Bolesław Prus – nie tylko prozaik. Sylwetka filantropa

Ewa Kiełb; Piotr Robak

doi:10.18778/0208-6050.110.14

Authors

Ewa Kiełb Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa / Society of Friends of Nałęczów https://orcid.org/0000-0003-1305-5716
Piotr Robak Uniwersytet Łódzki / University of Lodz https://orcid.org/0000-0002-9878-6085

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.110.14

Keywords:

society, collaboration, charity, philanthropy, support, education

Abstract

This article focuses on Bolesław Prus, the preeminent writer of the age of positivism. It highlights a less known aspect of his biography, namely his interest in charity activity. This aspect is usually treated as a secondary issue. The related theory of society and progress created by Prus is mentioned even less so, just like his views on education and the promotion of culture, or the role of art in the life of the nation.

The collected material, i.e. fragments of the writer’s correspondence, journalistic statements, as well as the examples cited, proves Prus’s personal involvement in philanthropic works (activity within societies, supporting projects in aid of needy people, popularizing the noble ideas of helping the weak), and shows the commitment of Prus to social issues. His activity in this area is illustrated in the article based on the example of Warsaw, as well as Lublin and its surroundings. In both places, Prus was remembered as a man who sincerely supported initiatives serving the people who required material or medical help. He cordially treated everyone who was ready to provide this help in the difficult conditions of the Russian Partition at the turn of the 19th and 20th centuries.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Ewa Kiełb, Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa / Society of Friends of Nałęczów

Mgr Ewa Kiełb – nauczyciel, polonista. Zainteresowania naukowe: historia i kultura Lubelszczyzny, zwłaszcza Nałęczowa.

Piotr Robak, Uniwersytet Łódzki / University of Lodz

Dr Piotr Robak – historyk, starszy wykładowca w Katedrze Historii Nowożytnej na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania naukowe: dzieje protestantyzmu anglosaskiego, angielskiej kolonizacji Ameryki Północnej i stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych.

References

Matuszewski I., Ideały życiowe Prusa, „Tygodnik Ilustrowany” 1901, nr 8, s. 142–143.
Google Scholar

Prus B., Kroniki tygodniowe [o Nałęczowie], wybór, wstęp i oprac. T. Kłak, Lublin 1972.
Google Scholar

Prus B., Kroniki. Wybór, t. I–II, wybór, wstęp i przyp. S. Fita, Warszawa 1987.
Google Scholar

Prus B., Notatki z Lublina (I), „Tygodnik Ilustrowany” 1911, nr 5, s. 87–88.
Google Scholar

Prus B., Notatki z Lublina (II), „Tygodnik Ilustrowany” 1911, nr 6, s. 105–106.
Google Scholar

Prus B., Pisma wszystkie. Korespondencja, t. I (Listy Bolesława Prusa), wstęp i oprac. J. Nowak, Warszawa–Lublin 2017.
Google Scholar

Prus B., Wybór pism. Nowele, t. I–III, Warszawa 1974.
Google Scholar

Puławski A., Kąpiele tanie im. Bolesława Prusa w Nałęczowie, „Zdrowie” 1908, nr 10–11, s. 714–719.
Google Scholar

Śp. Faustyna Morzycka, „Ziemia Lubelska” 1910, nr 157, s. 2.
Google Scholar

W sprawie opuszczonych, „Opiekun Domowy” 1873, nr 26, s. 201–202.
Google Scholar

Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa 1962.
Google Scholar

Zieleniewski M., Krajowe uzdrowiska, czyli stacye klimatyczno-lecznicze, Kraków 1894.
Google Scholar

Araszkiewicz F., Bolesław Prus. Filozofia, kultura, zagadnienia społeczne, Wrocław 1948.
Google Scholar

Araszkiewicz F., Listy Prusa, Świętochowskiego, Żeromskiego, Żeleńskiego (Boya) i in. do dr. W. Chodźki w sprawach kulturalno-społecznych, „Kamena” 1955, nr 1–2(95–96), s. 19–27.
Google Scholar

Araszkiewicz F., Nałęczów Prusa i Żeromskiego, [w:] Dzieła i twórcy. Studia i szkice, Warszawa 1957, s. 200–220.
Google Scholar

