„Uczciwa kobieta” jako patronka zabójcy kochanki. Przyczynek do roli kobiet w sądownictwie na Podlasiu w pierwszej połowie XVII wieku
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.116.07Słowa kluczowe:
szlachcianka, magnat, defraudacja, morderstwo, plebejuszka, poparcie sądowe, proces sądowyAbstrakt
W artykule przedstawiono sprawę świadomego lekceważenia normy społecznej oraz ingerencję w przebieg procesu sądowego przez Zofię z Sędziejewic Gorzkowską, żonę podsędka brzeskiego Gorzkowskiego herbu Tarnawa, która odważyła się zadrzeć z hetmanem polnym litewskim Krzysztofem Radziwiłłem i okazała się równorzędną partnerką zatrudnianych przez Radziwiłła pełnomocników i prawników w walce sądowej o ukaranie Jana Głazowskiego, syna starosty radziwiłłowskiego w Orli na Podlasiu, za defraudację i zlecenie brutalnego morderstwa kochanki-plebejuszki. Przedstawiono sylwetki protagonistów, opis morderstwa, przebieg procesu sądowego, postawę litewskiego magnata wobec przestępstwa i jego postulaty ukarania sprawcy. Intencją autorki było zwrócenie uwagi na zakulisową rolę kobiet w wymiarze sprawiedliwości w dawnej Rzeczypospolitej oraz zróżnicowanie kary za przestępstwa kryminalne w zależności od pozycji społecznej ofiar.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Warszawskie Radziwiłłów [AR], dz. V, nr 4266, nr 4773, nr 6787, nr 11399, nr 14454
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Warszawskie Radziwiłłów [AR], dz. XXIII, teka 105, plik 2 („Zbiór rozmaitości”), poszyt „Sprawa Głazowskiego”
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Warszawskie Radziwiłłów [AR], dz. LXXXIX, Księga grodzka drohicka, seria II, nr 13
Google Scholar
Akta synodów różnowierczych w Polsce, t. III (Małopolska 1571–1632), oprac. M. Sipayłło, Warszawa 1983.
Google Scholar
Boniecki A., Herbarz Polski, cz. 1, t. VI, Warszawa 1903.
Google Scholar
Gołaszewski Ł., Sprawy przestępców schwytanych na gorącym uczynku w grodzie brańskim na przełomie XVI–XVII wieku. Przyczynek do dziejów represji karnej w I Rzeczypospolitej, [w:] Lietuvos statutas: temides ir klejros teritorijos. Straipsnių rinkinys, sudare I. Valikoniytė, N. Ślimienė, Vilnius 2017, s. 292–306.
Google Scholar
Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego SJ […], wyd. J. N. Bobrowicz, t. IV, Lipsk 1839, reprint: Warszawa 1989.
Google Scholar
Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1995.
Google Scholar
Karpiński A., Żeńska służba domowa w miastach polskich w drugiej połowie XVI i w XVII w., Warszawa 1992.
Google Scholar
Kuklo C., Kobieta samotna w społeczeństwie miejskim u schyłku Rzeczypospolitej szlacheckiej. Studium demograficzno-społeczne, Białystok 1998.
Google Scholar
Ludowa historia kobiet, red. P. Wielgosz, Warszawa 2023.
Google Scholar
Mikołajczyk M., Przesłanki tymczasowego aresztowania w dawnym prawie ziemskim w Polsce, [w:] Dawne sądy i prawo, red. A. Lityński, Katowice 1984, s. 87–101.
Google Scholar
Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Warszawa 2020.
Google Scholar
Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.
Google Scholar
Popiołek B., Woli mojej ostatniej testament. Testamenty staropolskie jako źródło do historii mentalności XVII i XVIII wieku, Kraków 2009.
Google Scholar
Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. IV, Warszawa 1907.
Google Scholar
Urzędnicy podlascy XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz, W. Jarmolik, M. Kulecki, J. Urbanowicz, Kórnik 1994.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
