (the 20–25th of April), the forces of 2nd Belarussian’s Front, especially 65. Army commanded by gen. Pavel Batov, crashed during hard local battles the German’s troops on the line of Western Odra River, crossed on the second’s river shore, and finally made the real perspective of total strategic city encirclement. On the area of southern and western-southern outskirts of the Szczecin – villages Kurów (germ. Curow), Rosówek (germ. Neu Rossow), Moczyły (germ. Schillersdorf ) and the others, during a few days (the 20–23/24th of April) were a places of hard local battles of some troops of 2nd Front with the rests forces of a Waffen-SS foreign volunteers divisions. The 25–26th of April, were the most decisive moment of sc. “The battle of Szczecin”. Marshall Rokossowski had a new order and plan of an offensive towards Rostock and the keeping of Baltic shore. In that moment, Szczecin as a strategic point of offensive were finished and will be a not important strategic point, as earlier. For the German command of the city, and the main leadership and commanders of Pomeranian’s NSDAP party, the Marshall Rokossovski’s Front made a real perspective to closing and next completely destroying of Germans troops in “Festung Stettin”. It was a main reason to a great evacuation of detachment and many civil refugees without fighting from the city. The 26th April, the left side part of Szczecin (the main) was captured by the troops of the 65 Army and 2nd Strike Army. Military history of Szczecin was ended in that moment not as a result of a hard street fighting on the Left, main part of the city, but on it’s Right side (especially the great battle of Altdamm/Szczecin-Dąbie) and on the southern and western-southern outskirts. Finally, there were no hard battles and a new, decisive phase street fighting “Battle of Szczecin” on the Left shore of Odra River. This formula knowing as a “Battle of Szczecin” is really only a good – looking sentence, not a historical reality and true.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Dariusz Wybranowski, Uniwersytet Szczeciński / University of Szczecin

Dr hab. prof. US Dariusz Wybranowski – historyk i politolog, pracownik Instytutu Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie Uniwersytetu Szczecińskiego. Zainteresowania naukowe: historia Pomorza w średniowieczu, konflikty zbrojne XX i XXI w., Bałkany Zachodnie, doktryny polityczne, islam i muzułmanie.

References

Batow P. I., „Operacja Odra”. Działania bojowe 65. Armii w operacji berlińskiej, kwiecień–maj 1945, przekł. J. Ćwierdziński, Warszawa 1966.
Google Scholar

Degrelle L., Front wschodni 1941–1945, przekł. D. Taranko-Grzesiak, Międzyzdroje 2002.
Google Scholar

Guderian H., Wspomnienia żołnierza, przekł. J. Nowacki, Warszawa 2003.
Google Scholar

Hillblad T., Zmierzch bogów. Wspomnienia szwedzkiego ochotnika z 11. Dywizji Waffen-SS „Nordland”, 1944–1945, przekł. A. Murawski, Warszawa 2011.
Google Scholar

Rokossowski K., Żołnierski obowiązek, przekł. P. Marciniszyn, F. Czuchrowski, Warszawa 1973.
Google Scholar

Żukow G., Wspomnienia i refleksje, przekł. C. Czarnogórski, F. Czuchrowski, P. Marciniszyn, Warszawa 1985.
Google Scholar

Adamczewski L., Burza nad Provinz Pommern. Upadek prowincji pomorskiej Trzeciej Rzeszy, Zakrzewo 2012.
Google Scholar

Białecki T., Dąbie w 1945 roku we wspomnieniach Mariana Wieczorka, pierwszego polskiego komendanta wojennego miasta, [w:] Dąbie poprzez wieki, red. R. Gaziński, K. Marcinowski, Szczecin 2010, s. 155–185.
Google Scholar

Bieszanow W., 1945 – rok zwycięstwa, przekł. G. Palacz, A. Palacz, Warszawa 2013.
Google Scholar

Biranowska-Kurtz A., Rembas M., Dąbie. Prawobrzeże Wielkiego Szczecina, Szczecin 2009.
Google Scholar

