Zrzuty broni dla AK jako przedmiot zainteresowania operacyjnego aparatu bezpieczeństwa w Polsce w okresie stalinizmu

Krzysztof Lesiakowski

doi:10.18778/0208-6050.114.11

Autor

Krzysztof Lesiakowski Uniwersytet Łódzki / University of Lodz https://orcid.org/0000-0002-6176-6064

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.114.11

Słowa kluczowe:

Armia Krajowa, lotnicze wsparcie, zrzuty broni, aparat bezpieczeństwa w PRL, obawy przed III wojną światową

Abstrakt

Ważnym elementem wzmacniania potencjału wojskowego Armii Krajowej w czasie II wojny światowej było uzbrojenie dostarczane drogą lotniczą. Obok wymiaru materialnego w postaci konkretnej liczby karabinów, pistoletów, granatów, materiałów wybuchowych czy pieniędzy, zrzuty miały też ogromne znaczenie psychologiczne. Stanowiły potwierdzenie udziału AK w zbiorowym wysiłku zbrojnym aliantów i wzmacniały nadzieję na pokonanie III Rzeszy. Psychologiczne oddziaływanie tych faktów utrzymywało się także po wojnie, zwłaszcza gdy zarysowała się perspektywa nowego konfliktu zbrojnego. Wielu polskich obywateli wiązało ze spodziewaną III wojną światową nadzieje na zmiany polityczno-ustrojowe w kraju, natomiast aparat władzy, a zwłaszcza aparat bezpieczeństwa, widział w niej poważne wyzwanie operacyjne. Funkcjonariusze usiłowali sprawdzić, czy w warunkach nowego konfliktu zbrojnego tzw. wrogie siły będą mogły sięgnąć do rozwiązań z poprzedniej wojny i wzmacniać drogą lotniczą antykomunistyczne podziemie w Polsce dostawami broni i innego materiału wojennego. W związku z tym podjęto sprawę operacyjną, w ramach której dążono do wykrycia miejsc zrzutów w czasie II wojny światowej, jak i osób, które organizowały ich przyjmowanie. Zadania z tego zakresu realizowano w latach 1949–1955 i miały one kryptonim „Monopol”.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Krzysztof Lesiakowski - Uniwersytet Łódzki / University of Lodz

Dr hab. Krzysztof Lesiakowski, prof. UŁ – historyk, zatrudniony w Katedrze Historii Polski i Świata po 1945 r. w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego.

Zainteresowania naukowe: biografistyka polska w XX w., relacje między władzą a społeczeństwem w powojennej Polsce, polityka komunistycznego państwa wobec młodego pokolenia oraz dzieje regionu łódzkiego.

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Komenda Główna Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” [KG PO „SP”], sygn. 538, 998a
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [AIPN], Biuro Udostępniania [BU], sygn. 0255/140, 0423/5725, 827/4887, 01227/196
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [AIPN], Katowice [Ka], sygn. 02/1856, 032/22/1
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej [AIPN], Łódź [Ld], sygn. 0040/21, t. I; pf 10/670, t. I; pf 10/675
Google Scholar

Arkuszyński „Maj” A., Przeciw dwóm wrogom, Łódź 2009.
Google Scholar

Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, t. I, cz. 2 (wrzesień 1939 – czerwiec 1941), Warszawa 2015.
Google Scholar

Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, t. II, cz. 1 (czerwiec 1941 – kwiecień 1943), Warszawa 2019.
Google Scholar

Biuletyny dzienne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1949–1950, Warszawa 2004.
Google Scholar

Burza-Karliński S., W burzy dziejowej. Wspomnienia 1939–1945, Wrocław 2005.
Google Scholar

Kopa M., Inspektorat Piotrkowski Armii Krajowej w dokumentach i komentarzach, Łódź 2013.
Google Scholar

Niemierowska-Szczepańczyk B., Z przeżyć okupacyjnych na Ziemi Opoczyńskiej. (Zapiski – wspomnienia – relacje), Łódź 1992.
Google Scholar

Organizacja zrzutów materiałowych dla Armii Krajowej w wybranych dokumentach, oprac. J. Tarczyński, Londyn 2001.
Google Scholar

Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. III (Armia Krajowa), Londyn 1950.
Google Scholar

Raporty Informacyjne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1947, t. I, Warszawa 1993.
Google Scholar

Raporty Informacyjne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1948, t. II, Warszawa 1995.
Google Scholar

Zawodny J. K., Uczestnicy i świadkowie powstania warszawskiego. Wywiady, Warszawa 2004.
Google Scholar

Bednarski W. W., Bednarski M. D., Powszechna Organizacja „Służba Polsce” na Ziemi Tomaszowskiej 1948–1955, Tomaszów Lubelski 2006.
Google Scholar

Bieniecki K., Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Warszawa 2005.
Google Scholar

Caban I., Okręg Lublin, [w:] Armia Krajowa – rozwój organizacyjny, Warszawa 1996, s. 75–91.
Google Scholar

Jarosz D., Pasztor M., W krzywym zwierciadle. Polityka władz komunistycznych w Polsce w świetle plotek i pogłosek z lat 1949–1956, Warszawa 1995.
Google Scholar

Krawczyk M., Zrzuty broni i produkcja uzbrojenia, Warszawa 2017.
Google Scholar

Królikowski H., Zrzuty na placówkę „Puchacz”. O zrzutach i placówkach odbiorczych w powiecie siedleckim w czasie II wojny światowej, „Studia Podlaskie” 2006, t. XIV, s. 71–90.
Google Scholar

Ney-Krwawicz M., Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945, Warszawa 1990.
Google Scholar

Ślaski J., Polska walcząca, Warszawa 1990.
Google Scholar

Tomczak E. M., Zrzuty lotnicze i ich odbiór na terenie powiatu (Obwodu ZWZ-AK) Łowicz (1941–1944), „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 2001, R. VII, nr 2, s. 63–120.
Google Scholar

Tucholski J., Cichociemni, Warszawa 1988.
Google Scholar

Walter-Janke Z., Komenda Okręgu Łódzkiego SZP – ZWZ – AK, [w:] Okręg Łódzki Armii Krajowej, red. M. Budziarek, Łódź 1988, s. 29–47.
Google Scholar

Wykaz zrzutów Cichociemnych, http://elitadywersji.org/wykaz-zrzutow-cichociemnych (dostęp: 21 VII 2022).
Google Scholar