Życie codzienne w Brygadach Międzynarodowych podczas wojny domowej w Hiszpanii w świetle zeznań Andrzeja Rozborskiego

Robert Majzner

doi:10.18778/0208-6050.102.12

Autor

Robert Majzner Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Zakład Historii XX wieku

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.102.12

Słowa kluczowe:

wojna domowa w Hiszpanii, Brygady Międzynarodowe

Abstrakt

Wybuch wojny domowej w Hiszpanii przyciągnął uwagę nie tylko europejskich „mocarstw” – Niemiec, Włoch, Francji, Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego. Rzeczpospolita Polska obserwowała ją głównie pod kątem wpływu na politykę Francji i ewolucję sztuki wojennej oraz udział obywateli polskich w Brygadach Międzynarodowych. Formacja ta postrzegana była bowiem jako narzędzie radzieckich interesów, a walczący w jej szeregach ochotnicy – jako potencjalne aktywa radzieckiego wywiadu. Dlatego zbierano na ich temat wszelkie informacje, starając się przede wszystkim pozyskać je od samych ochotników. Tym, którzy udzielili najbardziej wartościowych, obiecano przywrócenie obywatelstwa polskiego, które odebrano im automatycznie na mocy ustawy z 1920 i 1938 r. Jedną z najobszerniejszych relacji złożył Andrzej Rozborski – porucznik XIII Brygady, przebywający w Hiszpanii od sierpnia 1937 do sierpnia 1938 r.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Ministerstwo Spraw Wewnętrznych [MSW].
Google Scholar

Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie-Rembertowie [CAW], Oddział II Sztabu Głównego Wojska Polskiego [Oddział II].
Google Scholar

Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie-Rembertowie [CAW], Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych [GISZ].
Google Scholar

Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie [IPN-Rz], Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych [WUSW].
Google Scholar

Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie [IPN], Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich przeciwko Narodowi Polskiemu [GK].
Google Scholar

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1920, 1938.
Google Scholar

Mały rocznik statystyczny 1937, Warszawa 1937.
Google Scholar

Mały rocznik statystyczny 1939, Warszawa 1939.
Google Scholar

„Monitor Polski” 1947.
Google Scholar

Radosh R., Habeck M.R., Sevostianov G., Spain betrayed. The Soviet Union in the spanish civil war, New Haven 2001.
Google Scholar

Statistical Year-Book of the League of Nations 1938/39, Geneva 1939.
Google Scholar

Kriwicki W., W tajnej służbie Stalina, Warszawa 2000.
Google Scholar

Andrew Ch., Gordijewski O., KGB, Warszawa 1997.
Google Scholar

Beevor A., Walka o Hiszpanię 1936–1939. Pierwsze starcie totalitaryzmów, Kraków 2009.
Google Scholar

Bolloten B., The Spanish Civil War. Revolution and Counterrevolution, New Haven–London 1991.
Google Scholar

Bron M., Kozłowski E., Techniczek M., Wojna hiszpańska 1936–1939. Chronologia wydarzeń i bibliografia, Warszawa 1964.
Google Scholar

Carr E.H., The Comintern and the Spanish Civil War, London 1984.
Google Scholar

Castells A., Las Brigades Internationales de la guerra de España, Barcelona 1974.
Google Scholar

Chodakiewicz M.J., Zagrabiona pamięć: wojna w Hiszpanii 1936–1939, Warszawa 1997.
Google Scholar

Ciechanowski J.S., Podwójna gra. Rzeczpospolita Polska wobec hiszpańskiej wojny domowej 1936–1939, Warszawa 2014.
Google Scholar

Cortada J.W., Historical Dictionary of the Spanish Civil War 1936–1939, London 1982.
Google Scholar

Delpervie de Bayac J., Les Brigades Internationales, Paris 1968.
Google Scholar

Juliá S., Victimas de la guerra civil, Madrid 1999.
Google Scholar

Kochański A., Strzelczyk Józef (1901–1941), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLIV, Warszawa–Kraków 2006–2007, s. 599–600.
Google Scholar

Kołakowski P., Pretorianie Stalina. Sowieckie służby bezpieczeństwa i wywiadu na ziemiach polskich 1939–1945, Warszawa 2013.
Google Scholar

Koszel B., Hiszpański dramat 1936–1939. Wojna domowa w polityce mocarstw europejskich, Poznań 1991.
Google Scholar

Kühne H., Spanien 1936–1939, Berlin 1978.
Google Scholar

Majzner R., Wojna domowa w Hiszpanii 1936–1939 w obserwacjach i analizach Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, Radomsko 2012.
Google Scholar

Morir, matar, sobrevivir. La violencia en la dictadura de Franco, red. J. Casanova, Barcelona 2002.
Google Scholar

Mularska-Andziak L., Franco, Londyn 1994.
Google Scholar

Ortega J.A., Silvestre J., Las consecuencias demográficas de la guerra civil, Galicia 2005.
Google Scholar

Payne S.G., The Spanish Civil War. The Soviet Union and Communism, London 2004.
Google Scholar

Preston P., The Spanish Holocaust. Inquisition and Extermination in Twentieth-Century Spain, London 2012.
Google Scholar

Różycki B., Dąbrowszczacy i pamięć o hiszpańskiej wojnie domowej w Polsce ludowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, t. XII, s. 167–212.
Google Scholar

Rubio J., La emigración de la guerra civil de 1936–1939, vol. III, Madrid 1977.
Google Scholar

Schwartz F., La internalización de la guerra civil española, julio de 1936 – marzo 1937, Barcelona 1972.
Google Scholar

Wyszczelski L., Wysiłek organizacyjny i bojowy Dąbrowszczaków w wojnie hiszpańskiej w latach 1936–1939, [w:] Dąbrowszczacy w wojnie hiszpańskiej 1936–1939, Warszawa 1989, s. 87–100.
Google Scholar