Bishop C., Zagraniczne formacje SS. Zagraniczni ochotnicy w Waffen-SS w latach 1940–1945, przekł. G. Siwek, Warszawa 2006.
Google Scholar

Bliss H., Hofman J., Als Stargard verloren ging, Witzenhausen 1995.
Google Scholar

Borowski T., Ostatnia krew na Pomorzu. Léon Degrelle i walońscy ochotnicy Waffen-SS, luty–maj 1945, Poznań 2013.
Google Scholar

Budziak P., Rembas M., Zachodniopomorskie tajemnice, Szczecin 2020.
Google Scholar

Ciechanowski J., Przyszliśmy do ciebie morze… Działania 1. i 2. Armii Wojska Polskiego na Pomorzu Zachodnim, styczeń–kwiecień 1945 roku, Chrzan 2021.
Google Scholar

Ciechanowski G., Ciechanowski J., Murawski M., Kurs bojowy Szczecin. Bombardowania Szczecina i Polic na tle wojny powietrznej w Europie (1940–1945), Szczecin 2009.
Google Scholar

Erenc M., Walki o Międzyodrze pod Szczecinem w operacji berlińskiej Armii Radzieckiej w kwietniu 1945 roku, „Przegląd Zachodniopomorski” 1994, z. 4, s. 151–172.
Google Scholar

Golczewski K., Porzucona twierdza. Szczecin 1944–1945, Poznań 1967.
Google Scholar

Heidler M., Pantherturm. Wieże czołgów „Pantera” na niemieckich bunkrach, „Militaria XX Wieku” 2013, nr 6(57), s. 76–82.
Google Scholar

Jesswein R., Enklawa, Szczecin 2021.
Google Scholar

Kirchubel R., Pancerne armie Hitlera na froncie wschodnim, przekł. T. Szlagor, Wrocław 2013.
Google Scholar

Kosiarz E., Wyzwolenie Polski Północnej 1945, Gdynia 1967.
Google Scholar

Kozińska B., Rozwój przestrzenny Szczecina od początku XIX wieku do II wojny światowej, Szczecin 2002.
Google Scholar

Kurowski F., Bitwy pancerne II wojny światowej we wspomnieniach Hasso von Manteuffla, Kraków 2012.
Google Scholar

Lindenblatt H., Pommern 1945. Eines der letzten Kapitel in der Geschichte vom Untergang des Dritten Reiches, Würzburg 2008.
Google Scholar

Leszczyński M., Pomorze 1945, Warszawa 2014.
Google Scholar

Łuczak M., Szczecin-Dąbie–Altdamm, Szczecin 2014.
Google Scholar

Michaelis R., 11. SS-Freiwilligen Panzer Grenadier Division „Nordland”, Warszawa 2004.
Google Scholar

Michaelis R., 10 SS-Panzer Division „Frundsberg”, Warszawa 2006.
Google Scholar

Murawski E., Bój o Pomorze. Ostatnie walki obronne na Wschodzie, Oświęcim 2015.
Google Scholar

Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej, t. III (Ludowe Wojsko Polskie 1943–1945), red. W. Jurgielewicz, Warszawa 1973.
Google Scholar

Rembas M., Ciechanowski G., Bitwa o Szczecin – dzień po dniu, Szczecin 2016.
Google Scholar

Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945–1948, red. T. Białecki, Szczecin 2002.
Google Scholar

Steiner F., Ochotnicy Waffen-SS. Idea i poświęcenie, przekł. M. Murawski, F. Czuchrowski, Gdańsk 2010.
Google Scholar

Suworow W., Żukow – cień zwycięstwa, przekł. A. Bobrowicki, E. Więcławski, Warszawa 2002.
Google Scholar

Tieke W., Pomiędzy Odrą a Łabą. Bitwa o Berlin, przekł. J. Tomczak, Oświęcim 2015.
Google Scholar

Tieke W., Tragödie um die Treue. Kampf und Untergang des III. (germ.) Panzer-Korps (3. Aufgabe), Osnabrück 1978.
Google Scholar

