Wprowadzenie: powrót stanu wyjątkowego

Abstrakt

Historia XX wieku, a ostatnio trwająca dwie dekady wojna z terroryzmem, nauczyły nas, że normalizacja stanu wyjątkowego (rozumianego tu jako mnożenie instrumentów prawnych regulujących kompetencje nadzwyczajne i ich stałe stosowanie w różnych sytuacjach kryzysowych) nigdy nie jest wolna od ryzyka pozostawienia długotrwałych skutków dla systemów prawnych i politycznych. W niniejszym tomie poświęconym Powrotowi stanu wyjątkowego, pragniemy zwrócić uwagę na fakt, że w czasie pandemii stan wyjątkowy pojawił się ponownie w swojej „pełnowymiarowej” wersji w postaci całodobowej godziny policyjnej i znaczących ograniczeń swobody poruszania się i zgromadzeń, a wszystko to przyozdobione wojenną retoryką walki z niewidzialnym wrogiem, którym, biorąc pod uwagę biologiczny status wirusów, możemy być tylko my sami. Ale „powrót” należy tu rozumieć także w jego psychoanalitycznym znaczeniu. Podobnie jak wyparte, które pozostaje w stanie latencji w obrębie nieświadomości, by w końcu powrócić, by wpłynąć na świadomość i zachowanie podmiotu, podobnie i stan wyjątkowy jest elementem, który pozostaje w stanie latencji w tekście prawa, by powrócić w sposób jawny w konkretnym momencie, przejawiając się w nie dokońca dających się przewidzieć formach i intensywności. Wciąż jednak nie wiadomo, czy pandemia inauguruje nową epokę liberalnej legalności – epokę postprawa – czy tylko wróży jej strukturalny kryzys.