Charakterystyka problemów kultury w latach trzydziestych na podstawie publicystyki „Pionu” (1933–1939)

Dariusz Marciniec

doi:10.18778/0208-6050.96.13

Authors

Dariusz Marciniec Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Polski Najnowszej

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.96.13

Keywords:

culture, problems of culture, Piłsudski camp, cultural institutions

Abstract

The purpose of this article is to characterize the problems of culture in the thirties on the basis of journalism from „Pion” – the leading magazine of the Piłsudski’s group in the cultural and social field. The weekly magazine was one of the elements of the state’s offensive in the field of culture started in 1933. Polish historiography lacks of studies, which would bring closer the subject of articles published in the weekly and recognize overall cultural issues.
Image of culture that emerges from the texts posted on the pages of „Pion”, clearly indicates the lack of complexity of activities in the field of social and state life. Behind the loud declarations of the government, the political will and willingness to undertake further reforms did not follow.
This article brings up the turbulent history of culture in the Second Republic of Poland in the years 1933–1939, including numerous attempts to establish new institutions, to catch up with backwardness in relation to Western Europe, to search for the role and functions of the existing cultural institutions of the reborn state.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Dziennik Ustaw 1933, nr 32 poz. 279, Ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o opiece nad muzeami publicznymi.
Google Scholar

Dziennik Ustaw 1962, nr 10 poz. 48, Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury.
Google Scholar

Monitor Polski 1933, nr 234, poz. 254, Rozporządzenie Rady Ministrów z 29 września 1933 r. o Polskiej Akademii Literatury.
Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, sygn. 7000, mikrofilm nr B 15993: Państwowa Rada Muzealna (t. I).
Google Scholar

Zbiory Specjalne Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Propagandy Sztuki, nr inw. 70, teczka Rada, Protokół 34. zebrania nadzwyczajnego Rady IPS z 23 czerwca 1937 r.
Google Scholar

Deklaracja ideowo-polityczna Obozu Zjednoczenia Narodowego, [w:] Państwo polskie w myśli politycznej piłsudczyków i programach sanacji. Wybór tekstów źródłowych, oprac. E. Orlof, A. Pasternak, R. Pawlikowski, Rzeszów 1992.
Google Scholar

Koridan-Zamorski J., Dzienniki (1930–1938), oprac. R. Litwiński, M. Sioma, Warszawa 2011.
Google Scholar

Ministerstwo Kultury i Sztuki w dokumentach 1918–1998, przedmowa A. Siciński, wybór A. Siciński, A.G. Dąbrowski, J. Gmurek, Warszawa 1998.
Google Scholar

Żongołłowicz B., Dzienniki 1930–1936, oprac. D. Zamojska, Warszawa 2004.
Google Scholar

„Pion” 1933–1939.
Google Scholar

„Prosto z mostu” 1936, 1937.
Google Scholar

„Robotnik” 1933.
Google Scholar

„Wiadomości Literackie” 1938.
Google Scholar

„Życie Sztuki” 1935.
Google Scholar

Białek J.Z., „Pion” 1933–1939, [w:] Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria VI, t. I (Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831–1863), red. M. Janion i in., Warszawa 1979, s. 334–337.
Google Scholar

Całka M., Rzeczywistość książki lat trzydziestych na łamach tygodnika „Pion” (1933–39), „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Librorum” 10, 2001, s. 119–135.
Google Scholar

Jaworski S., Od „Drogi do „Pionu”. O kształtowaniu się sanacyjnego programu upaństwowienia literatury, „Rocznik Komisji Historycznoliterackiej” 1967, R. V, s. 105–146.
Google Scholar

Marciniec D., Ministerstwo Sztuki i Kultury Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1922, „Rocznik Łódzki” 2015, t. LXIII, s. 91–105.
Google Scholar

Osiński Z., Janusz Jędrzejewicz, piłsudczyk i reformator edukacji (1885–1951), Lublin 2007.
Google Scholar

Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, Warszawa 1980.
Google Scholar

Rocznik PAL 1933–1936, Warszawa 1937.
Google Scholar

Rocznik PAL 1937–1938, Warszawa 1939.
Google Scholar

Seniów J., Oblicze ideowe i funkcja kulturalna „Gazety Polskiej” (1929–1939), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 1998, t. I, z. 1–2, s. 49–67.
Google Scholar

Sierocka K., Czasopisma literackie, [w:] Literatura polska 1918–1975, t. II (1933–1944), red. A. Brodzka, S. Żółkiewski, Warszawa 1993, s. 63–165.
Google Scholar

Suchodolski B., Polityka kulturalno-oświatowa w Polsce współczesnej, Warszawa 1937.
Google Scholar

Szawerna-Dyrszka A., „Obrachunki” w „Pionie”, czyli o pewnym konkursie i debiucie prozatorskim Czesława Miłosza, „Balaghan. Mikroświaty i nanohistorie” [Katowice] 2015, s. 277–284.
Google Scholar

Wielki słownik wyrazów obcych PWN, red. M. Bańko, Warszawa 2005.
Google Scholar

Zawiszewska A., Niebezpieczne związki literatury i polityki na przykładzie Polskiej Akademii Literatury, [w:] Kultura i społeczeństwo II Rzeczypospolitej, red. W. Mędrzecki, A. Zawiszewska, Warszawa 2012, s. 233–254, Metamorfozy społeczne, t. IV.
Google Scholar