CELE POLITYKI GOSPODARCZEJ: ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY STOPĄ INFLACJI A TEMPEM PKB W KRAJACH OECD W LATACH 1990-2013

Abstrakt

Politycy każdego kraju wyznaczają zazwyczaj kilka różnych celów gospodarczych zakładając, że każdy z tych celów osiągnie pożądany przez nich poziom. Jest to jednak niewykonalne, bowiem niektóre cele są zawsze ze sobą sprzeczne. W rezultacie, dążenie do osiągnięcia określonego poziomu każdego z celów uniemożliwia osiągnięcie stabilnej równowagi długookresowej na poziomie optymalnym.

Powyższy wniosek jest poparty wynikami analizy teoretycznej (metodami graficzną i analityczną) na przykładzie wzajemnych związków między trzema wybranymi celami polityki gospodarczej: tempem PKB, stopą bezrobocia i stopą inflacji, a mianowicie: zależności opisywanych prawem Okuna, krótkookresową krzywą Philipsa oraz zaproponowanej przez autora zależności między stopą inflacji a tempem PKB. Następnie te trzy zależności połączone są w jeden nowy autorski model. Rozważania teoretyczne na podstawie tego modelu prowadzą do wniosku, że celem polityki gospodarczej powinna być maksymalizacja tempa PKB przy utrzymaniu poziomów pozostałych celów w z góry określonych granicach.

Osiągnięcie tego celu w okresie długim wymaga odpowiednich oddziaływań na zależności między każdymi dwoma celami polityki gospodarczej. Do tego niezbędne jest:

1) poznanie kształtów i położeń funkcji, opisujących zależności między każdymi dwoma celami polityki gospodarczej (na podstawie danych empirycznych dla danej gospodarki w okresie długim);

2) określenie empirycznego punktu równowagi długookresowej (dopuszczalnej kombinacji celów polityki gospodarczej):

a) bezpośrednio, rozwiązując odpowiedni układ równań, a gdy nie ma on rozwiązania,

b) pośrednio, na podstawie wskazań polityków gospodarczych i teoretyków ekonomik szczegółowych;

3)  ustalenie dla okresu przyszłego (przy współpracy z politykami gospodarczymi i teoretykami ekonomik szczegółowych) optymalnej kombinacji celów polityki gospodarczej (pożądanego punktu równowagi długookresowej), tj. maksymalnego tempa wzrostu PKB oraz dopuszczalnych przedziałów wahań poziomów pozostałych celów;

4) ustalenie kierunku, w którym empiryczny punkt równowagi długookresowej powinien się przesuwać w bliższej i dalszej przyszłości aby stał się on tożsamy z pożądanym punktem równowagi długookresowej;

5) ustalenie czynników, które w danej gospodarce w okresie przyszłym spowodują przesuwanie empirycznego punktu równowagi długookresowej w pożądanym kierunku, a także określenie kierunku i siły wpływu każdego z tych czynników;

6)  wdrażanie przez polityków gospodarczych odpowiedniej polityki gospodarczej, tj. takie oddziaływanie na położenie i kształt każdej z funkcji, opisujących zależności między każdymi dwoma celami polityki gospodarczej, aby tempo PKB było możliwie bliskie maksymalnego i jednocześnie, aby spełnione były warunki brzegowe dla wszystkich pozostałych celów polityki gospodarczej. Oczywiście, okresowo możliwe jest nieznaczne odstąpienie od maksymalizacji tempa wzrostu PKB w związku z koniecznością uwzględniania ewentualnych szoków podażowych lub popytowych.

Rozważania teoretyczne zostały uzupełnione analizą empiryczną zależności między stopą inflacji a tempem PKB (na podstawie danych kwartalnych, oddzielnie dla każdego kraju OECD) w okresie, mniej więcej, ostatnich dwu cykli koniunkturalnych (Juglara).

Analiza ta pozwoliła zbudować „mapy grup strategicznych”, uwzględniające kryteria związane z maksymalnym tempem PKB oraz współistniejącą z nim stopą inflacji. Na podstawie tych „map” wyprowadzone zostały wstępne wnioski dla polityki gospodarczej każdego z badanych krajów.

Przedmiotem dalszych badań autora (również obejmujących poszczególne kraje OECD) będzie ustalenie oraz analiza empirycznych punktów równowagi długookresowej. Końcowym efektem będą pogłębione wskazówki dla polityków gospodarczych poszczególnych krajów OECD.