Włochy na drodze do wojny. Przygotowanie Włoch Mussoliniego do II wojny światowej

Maciej Franz

doi:10.18778/0208-6050.111.13

Authors

Maciej Franz Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu / Adam Mickiewicz University in Poznań https://orcid.org/0000-0002-9075-605X

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.111.13

Keywords:

Benito Mussolini, fascism, Italy, interwar period, war armaments

Abstract

Italian fascism was formally born after the end of World War I. In fact, it grew out of a sense of the hurt and injustice of the 1919 peace treaty at Versailles. Benito Mussolini, using previously revealed philosophical views, managed to take over the leadership of the Blackshirts. From that point onwards, Benito Mussolini consistently built the concept of Italy as a colonial empire, striving for hegemony in the Mediterranean Basin. He was preparing the state and society for a new war that would repair the wrongs at Versailles and give Italy a new, true and just peace. Italy’s road to war began with the end of the previous war, and it never left that path.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Maciej Franz, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu / Adam Mickiewicz University in Poznań

Prof. dr hab. Maciej Franz – historyk, kierownik Pracowni Historii Wojskowości na Wydziale Historii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Zainteresowania naukowe: historia wojskowości od XVI do XX w.

References

Mount Holyoke College Archive [MHCA], The Italo-German Alliance, May 22, 1939 [Volkischer Beobachter, May 23, 1939]
Google Scholar

Mount Holyoke College Archive [MHCA], The Ambassador in Italy (Phillips) to the Secretary of State, [Telegram: Paraphrase], [Rome,] May 1, 1940
Google Scholar

Mount Holyoke College Archive [MHCA], President Roosevelt to the Premier of Italy (Mussolini) [47], [Telegram], [WASHINGTON,] May 14, 1940–midnight
Google Scholar

Mount Holyoke College Archive [MHCA], President Roosevelt to the Premier of Italy (Mussolini) [49], [Telegram], WASHINGTON, May 26, 1940–3 p.m.
Google Scholar

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – zasób archiwalny, pudło 167, sygn. MIIWS/RD/4126 – „Dziennik Radomski” 1940, nr 83
Google Scholar

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – zasób archiwalny, pudło 168, sygn. MIIWS/RD/478/19 – „Nowy Kurier Warszawski” 1940, nr 135
Google Scholar

Churchill W., Druga wojna światowa, t. II, ks. 1, przekł. K. Mostowska, Gdańsk 1994.
Google Scholar

Documenti per la storia delle relazioni italo-polacche (1918–1940), a cura di M. De Simone, N. Eramo, A. Fiori, J. Stoch, Roma 1998.
Google Scholar

Iachino A., Tramonto di una grande marina, Verona 1959.
Google Scholar

La Marina Italiana nella Seconda Guerra Mondiale, vol. XXI (L’Organizzazione della Marina durante il conflicto), t. I (Effecienza all’apertura della ostilita), Roma 1972.
Google Scholar

La Marina Italiana nella Seconda Guerra Mondiale, vol. XXI (L’Organizzazione della Marina durante il conflicto, t. II (Evoluzione organica dal 10.06.1940 all’ 8.9.1943), Roma 1975.
Google Scholar

Mussolini B., Mussolini Memoirs, 1942–1943 with documents relating to the period, London 1949.
Google Scholar

Romeyko M., Ze wspomnień attaché wojskowego. Zakończenie, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1960, R. LXVII, nr 3, s. 242.
Google Scholar

Sierpowski S., Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. I, Poznań 1992.
Google Scholar

Agbamu S., Mare Nostrum: Italy and the Mediterranean of Ancient Rome in the Twentieth and Twenty-First Centuries, „Fascism. Journal of Comparative Fascist Studies” 2019, No. 8, s. 250–274.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/22116257-00802001

Ball S., The Bitter Sea. The Brutal World War II Fight for the Mediterranean, London 2009.
Google Scholar

