Problem (nie) innowacyjności w projektach odnowy wsi
DOI:
https://doi.org/10.18778/1508-1117.31.02Słowa kluczowe:
Odnowa wsi, wojewódzkie programy odnowy wsi, innowacje, teoria maszyny wzrostu, analiza dyskursu potocznegoAbstrakt
Odnowa wsi, w założeniu, stanowi innowacyjną (na tle tradycyjnych) koncepcję rozwoju obszarów wiejskich, co przejawia się m.in. w oddolności podejmowanych inicjatyw, upodmiotowieniu społeczności wiejskiej czy w docenieniu zalet wsi, wynikających z faktu bycia wsią. Niemniej, mająca w Polsce miejsce praktyka wskazuje, że owe cechy odnowy wsi nie są materializowane w postaci realizowanych projektów. Innymi słowy, istnieje wyraźna rozbieżność między tym, czym odnowa wsi jest w teorii (naukowej), a czym w praktyce (projektowej). W związku z powyższym celem pracy była odpowiedź na pytania: (1) W jakim stopniu projekty odnowy wsi w Polsce są innowacyjne? (2) Co decyduje o innowacyjności projektu odnowy wsi? (3) Czy praktyka odnowy wsi w Polsce pozwala na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań? W pracy zastosowano różnorodne metody, m.in. studium przypadku, ocenę ekspercką, czy analizę dyskursu potocznego. Spośród realizowanych projektów odnowy wsi dominują te dotyczące infrastruktury społecznej. Jedynie około 2% ogółu projektów posiadało znamiona innowacyjnych. Z uwagi na ich niewielką liczbę trudno wskazać czynniki decydujące o ich innowacyjności; niemniej można przypuszczać, że jednym z nich było pewne „wyłamanie się” beneficjentów z typowego sposobu myślenia o środkach zewnętrznych. Otoczenie instytucjonalno-finansowe wsi, dążąc do podtrzymania dotychczasowego stanu równowagi w relacjach lokalne elity – władza – społeczność lokalna, przeciwdziała realizacji innowacji, które są rozwiązaniami niestandardowymi, nietypowymi, uznając jednocześnie, że projekty sztampowe są „bezpieczniejsze”.
Bibliografia
Babbie E., 2004, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Cloke P., Cook I., Crang P., Goodwin M., Painter J., Philo C., 2004, Practising Human Geography, Sage, London, Thousand Oaks, New Delhi.
Google Scholar
Crossan M.M., Apaydin M., 2010, A Multi-Dimensional Framework of Organizational Innovation: A Systematic Review of the Literature, „Journal of Management Studies”,47 (6): 1154–1191.
Google Scholar
Dawkins C.J., 2003, Regional Development Theory: Conceptual Foundations, Classic Works, and Recent Developments, „Journal of Planning Literature”, 18 (2): 131–172.
Google Scholar
Edison H., bin Ali N., Torkar R., 2013, Towards innovation measurement in the software industry, „The Journal of Systems and Software”, 86: 1390–1407.
Google Scholar
European Commission, 2010, This is European Social Innovation, Belgium.
Google Scholar
Halfacree K., 1993, Locality and social space, discourse and alternative definitions of the rural, „Journal of Rural Studies”, 9: 1–15.
Google Scholar
Halfacree K., 2006, Rural space: Constructing a three fold architecture, [w:] Cloke P., Marden T., Mooney P. (red.), Handbook of Rural Studies, Sage, London: 44–62.
Google Scholar
Idziak W., Wilczyński R., 2013, Odnowa wsi. Przestrzeń, ludzie, działania, Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, Warszawa.
Google Scholar
Jones O., 1995, Lay Discourses of the Rural: Developments and Implications for Rural Studies, „Journal of Rural Studies”, 11: 35–49.
Google Scholar
Kaleta A., 2007, Odnowa wsi z perspektywy historycznej, [w:] Kłodziński M., Błąd M., Wilczyński R. (red.), Odnowa wsi w integrującej się Europie, „Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa”, IRWiR PAN, Warszawa: 77–86.
Google Scholar
Knieć W., 2009, Władza w Lokalnych Grupach Działania: pomiędzy realnym a skolonizowanym partnerstwem, [w:] Wasielewski K. (red.), Doświadczenia z funkcjonowania programu LEADER w Polsce w latach 2004–2009, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz: 61–71.
Google Scholar
Knieć W., 2012, Wspólna polityka rolna a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Polski. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
Google Scholar
Kopaliński W., 2007, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
Google Scholar
Marciniec B., 2009, Innowacje z ludzką twarzą, „Innowacyjny Start”, 2 (12): 16–17.
Google Scholar
McArdle K., 2012, What makes a successful rural regeneration partnership? The views of successful partners and the importance of ethos for the community development professional, „Community Development”, 43 (3): 333–345.
Google Scholar
Michalska S., Zajda K., 2011, Trajektorie wykorzystania zasobów lokalnych w procesie rozwoju partnerstw terytorialnych. Case study lokalnych grup działania „Dolina Karpia” oraz „Kraina Rawki”, „Wieś i Rolnictwo”, 4 (153): 123–138.