Bolesław Prus 1847–1912. Kalendarz życia i twórczości, oprac. K. Tokarzówna, S. Fita, red. Z. Szweykowski, Warszawa 1969.
Google Scholar

Bukowska H., Bolesław Prus w Nałęczowie, Nałęczów 2005.
Google Scholar

Bukowska H., Wracając do Prusa, „Głos Nałęczowa” 1992, s. 6.
Google Scholar

Fita S., Prus w Nałęczowie, „Zeszyty Naukowe KUL” 1962, nr 2, s. 105–114.
Google Scholar

Fita S., Żywe wspomnienie Prusa, „Głos Nałęczowa” 1986, s. 14–17.
Google Scholar

Geremek B., Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia, Warszawa 1989.
Google Scholar

Grabowski I., Ani z soli, ani z roli, „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 22, s. 448–450.
Google Scholar

Ihnatowicz I., Społeczeństwo polskie 1864–1914, Warszawa 1988.
Google Scholar

Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2003.
Google Scholar

Kępski C., Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim, 1815–1914, Lublin 1993.
Google Scholar

Kiepurska H., Morzycka Faustyna, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXII, Wrocław 1977, s. 29–30.
Google Scholar

Kleiner J., Pisarz wielkiego serca, „Zdrój: kultura – życie – sztuka” 1945, nr 7, s. 1.
Google Scholar

Klingerowa Z., Non omnis moriar, „Zdrój: kultura – życie – sztuka” 1945, nr 7, s. 1.
Google Scholar

Kłak T., Wstęp, [w:] B. Prus, Notatki z Lublina, wstęp i oprac. T. Kłak, komentarz S. Fita, Lublin 1975, s. I–III.
Google Scholar

Martuszewska A., O „zbiorowym człowieku” i utylitaryzmie Bolesława Prusa, [w:] Bolesław Prus: pisarz, publicysta, myśliciel, red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz, S. Fita, Lublin 2003.
Google Scholar

Mazur E., Dobroczynność w Warszawie XIX wieku, Warszawa 1999.
Google Scholar

Mikulec B., Z dziejów kształtowania się burżuazji lubelskiej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F – Historia” 1986/1987, t. XLI/XLII, nr 6, s. 117–153.
Google Scholar

Morzycka F., O ojcowiznę, czyli jak sobie jeden chłop z Niemcami poradził. Z powieści Bolesława Prusa pt. „Placówka”, Warszawa 1924.
Google Scholar

Obsulewicz B.K., Filantropia i familia: optyka Bolesława Prusa i Elizy Orzeszkowej, „Prace Polonistyczne” 2006, t. LXI, nr 1, s. 71–86.
Google Scholar

Ostrowska T., Markiewicz Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XX, Wrocław 1975, s. 32–33.
Google Scholar

Partyka W., Opieka instytucjonalna na Lubelszczyźnie w XIX wieku. Szpitale i przytułki, Lublin 2017.
Google Scholar

Piątkowska M., Prus. Śledztwo biograficzne, Kraków 2017.
Google Scholar

Pieścikowski E., Bolesław Prus, Warszawa 1985.
Google Scholar

Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Bielsko-Biała 2003.
Google Scholar

Poznański K., Szkoły im. A. i J. Vetterów w Lublinie, Lublin 1985.
Google Scholar

Rostkowski H.W., Słynni ludzie w polskich uzdrowiskach, Warszawa 1986.
Google Scholar

Szczutowski S., Prus jako redaktor, „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 22, s. 467.
Google Scholar

Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej 1795–1945, Warszawa 1980.
Google Scholar

Wyszyński H., Zarys historii Szkół im. A. i J. Vetterów w Lublinie. Przewodnik po dziejach Szkoły i kupiectwa lubelskiego w latach 1866–2006, Lublin 2006.
Google Scholar

https://sjp.pwn.pl/doroszewski/filantrop;5427648.html (dostęp: 5 V 2022).
Google Scholar

https://sjp.pwn.pl/slowniki/filantrop.html (dostęp: 5 V 2022).
Google Scholar