Rola placówek PCK w rewindykacji dzieci polskich po II wojnie światowej z zachodnich stref okupowanych Niemiec (1945–1949)
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.117.09Słowa kluczowe:
skutki II wojny światowej, grabież i germanizacja dzieci polskich, działalność rewindykacyjna, Polski Czerwony Krzyż, okupacja Niemiec po 1945 r.Abstrakt
Jednym z bardzo bolesnych następstw polityki nazistowskich Niemiec wobec okupowanej Polski w czasie II wojny światowej była grabież dzieci. Współcześnie podaje się, iż była to liczba 196 200 osób. Podjęte przez Polskę działania rewindykacyjne trudno uznać za satysfakcjonujące. Liczba odzyskanych dzieci jest szacowana na 10–16% ogółu zrabowanych przez aparat nazistowskiego państwa. W tej sytuacji należy postawić pytanie o przyczyny niskiej efektywności tych starań. Na ile na tę sytuację, obok czynnika obiektywnego – wywiezione dzieci często nie pamiętały swoich nazwisk, jak i innych szczegółów ułatwiających identyfikację, rzutowały różne względy organizacyjne i kadrowe polskiego aparatu poszukiwawczego? Należy też zastanowić się, w jakim stopniu na sprawność poczynań Polskiego Czerwonego Krzyża w zachodnich strefach okupowanych Niemiec oddziaływał fakt, iż dla Amerykanów, Brytyjczyków i Francuzów ich wsparcie dla polskich działań było funkcją polityki wobec Warszawy i szerzej – polityki wobec podbitych Niemiec.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Generalny Pełnomocnik Rządu ds. Repatriacji [GPRR], sygn. 433, 499
Google Scholar
Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Zarząd Główny Polskiego Czerwonego Krzyża [ZG PCK], sygn. 6, 59, 62, 72, 73, 74, 94, 240, 250, 251
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, sygn. 1/267 t. 2
Google Scholar
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych [AMSZ], Biuro do Spraw Repatriacji [BdSR], sygn. 109, 111, 125
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi [APŁ], Zarząd Miejski [ZM], sygn. 56, 57
Google Scholar
Królikowski Ł. Z. OFM Conv., Skradzione dzieciństwo, Kraków [1991].
Google Scholar
Moje wojenne dzieciństwo. Wspomnienia nadesłane na konkurs, t. II, oprac. red. B. Krzywobłocka, Warszawa 1999.
Google Scholar
Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej. Opracowanie, t. I, [Warszawa 2022].
Google Scholar
„Głos Ludu” 1946.
Google Scholar
„Głos Robotniczy” 1948.
Google Scholar
„Trybuna Ludu” 1949.
Google Scholar
Banaś K., Władysław Wolski. Meandry kariery komunistycznego działacza, Łódź 2019.
Google Scholar
Gondek L., Polskie misje wojskowe 1945–1949, Warszawa 1981.
Google Scholar
Hrabar R. Z., Jakim prawem?, Katowice 1962.
Google Scholar
Hrabar R., Janczarowie XX wieku, Katowice 1983.
Google Scholar
Judt T., Powojnie. Historia Europy od roku 1945, Poznań 2008.
Google Scholar
Karpińska-Morek E., „Bo przyjdzie krampus i zabierze ci nupel”, [w:] Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci, Kraków 2018, s. 332–350.
Google Scholar
Karpińska-Morek E., Szafa Hrabara, [w:] Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci, Kraków 2018, s. 258–267.
Google Scholar
Kersten K., Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej (studium historyczne), Wrocław–Warszawa–Kraków 1974.
Google Scholar
Koop V., Organizacja Lebensborn. Rozrodcze stajnie Hitlera, Warszawa 2014.
Google Scholar
Łuczak C., Polacy w okupowanych Niemczech 1945–1949, Poznań 1993.
Google Scholar
Majta T., „Jakbym był sam na świecie”, [w:] Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci, Kraków 2018, s. 324–331.
Google Scholar
Majta T., Lebensborn – megalomania Heinricha Himmlera, [w:] Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci, Kraków 2018, s. 94–107.
Google Scholar
Pilch A., Losy Polaków w Austrii po drugiej wojnie światowej 1945–1955, Wrocław–Warszawa–Kraków 1994.
Google Scholar
Schmitz-Köster D., W imię rasy. Dzieci dla Führera – mity i rzeczywistość, Warszawa 2000.
Google Scholar
Szymoniczek J., Dwa Zarządy Główne Polskiego Czerwonego Krzyża w latach 1939–1945: wyjątek od zasad Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, „Dzieje Najnowsze” 2008, R. XL, nr 3, s. 15–27.
Google Scholar
Szymoniczek J., W cieniu wojny. Polski Czerwony Krzyż w latach 1945–1972, Warszawa 2016.
Google Scholar
Uchodźcy świata 2000. 50 lat pomocy humanitarnej, red. M. Cutts, K. Dragan, Warszawa 2000.
Google Scholar
Wasiak J., Rewindykacja dzieci łódzkich z Niemiec, „Rocznik Łódzki” 1962, t. VI(IX), s. 175–189.
Google Scholar
Waś-Turecka A., „Nie chcę już nikogo szukać”, [w:] Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci, Kraków 2018, s. 350–357.
Google Scholar
Wróbel J., Na rozdrożu historii. Repatriacja obywateli polskich z Zachodu w latach 1945–1949, Łódź 2009.
Google Scholar
Declaration Regarding the Defeat of Germany and the Assumption of Supreme Authority by the Allied Powers, Signed at Berlin, June 5, 1945, https://www.cvce.eu/obj/declaration_alliee_concernant_la_defaite_de_l_allemagne_5_juin_1945-fr-0a19ed95-a03b-45ab-a03b-4dcce7affc74.html (dostęp: 14 IV 2023).
Google Scholar
Trials of War Criminals before the Nuernberg Military Tribunals under Control Council Law No. 10. Neurbnberg October 1946 – April 1949, vol. V (The RuSHA case. The Pohl Case), Washington 1950, https://www.uni-marburg.de/de/icwc/dokumentation/icwc-datenbank/dokumente/nmt/nt_war-criminals_vol-v.pdf (dostęp: 13 IX 2023).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.