Google Scholar
Molotch H., 1976, The City as a Growth Machine: Toward a Political Economy of Place, „American Journal of Sociology”, 82 (2): 309–332.
Google Scholar
OECD, 2005, Oslo Manual: Guidelines for Collecting and Interpreting Innovation Data, 3rd Edition, Paris.
Google Scholar
Philo C., 1992, Neglected rural geographies: a review, „Journal of Rural Studies”, 8: 193–207.
Google Scholar
Schumpeter J.A., 1960, Teoria rozwoju gospodarczego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar
Swianiewicz P., 2005, Nowe interpretacje teoretyczne polityki miejskiej, „Studia Regionalne i Lokalne”, 4 (22): 5–25.
Google Scholar
Wilczyński R., 2003, Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, Fundacja Fundusz Współpracy – Program Agro-Info, Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Oddział w Poznaniu, Poznań.
Google Scholar
Wilczyński R., 2007, Wprowadzenie, [w:] Kłodziński M., Błąd M., Wilczyński R. (red.), Odnowa wsi w integrującej się Europie, „Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa”, IRWiR PAN, Warszawa: 13–19.
Google Scholar
Wolman H., Spitzley D., 1996, The politics of local economic development, „Economic Development Quarterly”, 10 (2): 115–50.
Google Scholar
Wolski O., 2017a, Odnowa wsi jako przedmiot badań. Ewolucja i systematyzacja pojęcia, „Wieś i Rolnictwo”, 2 (175): 119–145.
Google Scholar
Wolski O., 2017b, Specyfika wojewódzkich programów odnowy wsi w Polsce w kontekście literatury naukowej dotyczącej odnowy, „Studia Obszarów Wiejskich” (w trakcie publikacji).
Google Scholar
Wolski O., Sykała Ł., 2016, Zasoby lokalne, odnowa wsi i koncepcje rozwoju obszarów wiejskich. Próba teoretycznego ujęcia zależności, „Studia Obszarów Wiejskich”,44: 21–38.
Google Scholar
Wolski O., Sykała Ł., Dej M., 2016, Metoda LEADER w Polsce na tle pozostałych krajów Grupy Wyszehradzkiej – wnioski w kontekście nowej perspektywy programowania rozwoju, „Studia KPZK PAN”, 167: 332–356.
Google Scholar
Woods M., 2010, Performing rurality and practising rural geography, „Progress in Human Geography”, 34 (6): 835–846.
Google Scholar
Wójcik M., 2011, Współczesne kierunki i podejścia badawcze w geografii wsi, „Przegląd Geograficzny”, 83 (2): 163–185.
Google Scholar
Wójcik M., 2016, Nowy paradygmat w rozwoju wiejskiej infrastruktury. Studium przypadku konkursu projektów „Przyjazna wieś”, „Studia Obszarów Wiejskich”, 41: 109–120.
Google Scholar
Podkarpacki Program Odnowy Wsi na lata 2011–2016, 2011, Załącznik do Uchwały Nr 96/2207/11 Zarządu Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie z dnia 29 listopada 2011 roku.
Google Scholar
Pomorski Program Odnowy Wsi na rok 2006, 2006, Załącznik do Uchwały Nr 799/XLIV/06 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 lutego 2006 roku.
Google Scholar
Program Odnowy Wsi Województwa Śląskiego, 2006, Załącznik do Uchwały Sejmiku Województwa Śląskiego Nr II/48/1/2006 z dnia 22 maja 2006 roku.
Google Scholar
Świętokrzyski Program Odnowy Wsi w formie konkursu przedsięwzięć, 2007, Załącznik do Uchwały Nr IX/153/07 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 20 września 2007 roku.
Google Scholar
Uchwała Nr 919/XLVIII/06 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 29 maja 2006 roku w sprawie udzielenia pomocy finansowej jednostkom samorządu terytorialnego na realizację projektów w ramach Pomorskiego Programu Odnowy Wsi na rok 2006.
Google Scholar
Uchwała Nr XXIV/427/16 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 27 czerwca 2016 roku w sprawie zakresu i wysokości pomocy finansowej dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach „Podkarpackiego Programu Odnowy Wsi na lata 2011–2016”.
Google Scholar
Uchwała Nr 2422/2016 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 4 sierpnia 2016 roku w sprawie: rozstrzygnięcia otwartego konkursu ofert pn. „Nasza wieś, naszą wspólną sprawą”.
Google Scholar
Wielkopolska Odnowa Wsi 2013–2020, 2015, Załącznik do Uchwały Nr IV/88/2015 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 23 lutego 2015 roku, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Google Scholar
Wieś Warmii, Mazur i Powiśla miejscem, w którym warto żyć… – Program Odnowy Wsi Województwa Warmińsko-Mazurskiego, 2011, Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 31/429/11/IV Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 7 czerwca 2011 roku, Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Google Scholar