Barlas D., Friends or Foes? Diplomatic Relations Between Italy and Turkey, 1923–36, „International Journal of Middle East Studies” 2004, Vol. XXXVI, No. 2, s. 231–252.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0020743804362045

Battaglia A., Il Dodecaneso italiano: una storia da rivisitare (1912–1943), „Eurostudium”, Aprile–Giugno 2010, s. 1–85.
Google Scholar

Belot R. de, The Struggle for the Mediterranean 1939–1945, New York 1969.
Google Scholar

Bocca G., Storia d’Italia nella guerra fascista 1940–1943, Milano 1996.
Google Scholar

Bolyny A., Voenno-morskoj flot XX veka, Moskva 2013.
Google Scholar

Bruno F., Miasta Mussoliniego. Architektura i urbanistyka jako instrument polityki państwa faszystowskiego, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 2011, t. LVI, z. 3, s. 27–51.
Google Scholar

Bucarelli M., „Delenda Jugoslavia”. D’Annunzio, Sforza e gli “intrighi balcanici” del ‘19–’20., „Nuova Storia Contemporanea” 2002, vol. VI, n. 6, s. 19–34.
Google Scholar

Bukała G., Włoskie zapasy ropy naftowej w latach 1940–1943, „Morza, Statki i Okręty” 2009, nr 95, s. 40–43.
Google Scholar

Burri M., Corfu 1923. L’occupazione italiana dell’isola greca in risposta all’eccidio di una nostra Missione militare sul confine greco-albanese, „Storia Militare” 1994, n. 8, s. 40–53.
Google Scholar

Candeloro G., Storia dell’Italia moderna. Volume ottavo. La prima guerra mondiale, il dopoguerra, l’avvento del fascismo, Mediolan 1996.
Google Scholar

Ceva L., Grande industria e guerra, [w:] L’Italia in guerra il 1° anno – 1940, Cinquant’anni dopo l’entrata dell’Italia nella 2 guerra mondiale. Aspetti e problemi, a cura di R. H. Rainero, A. Biagini, Roma 1991, s. 33–54.
Google Scholar

Chwalba A., Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914–1918, Kraków 2014.
Google Scholar

Ciepielewski J., Historia gospodarcza świata XIX i XX wieku, Warszawa 1970.
Google Scholar

Cliadakis H., Neutrality and War in Italian Policy 1939–40, „Journal of Contemporary History” 1974, Vol. IX, No. 3, s. 171–190.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/002200947400900307

Epton N., Oasis Kingdom. The Libyan story, New York 1953.
Google Scholar

Fiszer M., Gruszczyński J., Macchi MC. 200 Saetta, „Lotnictwo” 2011, nr 15 [nr specjalny], s. 22–33.
Google Scholar

Franz M., Burza nad Morzem Śródziemnym, t. I (Wojna się rozpoczyna), Oświęcim 2016.
Google Scholar

Franz M., W dalmatyńskim kotle narodowych sprzeczności. Gabriele D’Annunzio a sprawa włoska, [w:] Człowiek, naród, państwo wobec wyzwań XX wieku, red. M. Mikołajczyk, Poznań 2016, s. 199–208.
Google Scholar

Franz M., Włoska gospodarka wojenna 1940–1943, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2019, nr 2, s. 180–194.
Google Scholar

Franz M., Włoska propaganda wojenna 1940–1945, [w:] Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych, red. nauk. T. Panecki, J. Smoliński, Warszawa 2019, s. 249–259.
Google Scholar

Greene J., Massignani A., The Naval War in the Mediterranean 1940–1943, London 2011.
Google Scholar

Hägg G., Mussolini. Butny faszysta, przekł. W. Łygaś, Warszawa 2015.
Google Scholar

O’Hara V. P., Struggle for the Middle Sea. The Great Navies at War in the Mediterranean Theater, 1940–1945, Annapolis 2013.
Google Scholar

