Aspekty moralne odpowiedzialności w prawie karnym

Abstrakt

Celem pracy jest charakterystyka prawa karnego jako gałęzi prawa o szczególnym natężeniu pierwiastka moralnego, przesądzającego o jego specyfice. Wyróżniono dwa aspekty rozważań. Pierwszy dotyczy oceny moralnej zachowań uznanych za przestępstwo i założenia, że potępienie moralne czynu ma odróżniać prawo karne od innych gałęzi prawa publicznego. Drugi aspekt dotyczy założenia, że wyróżnikiem kary kryminalnej ma być komunikowana przez nią dezaprobata dla sprawcy, co z kolei wiąże się z pytaniem o winę i jej związek z odpowiedzialnością moralną. Tradycyjna nowożytna filozofia poszukiwała moralnych podstaw prawa karnego w różnie rozumianej idei dobra wspólnego realizowanego przez wolę „suwerennego ludu”, lecz współcześnie ten punkt odniesienia traci na ostrości. Nowoczesna filozofia prawa nie sformułowała alternatywnego i dostosowanego do wymogów współczesności moralnego uzasadnienia prawa karnego.