Zrzuty broni dla AK jako przedmiot zainteresowania operacyjnego aparatu bezpieczeństwa w Polsce w okresie stalinizmu
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.114.11Słowa kluczowe:
Armia Krajowa, lotnicze wsparcie, zrzuty broni, aparat bezpieczeństwa w PRL, obawy przed III wojną światowąAbstrakt
Ważnym elementem wzmacniania potencjału wojskowego Armii Krajowej w czasie II wojny światowej było uzbrojenie dostarczane drogą lotniczą. Obok wymiaru materialnego w postaci konkretnej liczby karabinów, pistoletów, granatów, materiałów wybuchowych czy pieniędzy, zrzuty miały też ogromne znaczenie psychologiczne. Stanowiły potwierdzenie udziału AK w zbiorowym wysiłku zbrojnym aliantów i wzmacniały nadzieję na pokonanie III Rzeszy. Psychologiczne oddziaływanie tych faktów utrzymywało się także po wojnie, zwłaszcza gdy zarysowała się perspektywa nowego konfliktu zbrojnego. Wielu polskich obywateli wiązało ze spodziewaną III wojną światową nadzieje na zmiany polityczno-ustrojowe w kraju, natomiast aparat władzy, a zwłaszcza aparat bezpieczeństwa, widział w niej poważne wyzwanie operacyjne. Funkcjonariusze usiłowali sprawdzić, czy w warunkach nowego konfliktu zbrojnego tzw. wrogie siły będą mogły sięgnąć do rozwiązań z poprzedniej wojny i wzmacniać drogą lotniczą antykomunistyczne podziemie w Polsce dostawami broni i innego materiału wojennego. W związku z tym podjęto sprawę operacyjną, w ramach której dążono do wykrycia miejsc zrzutów w czasie II wojny światowej, jak i osób, które organizowały ich przyjmowanie. Zadania z tego zakresu realizowano w latach 1949–1955 i miały one kryptonim „Monopol”.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Komenda Główna Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” [KG PO „SP”], sygn. 538, 998a
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [AIPN], Biuro Udostępniania [BU], sygn. 0255/140, 0423/5725, 827/4887, 01227/196
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [AIPN], Katowice [Ka], sygn. 02/1856, 032/22/1
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [AIPN], Łódź [Ld], sygn. 0040/21, t. I; pf 10/670, t. I; pf 10/675
Google Scholar
Arkuszyński „Maj” A., Przeciw dwóm wrogom, Łódź 2009.
Google Scholar
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, t. I, cz. 2 (wrzesień 1939 – czerwiec 1941), Warszawa 2015.
Google Scholar
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, t. II, cz. 1 (czerwiec 1941 – kwiecień 1943), Warszawa 2019.
Google Scholar
Biuletyny dzienne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1949–1950, Warszawa 2004.
Google Scholar
Burza-Karliński S., W burzy dziejowej. Wspomnienia 1939–1945, Wrocław 2005.
Google Scholar
Kopa M., Inspektorat Piotrkowski Armii Krajowej w dokumentach i komentarzach, Łódź 2013.
Google Scholar
Niemierowska-Szczepańczyk B., Z przeżyć okupacyjnych na Ziemi Opoczyńskiej. (Zapiski – wspomnienia – relacje), Łódź 1992.
Google Scholar
Organizacja zrzutów materiałowych dla Armii Krajowej w wybranych dokumentach, oprac. J. Tarczyński, Londyn 2001.
Google Scholar
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. III (Armia Krajowa), Londyn 1950.
Google Scholar
Raporty Informacyjne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1947, t. I, Warszawa 1993.
Google Scholar
Raporty Informacyjne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1948, t. II, Warszawa 1995.
Google Scholar
Zawodny J. K., Uczestnicy i świadkowie powstania warszawskiego. Wywiady, Warszawa 2004.
Google Scholar
Bednarski W. W., Bednarski M. D., Powszechna Organizacja „Służba Polsce” na Ziemi Tomaszowskiej 1948–1955, Tomaszów Lubelski 2006.
Google Scholar
Bieniecki K., Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Warszawa 2005.
Google Scholar
Caban I., Okręg Lublin, [w:] Armia Krajowa – rozwój organizacyjny, Warszawa 1996, s. 75–91.
Google Scholar
Jarosz D., Pasztor M., W krzywym zwierciadle. Polityka władz komunistycznych w Polsce w świetle plotek i pogłosek z lat 1949–1956, Warszawa 1995.
Google Scholar
Krawczyk M., Zrzuty broni i produkcja uzbrojenia, Warszawa 2017.
Google Scholar
Królikowski H., Zrzuty na placówkę „Puchacz”. O zrzutach i placówkach odbiorczych w powiecie siedleckim w czasie II wojny światowej, „Studia Podlaskie” 2006, t. XIV, s. 71–90.
Google Scholar
Ney-Krwawicz M., Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945, Warszawa 1990.
Google Scholar
Ślaski J., Polska walcząca, Warszawa 1990.
Google Scholar
Tomczak E. M., Zrzuty lotnicze i ich odbiór na terenie powiatu (Obwodu ZWZ-AK) Łowicz (1941–1944), „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 2001, R. VII, nr 2, s. 63–120.
Google Scholar
Tucholski J., Cichociemni, Warszawa 1988.
Google Scholar
Walter-Janke Z., Komenda Okręgu Łódzkiego SZP – ZWZ – AK, [w:] Okręg Łódzki Armii Krajowej, red. M. Budziarek, Łódź 1988, s. 29–47.
Google Scholar
Wykaz zrzutów Cichociemnych, http://elitadywersji.org/wykaz-zrzutow-cichociemnych (dostęp: 21 VII 2022).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.