Trigg J., SS Flamands. L’histoire de la 27e division SS de grenadiers volontaires Langemarck, Jourdan Editions 2010.
Google Scholar

Wojtkun G., Wielka Szczecińska Przestrzeń. Geneza i tło, Szczecin 2020.
Google Scholar

Wybranowski D., Udział jednostek cudzoziemskich Waffen-SS i Wehrmachtu w działaniach wojennych na Pomorzu Zachodnim w pierwszych miesiącach 1945 roku. Cz. II, „Przegląd Zachodniopomorski” 2015, z. 1, s. 69–123.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/pz.2015.1-05

Żerko S., Ilustrowany leksykon II wojny światowej, Poznań 2004.
Google Scholar

Anklewicz M., 70 lat temu w Gryfinie. Początek walk o Gryfino, https://www.igryfino.pl/artykul/5993,70-lat-temu-w-gryfinie-poczatek-walk-o-gryfino (dostęp: 20 X 2022).
Google Scholar

Bitwa o Szczecin. Rosówek 26.04.2014, https://www.youtube.com/watch?v=N7BeyaHuCJY (dostęp: 20 X 2022).
Google Scholar

Cmentarz Żołnierzy Niemieckich w Glinnej, https://cmentarze.szczecin.pl/chapter_11964.asp?soid=4016AFC9CC8B4BFCB3AA8350A8009325 (dostęp: 20 X 2014).
Google Scholar

Die Deutsche Wochenschau z dn. 22 marca 1945, Festung Stettin – walki w Dąbiu, https://www.youtube.com/watch?v=OaXtYyFZhfE&ab_channel=SulibratzGroduSzczota (dostęp: 20 X 2022).
Google Scholar

Die Lage an der Fronten am 20. März 1945, http://www.kriegsende.aktuell.ru.sowinform/131/ (dostęp: 20 X 2014).
Google Scholar

Kraśnicki A., 70 lat po wielkiej bitwie o Szczecin. Oto pamiątki po krwawych walkach [zdjęcia i video], https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/56,34939,17634735,70_lat_po_wielkiej_bitwie_o_Szczecin__Oto_pamiatki.html (dostęp: 20 X 2022).
Google Scholar

Pozostałości po krwawych walkach nad Odrą, http://www.mmszczecin.pl/213529/ (dostęp: 17 X 2014).
Google Scholar

Przyczółek Dąbie (autor R. Zawadzki), 21 maja 2011, http://www.youtube.com/watch?=gTrtvAYbe94 (dostęp: 20 X 2014).
Google Scholar

Szczecin/Rosówek-Fotoreportaż.26.04.2014, http://www.kierunek.szczecin.pl/szczecin-informacje/szczecinrosowek-fotoreportaz-26-04-2014-inscenizacja-historyczna-bitwy (dostęp: 20 X 2014).
Google Scholar

Szczecin będzie miał forteczną wersję wieży czołgowej ze słynnej Pantery?, https://szczecin.naszemiasto.pl/szczecin-bedzie-mial-forteczna-wersje-wiezy-czolgowej-ze/ar/c1-2846276 (dostęp: 20 X 2022).
Google Scholar

The History of SS-Freiwilligen-Panzer-Grenadier-Brigade-Division „Nederland”, http://www.waffen-ss.nl/nedgesch-e-php (dostęp: 20 X 2014).
Google Scholar

Wycieczka „Śladami bitwy o Szczecin” z Michałem Rembasem, https://www.youtube.com/watch?v=7QEYbr6SVBw&ab_channel=GrupaHistoryczno-EksploracyjnaPomerania (dostęp: 20 X 2022).
Google Scholar

Published

2022-12-30

How to Cite

Wybranowski, D. (2022). The German preparations towards defending city and fighting of the 1st and 2nd Belarussian Front before the “Battle of Szczecin” (March–April 1945). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, (111), 337–376. https://doi.org/10.18778/0208-6050.111.17