Bolesław Prus – nie tylko prozaik. Sylwetka filantropa

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.110.14

Słowa kluczowe:

społeczeństwo, współpraca, dobroczynność, bezinteresowność, wsparcie, edukacja

Abstrakt

Artykuł odnosi się do postaci Bolesława Prusa, wybitnego pisarza okresu pozytywizmu. W tekście uwypuklony został mniej znany aspekt jego biografii, a mianowicie zainteresowanie działalnością dobroczynną. Kwestia ta jest zazwyczaj traktowana jako zagadnienie drugoplanowe. Jeszcze rzadziej wspomina się o związanej z nią, stworzonej przez Prusa, teorii dotyczącej społeczeństwa, postępu, jak też o Prusowskich poglądach na wychowanie i sprawy upowszechniania kultury, czy roli sztuki w życiu narodu.

Zgromadzony materiał, tj. fragmenty korespondencji pisarza, wypowiedzi publicystyczne, a ponadto przywołane przykłady, świadczące o osobistym zaangażowaniu Prusa w prace filantropijne (aktywność w ramach towarzystw, wspieranie projektów na rzecz potrzebujących, popularyzowanie szlachetnych idei pomocy słabszym), ukazuje, z jakim oddaniem Prus podchodził do spraw społecznych. Jego działalność w tym zakresie zobrazowana została w artykule na przykładzie Warszawy oraz Lublina i okolic. W tych miejscach Prus zapisał się jako człowiek szczerze popierający inicjatywy służące osobom, które wymagały pomocy materialnej lub lekarskiej, serdecznie odnosił się do wszystkich gotowych nieść tę pomoc w trudnych warunkach zaboru rosyjskiego na przełomie XIX i XX w.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Ewa Kiełb - Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa / Society of Friends of Nałęczów

Mgr Ewa Kiełb – nauczyciel, polonista. Zainteresowania naukowe: historia i kultura Lubelszczyzny, zwłaszcza Nałęczowa.

Piotr Robak - Uniwersytet Łódzki / University of Lodz

Dr Piotr Robak – historyk, starszy wykładowca w Katedrze Historii Nowożytnej na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania naukowe: dzieje protestantyzmu anglosaskiego, angielskiej kolonizacji Ameryki Północnej i stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych.

Bibliografia

Matuszewski I., Ideały życiowe Prusa, „Tygodnik Ilustrowany” 1901, nr 8, s. 142–143.
Google Scholar

Prus B., Kroniki tygodniowe [o Nałęczowie], wybór, wstęp i oprac. T. Kłak, Lublin 1972.
Google Scholar

Prus B., Kroniki. Wybór, t. I–II, wybór, wstęp i przyp. S. Fita, Warszawa 1987.
Google Scholar

Prus B., Notatki z Lublina (I), „Tygodnik Ilustrowany” 1911, nr 5, s. 87–88.
Google Scholar

Prus B., Notatki z Lublina (II), „Tygodnik Ilustrowany” 1911, nr 6, s. 105–106.
Google Scholar

Prus B., Pisma wszystkie. Korespondencja, t. I (Listy Bolesława Prusa), wstęp i oprac. J. Nowak, Warszawa–Lublin 2017.
Google Scholar

Prus B., Wybór pism. Nowele, t. I–III, Warszawa 1974.
Google Scholar

Puławski A., Kąpiele tanie im. Bolesława Prusa w Nałęczowie, „Zdrowie” 1908, nr 10–11, s. 714–719.
Google Scholar

Śp. Faustyna Morzycka, „Ziemia Lubelska” 1910, nr 157, s. 2.
Google Scholar

W sprawie opuszczonych, „Opiekun Domowy” 1873, nr 26, s. 201–202.
Google Scholar

Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa 1962.
Google Scholar

Zieleniewski M., Krajowe uzdrowiska, czyli stacye klimatyczno-lecznicze, Kraków 1894.
Google Scholar

Araszkiewicz F., Bolesław Prus. Filozofia, kultura, zagadnienia społeczne, Wrocław 1948.
Google Scholar

Araszkiewicz F., Listy Prusa, Świętochowskiego, Żeromskiego, Żeleńskiego (Boya) i in. do dr. W. Chodźki w sprawach kulturalno-społecznych, „Kamena” 1955, nr 1–2(95–96), s. 19–27.
Google Scholar