Harvey A. D., Ofensywa bombowców, która nigdy nie miała miejsca, „Militaria XX wieku” 2021, nr 2(70), s. 46–53.
Google Scholar

Kamiński M. K., Klęska państwa czechosłowackiego w 1938 roku, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2014, t. XLIX, z. 2, s. 113–126.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/SDR.2014.2.05

Knox M., Mussolini Unleashed. 1939–1945. Politics and Strategy in Fascist Italy’s Last War, Cambridge 1982.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511583575

Koszela W., Pancerniki Mussoliniego, Oświęcim 2021.
Google Scholar

Majewski P., System hegemoniczny w ujęciu realizmu strukturalnego, „Historia i Polityka” 2018, nr 25, s. 115–127.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/HiP.2018.026

Mallett R., Mussolini and the Origins of the Second World War, 1933–1940, New York 2003.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4039-3774-2

Mattesini F., La Fallimentare Strategia della “Fleet in Being” Dell’ammiraglio Domenico Cavagnari, (Giugno–Novembre 1940), Da Punta Stilo a Capo Teulada e fino al termine della “Guerra parallela”, [b.m.w.] 2019.
Google Scholar

Minniti F., Gli obiettivi di guerra nella pianificazione operativa (1938–1940), [w:] L’Italia in guerra il 1° anno – 1940, Cinquant’anni dopo l’entrata dell’Italia nella 2 guerra mondiale. Aspetti e problemi, a cura di R. H. Rainero, A. Biagini, Roma 1991, s. 11–18.
Google Scholar

Monzali L., Italiani di Dalmazia 1914–1924, Firenze 2007.
Google Scholar

Morewood S., Anglo-Italian Rivalry in the Mediterranean and Middle East, 1935–1940, [w:] Paths to War, New Essays on the Origins of the Second World War, eds R. Boyce, E. M. Robertson, London 1989, s. 167–198.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-20333-8_6

Mortara G., La Saluta Pubblica in Italia durante e doplo la Guerra, New Havew 1925.
Google Scholar

Petacco A., La nostra guerra 1940–1945. L’avventura bellica tra bugie e verita, Milano 2010.
Google Scholar

Rochat G., Włochy na wojnie 1935–1943. Od podboju Etiopii do klęski, przekł. D. Jednorowski, Oświęcim 2018.
Google Scholar

Scurati A., M. Syn stulecia, przekł. A. Pawłowska-Zampino, Katowice 2020.
Google Scholar

Sgarlato A., Sgarlato N., Piloti nel deserto, „Ali di Gloria” [Parma] 2009, n. 14, s. 6–12.
Google Scholar

Silverio E., L’Impero come eversione dell’ordine di Versailles. La riflessione di Carlo Costamagna (1935–36), [w:] Italy on the Rimland. Storia militare di una Penisola eurasiatica, t. II (Suez), Roma 2019, s. 93–105.
Google Scholar

Sobski M., East Africa 1940–1942 (land campaign). The Italian Army Defends The Empire In The Horn Of Africa, Zielona Góra 2020.
Google Scholar

Stile M., Włoskie okręty liniowe podczas II wojny światowej, przekł. T. Basarabowicz, Oświęcim 2011.
Google Scholar

Wichert W., Włoska Republika Socjalna jako przykład faszystowskiego bytu polityczno-wojskowego w latach 1943–1945, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2019, nr 2(39), s. 195–233.
Google Scholar

Żerko S., Niemcy wobec Włoch w pierwszej fazie II wojny światowej (wrzesień 1939 – czerwiec 1940 r.), „Dzieje Najnowsze” 2020, R. LII, z. 2, s. 73–98.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/DN.2020.2.04

„Gazeta Robotnicza”, 30 IX 1938, nr 224, http://sbc.org.pl/Content/144189/iv4409-1938-244-0001.pdf (dostęp: 23 V 2021).
Google Scholar