Araszkiewicz F., Nałęczów Prusa i Żeromskiego, [w:] Dzieła i twórcy. Studia i szkice, Warszawa 1957, s. 200–220.
Google Scholar

Bolesław Prus 1847–1912. Kalendarz życia i twórczości, oprac. K. Tokarzówna, S. Fita, red. Z. Szweykowski, Warszawa 1969.
Google Scholar

Bukowska H., Bolesław Prus w Nałęczowie, Nałęczów 2005.
Google Scholar

Bukowska H., Wracając do Prusa, „Głos Nałęczowa” 1992, s. 6.
Google Scholar

Fita S., Prus w Nałęczowie, „Zeszyty Naukowe KUL” 1962, nr 2, s. 105–114.
Google Scholar

Fita S., Żywe wspomnienie Prusa, „Głos Nałęczowa” 1986, s. 14–17.
Google Scholar

Geremek B., Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia, Warszawa 1989.
Google Scholar

Grabowski I., Ani z soli, ani z roli, „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 22, s. 448–450.
Google Scholar

Ihnatowicz I., Społeczeństwo polskie 1864–1914, Warszawa 1988.
Google Scholar

Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2003.
Google Scholar

Kępski C., Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim, 1815–1914, Lublin 1993.
Google Scholar

Kiepurska H., Morzycka Faustyna, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXII, Wrocław 1977, s. 29–30.
Google Scholar

Kleiner J., Pisarz wielkiego serca, „Zdrój: kultura – życie – sztuka” 1945, nr 7, s. 1.
Google Scholar

Klingerowa Z., Non omnis moriar, „Zdrój: kultura – życie – sztuka” 1945, nr 7, s. 1.
Google Scholar

Kłak T., Wstęp, [w:] B. Prus, Notatki z Lublina, wstęp i oprac. T. Kłak, komentarz S. Fita, Lublin 1975, s. I–III.
Google Scholar

Martuszewska A., O „zbiorowym człowieku” i utylitaryzmie Bolesława Prusa, [w:] Bolesław Prus: pisarz, publicysta, myśliciel, red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz, S. Fita, Lublin 2003.
Google Scholar

Mazur E., Dobroczynność w Warszawie XIX wieku, Warszawa 1999.
Google Scholar

Mikulec B., Z dziejów kształtowania się burżuazji lubelskiej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F – Historia” 1986/1987, t. XLI/XLII, nr 6, s. 117–153.
Google Scholar

Morzycka F., O ojcowiznę, czyli jak sobie jeden chłop z Niemcami poradził. Z powieści Bolesława Prusa pt. „Placówka”, Warszawa 1924.
Google Scholar

Obsulewicz B.K., Filantropia i familia: optyka Bolesława Prusa i Elizy Orzeszkowej, „Prace Polonistyczne” 2006, t. LXI, nr 1, s. 71–86.
Google Scholar

Ostrowska T., Markiewicz Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XX, Wrocław 1975, s. 32–33.
Google Scholar

Partyka W., Opieka instytucjonalna na Lubelszczyźnie w XIX wieku. Szpitale i przytułki, Lublin 2017.
Google Scholar

Piątkowska M., Prus. Śledztwo biograficzne, Kraków 2017.
Google Scholar

Pieścikowski E., Bolesław Prus, Warszawa 1985.
Google Scholar

Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, Bielsko-Biała 2003.
Google Scholar

Poznański K., Szkoły im. A. i J. Vetterów w Lublinie, Lublin 1985.
Google Scholar

Rostkowski H.W., Słynni ludzie w polskich uzdrowiskach, Warszawa 1986.
Google Scholar

Szczutowski S., Prus jako redaktor, „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 22, s. 467.
Google Scholar

Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej 1795–1945, Warszawa 1980.
Google Scholar

Wyszyński H., Zarys historii Szkół im. A. i J. Vetterów w Lublinie. Przewodnik po dziejach Szkoły i kupiectwa lubelskiego w latach 1866–2006, Lublin 2006.
Google Scholar

https://sjp.pwn.pl/doroszewski/filantrop;5427648.html (dostęp: 5 V 2022).
Google Scholar

https://sjp.pwn.pl/slowniki/filantrop.html (dostęp: 5 V 2022).
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-12-03

Jak cytować

Kiełb, E., & Robak, P. (2022). Bolesław Prus – nie tylko prozaik. Sylwetka filantropa. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, (110), 253–274. https://doi.org/10.18778/0208-6050.110.14